Amaliy audit

• 
  Iqtisodiyotni boshqarishdagi o’zgarishlar, bozor munosabatlariga o’tish, buxgalteriya xisobining xalkaro tizimlariga o’tishi va informatsion texnologiyalarning barcha soxalarda keng miqyosda tadbik etilishi ta’sirida buxgalteriya xisobining axborot tizimi va uni kompyuterda ishlab chiqishni tashkil qilishning an’anavii shakllari katta o’zgarishlarga uchragan.
  

• 
  Xozirgi paitda xisobchidan korxona moliyavii xolatining ob’ektiv xolatini bilish, moliyavii taxlil usullarini qo’llay olish, qimmatli kogozlar bilan ishlashni bilish, investitsiyalarni tushunish xamda ularni asoslai olish va boshqalar talab kilinadi. SHuning uchun xam xozirgi paitda xisobchini
  

• 
  Boshqaruv vazifalariga ishlab chiqarishni taiyorlash, rivojlantirish, moddii-texnik ta’minot, sotuvga taiyorlanish (marketing), buxgalteriya xisobini olib borish va buxgalteriya faoliyatini amalga oshirish, taiyor maxsulotlarni sotish xamda kadrlar masalasini xal kilish kiradi. Boshqaruv jarayonida buxgalteriya xisobi katta rol o’ynaydi va bu erda barcha axborotlarning 60% ga yaqini jamlangan.
  
• 
  Buxgalteriya xisobining axborotli tizimlari an’anavii ravishda vazifalarning quidagi majmualarini uz ichiga qamrab oladi:
  

• 
  Asosiy vositalar xisobi.
  
• 
  Moddii boiliklar xisobi.
  
• 
  Mexnat va ish xaqi xisobi.
  
• 
  Taiyor maxsulotlar xisobi.
  
• 
  Moliyaviy xisoblash operatsiyalarining xisobi.
  
• 
  Ishlab chiqarish xarajatlari xisobi.
  
• 
  Yig’ma xisob va xisobotlar tuzish.
  
• 
  Buxgalteriya xisobining avtomatlashtirilgan axborot tizimi sharoitida faoliyat ko’rsatishi quidagicha ketma-ketlikda amalga oshiriladi:
  
• 
  Boshqaruv ob’ektiga yoki korxonaning xo’jalik faoliyatiga moslashuv, korxona ish faoliyatining maqsadini bilish
  
• 
  Boshqariladigan ob’ekt xolati xaqidagi
  

• 
  Xisob axborotini qayta ishlash, saklash va xisobotlarni shakllantirish
  
• 
  Xisob axborotini foidalanuvchilarga va talabgorlarga uzatish
  
• 
  Xisob axboroti taxlili, korxona
  

• 
  Xisob vazifalari majmuasining uch pallasini
  

• 
  1. Birlamchi xisob, birlamchi xujjatlarni tuzish, ularni ishlab chiqish va xisobning xar bir uchastkasi bo’yicha taxlilii xisobning qaydnomalari tuzilishini amalga oshirish.
  
• 
  2.Provodkalarni tuzish, ularni taxlilii va sintetik xisobning turli xil registrlari,
  

• 
  Kompyuter yordamida bu ishni amalga oshirish xar bir uchastka echimi tugashi bilan provodkani shakllantirib, bu jarayonlarni tulik avtomatlashtirishga imkon beradi.
  
• 
  3.Yig’ma sintetik xisobni tuzishdan iborat bo’ladi, ya’ni, asosii kitobning schyotlari bo’yicha xisobot savdo qaydnomalari va
  

• 
  Boshlang’ich bosqich xujjatlarning ma’lumotlarini bazavii
  

• 
  Asosii boskich ishning tugallovchi boskichi buladi va xar xil xisobot shaklllarini olish bilan boglik. Uni bajarish uchun
  

• 
  Buxgalteriya dasturii maxsulotlarini ishlab chiqish kup sonli firmalar tomonidan olib boriladi, ulardan eng mashxurlari 1S: Buxgalteriya, Parus, Intellekt-Servis, Infosoft, Xakers- Dizain lardir.
  

• 
  Ko’pgina firmalar dasturlarni ikki variantda: maxallii va tarmokli ishlab chikaradilar. Tarmokli variontlar ancha murakkab va kimmatga tushadi. CHunki
  

“ KOMPYUTER TIZIMI MUHITIDA AUDIT

SIGNIFICA NT TERMS	ASOSIY ATAMALAR	AMATAMALAR MAZMUNI
Attribute	Атрибут	Atribut auditor kizakayotgan bosh hajimning xarakteristikasi xisoblanadi
Attributes sampling	Выборка атрибутов	Tanlab olish atributlari tanlab olishning statistik usuli bulib, bir tanlab olishni saralashga asoslangan nazorat protseduralarini layokatsizlik kursatkichlarini baxollash uchun foydalaniladi
Audit sampling	Аудитрлик танлаш	Tanlab olishdan boshqaruvning ikkala vositasini va schetlardagi qoldiqlarni tekshirish va ularni tasdiqlash uchun foydalaniladi va tekshirlayotgan xisobot yilida amalgan oshriladigan operatsiyalardan 100%dan kam bulgan tekshiruvni o’z ichiga oladi
Sampling unit	Танлаб олиш бирликлари	Tanlab olish birliklari jamlanmada tekshiruv uchun asosiy sifatida belgilangan element xisoblanadi, bu xujjat , kompyuter tizimidagi ezuv eki xujjatlardagi kator elementlar bulishi mumkin
Completenes s of Population	Бош ҳажимнинг туликлиги	Auditor tanlab olishda foydalaniladigan jamlanganlik bosh jamlanganlik ekaniga ishonch xosil kilish uchun kadamlarni kullashi zarur
Sampling risk	Танлаб олиш риски	Tanlab olish riski kupincha auditorlik riski singari aniklanadi , (masalan 1% eki 5%) chunki ichki nazoart auditorning baxosi boshka testlashtirishning xarakteri va kulamini belgilaydi
Factual misstatement s	Оғишнинг йул кўйиладиган даражаси	Auditor tomonidan uning olishga urunuvchi ishonchlilikning mos keluvchi drajasi sifatida aniklangan og’ish darajasi jamlanganlikdagi xakikiy ogish darajasidan ortikcha emas
Generalized audit software (GAS)	Аудитнинг умумлашган дастурий таъминоти	Auditni o’tkazish ta’minotlar	uchun	mahsus	tayyorlangan	dasturiy
Block Sampling	Бессистемны й выборка	. Ushbu tanlov jamlanganlikning bir kun yoki xafta uchun operatsiyalar toifasini saralab olish kabi aralash elementlardan iborat buladi