mashina tiliga
o4kazish
mumkin
bo lsada,
yana qaytadan
foydalanuvchi tiliga o'tkazishning imkoni bo im aydi, bu esa o ‘z
navbatida yuqori bosqichdagi algoritmik
tillarning imkoniyatlarini
cheklanganligini k o ‘rsatadi.
ALS larda dasturlash tillarini tanlash doimo bir xilda hal
qilinavermaydi. Til protsessorlarini va monitorlarni dasturlash-
tirishda Assembler, Paskal, ADA kabi tillardan foydalanish yaxshi
natijalar beradi. Boshqa ko‘pgina amaliy dasturlar uchun esa
Fortran, PL1 tillaridan foydalanish qulaydir.
Dasturlash tillarini va EHMning OSsi xususiyatlarini bilish ALS
lami yaratuvchilar uchun amaliy dasturlar paketlarini tashkil qilish
uchun zarur hisoblanadi.
ALS lardan foydalanuvchi esa, ana shu
dastur va uni yozish uchun ishlatiladigan til xossalari bilan
mukammal tanish bo‘lgan injener hisoblanadi. U o ‘z navbatida
kerakli dastur paketiga murojaat qila olishi, olingan natijalarni
to ‘g‘ri-noto‘g‘riligini tahlil qila olishi kerak.
Beysik eng oddiy yuqori darajali til hisoblanadi, lekin bu tilda
murakkab dasturlar
sistemalarini yaratish mumkin, displey ekranida
ishlash uchun qulay o ‘rnatilgan funksiyaga ega.
Amaliy va sistemali dasturchilar o ‘rtasida Paskal va Si
tillari
ancha ommaviy bo ‘lib, bu tillarda murakkab strukturali ma lumotlar
bilan ishlash imkoniyatlari mavjud bo‘lib, til dasturlarni alohida
qismlarini ajratuvchi vositaga ega. Si tili mashina apparaturalariga
yaqinlashtirilgan til bo‘lib, ular quyi darajali tillarga kiradi.
Fortran yuqori darajali til hisoblanib, hozirda bu til yordamida
ko‘pgina standart kutubxona elementlari dasturlari yaratilgan.
Sistemali dasturlashda yangi universial
va sifatli qurol sifatida
yangi MODULA-2 tili yaratilgan. Bu til katta dastur majmualarini
yaratuvchi vositaga ega bo‘lib, apparaturalarning xususiyatlaridan
samarali foydalanish imkoniyatiga ega hisoblanadi.
PL/1 tili katta EHMlar uchun ommaviy til hisoblanib, bu tilda
ALS asosiy dastur modullari yaratiladi.
Prolog tilidan sun’iy intellekt sistemalarini yaratishda foyda
laniladi va bu tilning asosida mantiqiy matematika apparati yotadi.
Bu tilda ekspert sistemalari va bilimlar bazasi yaratiladi.
ALS lar DTini yaratishda, shu ta ’minotni yaratish uchun mos
keladigan algoritmik til tanlash masalasi muhim hisoblanadi.
50
Kerakli algoritmik tillarni tanlash uchun quyidagilami e’tiborga
olish talab qilinadi:
- yaratilayotgan dastuming m o‘ljal!anishi, ya’ni vaqtincha
ishlatiladigan dasturmi yoki doimiy ishlatilishga m o‘ljallanganmi,
undan tashqari
boshqa tashkilotlarga berish, yangi versiyalami
yaratish rejalashtirilganmi;
- hisoblash komponentlarining va muloqotli munosabatlami
amalga oshirishda dastuming ishlash tezligi;
- dastuming kutilgan kattaligi, ya’ni dastumi to ‘laligicha bitta
dastur qilib yaratish mumkinmi yoki uni o ‘zaro aloqa qiluvchi
alohida dastur modullarga bo‘lib yaratiladimi, dastur ishlash davo
mida xotiradan egallaydigan joyni minimallash talab qilinadimi;
- yaratilayotgan dastur boshqa algoritmik tilda yozilgan
dasturlar
matnlari bilan birgalikda ishlaydimi;
- dastumi boshqa turdagi EHMlarda ishlatish ko‘zda tutiladimi;
- dasturda ishlatiladigan asosiy m a’lumotlar turi, haqiqiy sonlar,
qatorlar va boshqa turdagi strukturalami qo‘llash zaruriyati;
- standart kutubxona qism dasturidan foydalanish imkoniyati
yoki maqsadga muvofiqligi.
Oddiy dasturlarni Beysik algoritmik tilida tashkil qilish qulay
hisoblanadi.
Agar
o ‘zaro
birgalikda
bajariluvchi
dastur
modullaridan tuzilgan, katta amaliy sistemalar yaratish masalasi
qo‘yilgan bo‘lsa, bunday masalalami hal qilish uchun instrumental
tillar bo‘lib Paskal, SI, PL/1 tillari hisoblanadi.
REAlarini loyihalash jarayonida loyihalovchilar loyihalash tilla
ridan
foydalanadilar.
Loyihalash tillari
dasturlash
tillaridan
foydalanib yaratiladi.
