A. AVLONIY NOMIDAGI XALQ TA’LIMI MUAMMOLARINI
O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-
TADQIQOT INSTITUTI
“Uzluksiz kasbiy rivojlantirish – 2022” loyihasi
“FANDAGI YANGILIKLAR, FANNI O‘QITISHNING DOLZARB
MASALALARI” MODULI BO‘YICHA
“
IQTISODIYOTDA ZAMONAVIY KASBLAR TANLOVI
”
o‘quv kursining
“MENEJER KASBIGA YO‘NALTIRISH”
mavzusidan ma’ruza matni
Ma’ruzachi: Shomuradov Toxir
Toshkent 2022
2-MAVZU. MENEJER KASBIGA YO‘NALTIRISH
1.
Menejer faoliyatining tavsifi va rivojlanish evolyutsiyasi
Ilmiy
tadqiqotlar
shuni
ko‘rsatadiki,
menejmentning paydo bo‘lishi va rivojlanishi tarixi
miloddan avvalgi davrlarga borib taqaladi va
bugungi kunda ham rivojlanishda davom etmoqda.
Ushbu faoliyatning rivojlanish bosqichlari vaqt
jadvaliga ko‘ra quyidagi guruhlarga ajratilgan:
• I. Qadimgi davr.
• II. Sanoat davri.
• III. Tizimlashtirish davri.
Shuningdek, bir nechta boshqaruv maktablari turli tushunchalar bilan ajralib
turadi: ilmiy; klassik; insoniy munosabatlar; xulq-atvor fanlari; boshqaruv fanlari
1
.
Menejmentning asosiy rivojlanish tarixi miloddan avvalgi IX-asrdan XVIII
asrni o‘z ichiga oladi. Boshqaruvning eng oddiy shakllari ibtidoiy jamiyatda paydo
bo‘lgan, keyin hokimiyatni aniq odamlar emas, balki urug‘ning barcha a’zolari
yaratgan. Yigʻish va ovchilikdan ishlab chiqarishga oʻtish menejmentning
tugʻilishining boshlanishi edi. Qadimgi Misrda jamiyatning tuzilishi birinchi
boshqaruv tizimini shakllantirgan. Turli qadimgi yunon mutafakkirlari menejment
tushunchasi va maqsadlarini o‘ziga xos tarzda tushunishgan: Sokrat eng muhimi,
to‘g‘ri joyda, berilgan vazifalarni bajaradigan to‘g‘ri odam deb hisoblagan bo‘lsa,
Platon menejment jamiyat hayotini ta'minlashning asosiy elementi ekanligini
ta'kidlaydi. Aristotel qul boshqaruvchisiga ehtiyoj bor deb hisoblab, unga ko‘ra,
qullarning egalari o‘zlarini ko‘proq kerakli ishlarga bag‘ishlashlari mumkin.
Qadimgi Rimda ular bajarilgan ishlar majburiy ravishda kuzatilib, natijalar
solishtirilgan va rejani bajarmaslik sabablari aniqlangan.
Sanoat davri. Bu bosqichda aniq boshqaruv tizimi shakllandi. Bu qo‘l
mehnatini mashina mehnatiga almashtirish tufayli yuzaga keldi.
•
1
https://sladkiyopt.ru/uz/idei/6-menedzhment-istoriya-vozniknoveniya-i-razvitiya-istoriya-menedzhmenta-
ego-osnovnye.html
|
