|
Al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti nukus filiali mustaqil ish
|
| bet | 1/5 | | Sana | 21.06.2023 | | Hajmi | 27.88 Kb. | | #74705 |
Bog'liq 1001-21 Raxmanov Mahkam Elektronika va sxemalar (2) DARS ISHLANMA BET22, Elektorika va sxemalar, Тест техник назоратчиларга 283 та вариантларсиз, Test16, avesto-da-ta-lim-tarbiyaga-oid-fikrlar, bayroq va gerb, 2, ПТК курс иши, portal.guldu.uz- multimediya vositalari, 30.04.1998, 1-lektsiya uzb, Тест Патентшунослик (2) (1), document, 1696584854
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI NUKUS FILIALI
MUSTAQIL ISH
Fan nomi : Elektronika va sxemalar 1
Mavzu : Yarimo’tkazgichlardagi elektr toklari
Bajardi : 1001-21 KI (UZB) 2-kurs sirtqi ta'lim talabasi Raxmanov Mahkam
Qabul qildi: S.Kengesbaev
NUKUS - 2022
Mundarija :
Kirish …………………………………………………..……... 3
§1. Yarimoʻtkazgichlar ………………….……….......……… 4
§2. Yarimo‘tkazgichlarning elektrik o‘tkazuvchan............... 7
§3. Yarimo‘tkazgichlarning elektrik o‘tkazuvchanligi…..….9
§4. Yarim o'tkazgichlarning tuzilishi, izolyatorlar………13
Xulosa………………………………………………………... 15
Foydalanilgan manbaalar ro‘yxati…..…………………….. 16
Kirish
Yarimo'tkazgichlar oʻtkazuvchanligi jihatidan metall va dielektriklar orasidagi moddalar boʻlib, oʻz fizik xususiyatlarini turli tashqi taʼsirlar (masalan yoritish, isitish va hokazo) natijasida keng intervalda oʻzgartira olish xususiyatiga ega. Yarimoʻtkazgichlar elektronika va mikroelektronikada juda keng qoʻllanilib, zamonaviy elektr jihozlarning deyarli hammasi - kompyuterlardan tortib to uyali aloqa telefonlarigacha barchasi yarimoʻtkazgichli texnologiyaga asoslangan. Eng keng qoʻllaniladigan yarimoʻtkazgich modda kremniy boʻlib, boshqa moddalar ham keng qoʻllaniladi.
Yarimoʻtkazgichlar — elektr tokini yaxshi oʻtkazuvchi moddalar (oʻtkazgichlar, asosan, metallar) va elektr tokini amalda oʻtkazmaydigan moddalar (dielektriklar) orasidagi oraliq vaziyatni egallaydigan moddalar. Mendeleyev davriy sistemasida II, III, IV, V va VI guruhlarda joylashgan koʻpchilik elementlar. ularning bir qator birikmalari yarimo'tkazgichlar jumlasiga kiradi. Ya.da ham metallardagi kabi elektr oʻtkazuvchanlik elektronlarning harakati tufayli yuzaga keladi. Biroq elektronlarning harakatlanish sharoitlari metallar va Ya.da turlicha boʻladi. Ya. quyidagi asosiy xususiyatlarga ega: Ya.ning elektr oʻtkazuvchanligi temperatura koʻtarilishi bilan ortib boradi (mas, temperatura 1 K ga ortganda Ya.ning solishtirma oʻtkazuvchanligi 16—17 marta ortadi); Ya.ning elektr oʻtkazuvchanligida erkin elektronlardan tashqari atom bilan bogʻlangan elektronlar ham ishtirok etadi (baʼzi hollarda bogʻlangan elektronlar asosiy rol oʻynaydi); sof Ya.ga oz miqdorda qoʻshilma kiritib, uning oʻtkazuvchanligini keskin oʻzgartirish mumkin (mas, 0,01% qoʻshilma kiritilganda Ya. ning oʻtkazuvchanligi 10000 marta ortib ketadi).
|
| |
