139
5. Suv ko‘p sonli birikmalar hosil qiladi, ularda uning molekulasi to‘liq saqlanib qoladi.
Bular gidratlar deb ataladi. Agar gidrat kristalli bo‘lsa, u kristallogidrat deb ataladi.
Misol
uchun:
CuSO
4
+ 5H
2
O → CuSO
4
· 5H
2
O
kristallogidrat ko‘k
rangli mis kuporosi
Oq
rangli modda
suvsiz mis sulfati
Gidratlarning hosil bo‘lishiga boshqa misollar keltiraylik:
H
2
SO
4
+ H
2
O = H
2
SO
4
· H
2
O (sulfat kislota gidrati)
NaOH + H
2
O = NaOH · H
2
O (o‘yuvchi natriy gidrati)
Suvni gidratlarga va kristallogidratlarga bog‘laydigan
birik-
malar qurituvchi sifatida ishlatiladi. Ularning yordami bilan,
masalan, nam atmosfera havosidan suv bug‘ini olib tash-
lanadi.
6) Suvning maxsus reaksiyasi – kislorodning chiqishi bilan
sodir bo‘ladigan o‘simliklar tomonidan kraxmal (C
6
H
10
O
5
)n va
boshqa shunga o‘xshash birikmalar (uglevodlar) sintezi:
6nCO
2
+ 5n · H
2
O = (C
6
H
10
O
5
)n + 6n O
2
(yorug‘lik ishtirokida)
Suv elektr toki ta’sirida vodorod va kislorodga parchalanadi:
Topshiriqlar
1. 64 g oltingugurtdan olingan barcha oltingugurt oksidini (VI) sulfat kislotaga aylantirish uchun
necha gramm suv kerak bo‘ladi? Bu qancha sulfat kislota hosil qiladi?
2. Quyidagi o‘zgarishlarni amalga oshirish uchun reaksiya tenglamalarini yozing:
Ca → CaH
2
→ Ca(OH)
2
.
3. Amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan reaksiya tenglamalarini tugating,
reaksiya mahsullarini
nomlang.
CaO + H
2
O →
SO
2
+ H
2
O →
Li + H
2
O →
Cu + H
2
O →
ZnO + H
2
O →
Al + H
2
O →
Ba + H
2
O →
K
2
O + H
2
O →
Mg + H
2
O →
N
2
O
5
+ H
2
O →
