2-MAVZU. MENEJER KASBIGA YO‘NALTIRISH
1.
Menejer faoliyatining tavsifi va rivojlanish evolyutsiyasi
Ilmiy
tadqiqotlar
shuni
ko‘rsatadiki,
menejmentning paydo bo‘lishi va rivojlanishi tarixi
miloddan avvalgi
davrlarga borib taqaladi va
bugungi kunda ham rivojlanishda davom etmoqda.
Ushbu faoliyatning rivojlanish bosqichlari vaqt
jadvaliga ko‘ra quyidagi guruhlarga ajratilgan:
• I. Qadimgi davr.
• II. Sanoat davri.
• III. Tizimlashtirish davri.
Shuningdek, bir nechta boshqaruv maktablari turli
tushunchalar bilan ajralib
turadi: ilmiy; klassik; insoniy munosabatlar; xulq-atvor fanlari; boshqaruv fanlari
1
.
Menejmentning asosiy rivojlanish tarixi miloddan avvalgi IX-asrdan XVIII
asrni o‘z ichiga oladi. Boshqaruvning eng oddiy shakllari ibtidoiy jamiyatda paydo
bo‘lgan, keyin
hokimiyatni aniq odamlar emas, balki urug‘ning barcha a’zolari
yaratgan. Yigʻish va ovchilikdan ishlab chiqarishga oʻtish menejmentning
tugʻilishining boshlanishi edi. Qadimgi Misrda jamiyatning
tuzilishi birinchi
boshqaruv tizimini shakllantirgan. Turli qadimgi yunon mutafakkirlari menejment
tushunchasi va maqsadlarini o‘ziga xos tarzda tushunishgan: Sokrat eng muhimi,
to‘g‘ri joyda, berilgan vazifalarni bajaradigan to‘g‘ri odam deb hisoblagan bo‘lsa,
Platon menejment jamiyat hayotini ta'minlashning
asosiy elementi ekanligini
ta'kidlaydi. Aristotel qul boshqaruvchisiga ehtiyoj bor deb hisoblab, unga ko‘ra,
qullarning egalari o‘zlarini ko‘proq kerakli ishlarga bag‘ishlashlari mumkin.
Qadimgi Rimda ular bajarilgan ishlar
majburiy ravishda kuzatilib, natijalar
solishtirilgan va rejani bajarmaslik sabablari aniqlangan.
Sanoat davri. Bu bosqichda aniq boshqaruv tizimi shakllandi. Bu qo‘l
mehnatini mashina mehnatiga almashtirish tufayli yuzaga keldi.
•
1
https://sladkiyopt.ru/uz/idei/6-menedzhment-istoriya-vozniknoveniya-i-razvitiya-istoriya-menedzhmenta-
ego-osnovnye.html
