A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva avtomatikaning tеxnik vositalari toshkеnt- 2011




Download 2,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/73
Sana17.11.2023
Hajmi2,39 Mb.
#100404
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   73
Bog'liq
avtomatikani texnik vositlar

8.3. Integral rostlagichlar. 
Integral (astatik) rostlagichlar deb rostlanayetgan parametr topshirilgan 
qiymatdan chetga chiqarish rostlovchi organning rostlanuvchi parametr chetga 
chiqishiga proporsional tezlikda xarakat qilishiga aytiladi. Astatik rostlagichlar 
ishlatilganda rostlanuvchi parmetrning muvozanat qiymati nagruzkaga bog’liq 
emas va statik xato nolga teng bo’ladi. Agar rostlanayotgan kattalik berilgan 
qiymatidan chetga chiqsa astatik rostlagich rostlovchi organi rostlanuvchi kattalik 
qiymati topshirilgan darajaga yetguncha xarakatga keltirib turadi. 
O’zining dinamik xususiyatlari jihatidan integral rostlagichlar turg’un emas, 
shuning uchun ham ular mustaqil qurilma sifatida ishlab chiqarilmaydi. 
 
8.4. Proporsional-integral (izodrom) rostlagichlar. 
PR3.21 rostlagichning vazifasi PR 2.5 rostlagichning vazifasiga o’xshash. U 
taqqoslash elementlari I, III, VI, droselli summator II, quvvat kuchaytirgich IV, 
uzuvchi relelar V, VII va sig’im VIII dan iborat (8.2- rasm). Bu rostlash bloki 
ikkita: proporsional va integral qismlardan tuzilgan. Ularning kirishiga datchikdan 
rostlanayotgan kattalikning pnevmatik signali R
n
va ikkilamchi asbobga 
o’rnatilgan topshiriq bergichdan rostlanuvchi kattalikning berilgan qiymati kelib, 


140
0,2 ... 1 kg/sm

oraliqda bo’ladi. Blokning proporsional qismi g’alayonlanishdan 
so’ng xarakatga kelib, uning o’zi esa summator I, III va drosselli summator II dan 
tuzilgan. PR3.21 rostlovchi blokining integral qismi summator VI va kuchaytirish
koeffitsiyenti K=1 bo’lgan birinchi darajali aperoidik zvenodan tuzilgan bo’lib, 
pnevmatik integrallovchi zvenodan iborat. Proporsional va integral qismlarning 
chiqish signallari yacheyka II da qo’shiladi. Buning uchun integrallovchi 
zvenoning chiqishi yacheyka II ning I va III summatorlari kirishiga berilishi 
lozim. 
Sozlash parametrlarining (kuchaytirish koeffitsiyenti - K
r
, izodrom vaqti - Т
i

o’zaro bog’liq emasligi blokning muxim afzalligidir. Kuchaytirish koeffitsiyenti 
(K
r
) drosselli summatordagi o’zgaruvchi drosselning o’tkazuvchanligini o’zgartirib 
o’rnatiladi, drossellash diapozoni DD=3000... 5 chegarada o’zgaradi, bu esa 
kuchaytirish koeffitsiyentining qiymati 0,03 ... 20 bo’lishiga mos keladi. Izodrom 
vaqti Т
i
aperiodik zveno tarkibiga kirgan o’zgaruvchi drosselning 
o’tkazuvchanligini o’zgartirib o’rnatiladi va u 3 sekunddan 100 minutgacha 
bo’lishi mumkin. PR3.21 rostlagich ham PR2.5 rostlagichi ishlaydigan ikkilamchi 
asboblar bilan birgalikda ishlaydi. 
Maxalliy topshiriq bergich PR3.22 rostlagichi PR3.21 dan asbob kirishining 
topshiriq liniyasida qo’l bilan topshiriq bergich borligi bilan farqlanadi. 
PR3.26 va PR3.29 rostlagichlari kerak bo’lgan drossellash diapozonini o’rnatish 
imkonini beruvchi qayta qo’shgich bilan ta’minlangan. Qayta qo’shgichning uchta 
qayd qilingan xolati bor: 
I. DD=2 ... 50% . II. DD=50 ...200% . III. DD=200 ... 800% . 
Т
i
=0,025 minutdan
∞ gacha o’zgaradi. PR3.29 rostlagichi PR3.26 dan maxalliy 
topshiriq bergichi borligi bilan farq qiladi. 
Тo’g’ri chiziqli statik tavsifnomali PR3.21 va PR3.32 rostlagichlarida 
drossellash diapozonini 2 ... 3000% gacha sozlash mumkin. 
PR3.23 va PR3.33 nisbat rostlagichlari ikkita parametr nisbatini ushlab turish 
maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta’sirini olish 
uchun xizmat qiladi. Rostlagichlarda nisbat zvenosi bo’lib, unga doimiy drossel


141
rostlovchi drossel va topshiriq bergichlar kiradi. Nisbatni sozlash chegarasi 1:1 
dan 5:1 gacha yoki 1:1 dan 10:1 gacha.PR3.24 va PR3.34 nisbat rostlagichlari 
ikkita parametr nisbatini uchinchi parametr bo’yicha to’g’rilash bilan ushlab turish 
maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta’sirini olish 
uchun hizmat qiladi. 

Download 2,39 Mb.
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   73




Download 2,39 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva avtomatikaning tеxnik vositalari toshkеnt- 2011

Download 2,39 Mb.
Pdf ko'rish