Bog’lovchisiz qo’shma gaplar ko’proq jonli nutqda qo’llanilganligi uchun
ham, struktura jihatidan ancha erkin tuziladi.
1. Qo’shma gapning bir komponenti yoki har ikkisi bosh bo’lakli gapdan
iborat bo’lishi mumkin:
Eshakni yaydoq minib bo’lmaydi – yiqitadi kishini (A.Q.) shaxssiz gap.
Kulib turgan baxtiga yuzni teskari burish – bu qanday nonko’rlik!
1-komponent – infinitiv gapdan iborat.
2. Bog’lovchisiz qo’shma gap qismlarida biri yoki har ikkisi to’liqsiz
gaplardan ibort bo’ladi: Ahmoq xoriganini bilmas, ko’sa qariganini (maqol).
Yaxshi otga bir qamchi, yomon otga ming qamchi (To’liqsiz gap).
Bog’lovchisiz qo’shma gaplarni tashkil etgan gaplarning har qaysisi, agar ular
ikki sostavli gap bo’lsa, egasi bo’lishi shart. Umumiy egasi bo’lgan
konstruktsiyalar, ular qanchalik kengaymasin, qo’shma gap hisoblanmay, uyushiq
bo’lakli yoki oborotli sodda gap sanaladi.
Nazorat topshiriqlari:
1. Bog`lovchisiz qo`shma gap haqida tushuncha.
2. Bog`lovchisiz qo`shma gaplar strukturasi (tuzilishi) haqida
gapirib bering
3. Bog`lovchisiz qo`shma gapni shakllantiruvchi asosiy vosita nima.
4. Bog`lovchisiz qo`shma gap qismlarini bog`lashda yana qanday vositalar ishtrok
etadi.
Tayanch atama va iboralar:
Bog`lovchisiz qo`shma gap, intonatsiya, (ohang) bog`lovchisiz qo`shma gap
strukturasi, bog`lovchisiz qo`shma
gap qismlari,
payt munosabati,
qiyoslash
munosabati,
zidlik munosabati,
izohlash munosabati, qo`shma
gaplarda
sinonimiya.
