G rafq u ru v ch ilar. Grafquruvchilar ikkita asosiy turga bo‘linadi:
rastrli va vektorli (koordinatali). Rastrli qurilmalar o ‘z konst
ruksiyasi b o ‘yicha zarbsiz printerlarga yaqin hisoblanadi va ularda
elektrokimyoviy, elektrotermik va boshqa ishlash tamoyil lar idan
foydalaniladi. Vektorli qurilmalarda yozuvchi element
berilgan
trayektoriya bo‘yicha xarakterlanadi. Rastrli qurilmalarida yozuvchi
element trayektoriyasi aniqlangan bo‘ladi, masalan, gorizontal
skanerlash. Rasmlar nurlanish hisobiga yoki yozuvchi asbobning
tasvirning aniqlangan nuqtalariga tegishi hisobiga hosil bo'ladi.
43
Rastrli grafikli displeylar uchun bu minimal tasvirlash elementlari
«piksellar» deb ataladi.
ALSlarda ishlatiladigan grafquruvchilar o ‘rtasida elektrome-
xanik vektorli qurilmalar ko‘p tarqalgan. Bu qurilmalarda yozuvchi
qism qattiq aniqlagan yo‘nalish bo‘yicha elektromexanik o ‘tkaz-
gichlar yordamida harakatlanadi. Planshetli qurilmalarda yozuvchi
qism ikki o ‘q bo‘yicha bitta tekslikda harakatlanadi, barabanli
• qurilmalarda bitta o ‘q bo‘yicha qog‘oz joylashgan valikni aylan-
tirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Ixtiyoriy burilishlarga ega
chiziqlar, aylanalar, siniq chiziqlami chizish uchun, chiziqlar
interpolyatori deb ataluvchi qurilmadan foydalaniladi. Turli belgi-
lami, alfavit harflarini chizuvchi dasturlami generatsiya qiluvchi
qurilma belgilar generatori deyiladi. Intellektual grafquruvchilarda
bunday maqsadlar uchun, ulaming tarkibiga kiritilgan mikro-
protsessorlardan foydalaniladi.
Rastrli tamoyil bo‘yicha ishlaydigan grafquruvchilar ichidan
elektrostatik, siyohni siqib chiqaruvchi va lazerli qurilmalami
ajratishimiz mumkin.
Elektrostatik grafquruvchilar maxsus qog‘ozlarga bo‘yoqni
yuqtirish tamoyiliga asoslangan bo‘lib, bo‘yoq qog‘ozdagi manfiy
zaryadga ega nuqtalariga yuqadi.
Siyohni siqib chiqaruvchi qurilma uch xil rangli siyoh bilan
to ‘ldirilgan maxsus vositalar orqali, barabanda sekin aylanayotgan
qog‘ozga siyoh yuqtirish tamoyiliga asoslanadi.
Lazerli qurilma aylanayotgan selenli baraban ustini lazer nuri
orqali skaner qilish tamoyiliga asoslangan bo‘lib, bu nur barabanda
zaryad hosil qiladi, bu zaryad original hujjatlardan nusxa ko‘chirish
qurilmasi zaryadi bilan bir xil bo‘ladi. Zaryad berilgandan so‘ng,
bo‘yoq berish ham xuddi oddiy nusxa k o ‘chirish apparati kabi yuz
beradi. Rangli tasvirlami hosil qilish uchun esa shu jarayon uch
marotaba, har bir rang uchun (qizil, havo rang va yashil)
takrorlanadi. Lazerli qurilma 1 mm ga bir qancha nuqtalami
joylashtiruvchi eng katta joylashtirish xususiyatiga ega hisoblanadi.
44
|
