MISSIONERLIKKA QARSHI KURASHNING HUQUQIY-




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/132
Sana17.01.2024
Hajmi1,47 Mb.
#139490
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   132
Bog'liq
Dinshunoslik majmua 2023-2024-o\'quv yili pdf

4. MISSIONERLIKKA QARSHI KURASHNING HUQUQIY-
AMALIY ASOSLARI. 
O‘zbekistonda 
mustaqillikning 
ilk 
yillaridanoq 
missionerlik 
va 
prozelitizmning salbiy oqibatlarga olib kelishini hisobga olgan holda bu borada 
tegishli qonuniy asoslar ishlab chiqildi. Qonunlarda missionerlik harakatlari 
taqiqlandi. 
Ma’lumki, «Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida»gi Qonun (yangi 
tahriri) kishilarning vijdon erkinligini huquqiy kafolatlash bilan birga diniy 
tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirishga xizmat qiladigan hamda davlat va din 
munosabatlarini tartibga soladigan muhim hujjat hisoblanadi. Qonunga binoan «Bir 
diniy konfessiyadagi dindorlarni boshqasiga kiritishga qaratilgan xatti-harakatlar 
(prozelitizm), shuningdek boshqa har qanday missionerlik faoliyati man etiladi. 
Ushbu qoidaning buzilishiga aybdor bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan 
javobgarlikka tortiladilar» Mazkur moddadan kelib chiqib, «O‘zbekiston 
Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksi»ga noqonuniy diniy 
xatti-harakatlarning oldini olish bilan bog‘liq bir qator moddalar kiritilgan. 
Jumladan: 
- diniy mazmundagi materiallarni tarqatish maqsadida qonunga xilof ravishda 
tayyorlash, saqlash, O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kirish yoki tarqatish; 
- diniy yig‘ilishlar, ko‘cha yurishlari va boshqa diniy marosimlar o‘tkazish 
qoidalarini buzish; 
- O‘zbekiston Respublikasida g‘ayriqonuniy nodavlat notijorat tashkilotlari, 
oqimlar, sektalar faoliyatida qatnashishga undash; 
- noqonuniy diniy faoliyat bilan shug‘ullanish; 
- diniy tashkilotlar rahbarlarining mazkur tashkilotlar ustavini ro‘yxatdan 
o‘tkazishdan bosh tortishi; 
- dindorlar va diniy tashkilotlar a’zolari tomonidan bolalar va o‘smirlarning 
maxsus yig‘ilishlari, shuningdek diniy marosimga aloqasi bo‘lmagan mehnat, 
adabiyot va boshqa xildagi to‘garaklar hamda guruhlarni tashkil etish va o‘tkazish; 
- bir konfessiyaga mansub dindorlarni boshqasiga kiritishga qaratilgan xatti-
harakatlar (prozelitizm) va boshqa missionerlik faoliyati; 
- maxsus diniy ma’lumoti bo‘lmay turib va diniy tashkilot boshqaruvi 
markaziy organining ruxsatisiz diniy ta’limotdan saboq berish, xuddi shuningdek 


185 
xususiy tartibda diniy ta’limotdan saboq berish bilan bog‘liq harakatlar sodir 
etilganda belgilangan eng kam ish haqining tegishli miqdoridagi jarima solinishiga 
yoki belgilangan muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo‘lishi haqidagi 
qoidalar mustahkamlab qo‘yilganini ta’kidlash zarur. 
Amaldagi qonunchiligimizga ko‘ra, muayyan hollarda birinchi marta qonunni 
buzgan shaxs yoki tashkilotga ma’muriy jazo qo‘llaniladi. Agarda o‘sha shaxs yoki 
tashkilot shundan keyin ham qonunni buzishda davom etsa, unga endi jinoyat 
kodeksidagi choralar qo‘llaniladi. Masalan, «O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat 
kodeksi» normalariga ko‘ra, «O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik 
to‘g‘risidagi kodeksi»ning yuqorida qayd etilgan bandlaridagi harakatlar ma’muriy 
jazo qo‘llangandan keyin yana sodir etilsa, bu «O‘zbekiston Respublikasining 
Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksi»da belgilanganidan ko‘ra og‘irroq 
jazolar qo‘llanishiga olib keladi. 
Shu bilan birga, «O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi»da 
«O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksi»da 
nazarda tutilmagan bir qator harakatlar uchun ham jazolar belgilanganini qayd etish 
zarur. Jumladan: 
- voyaga yetmagan bolalarni diniy tashkilotlarga jalb etish; 
- voyaga yetmagan bolalarni ularning ixtiyoriga, ota-onalari yoki ularning 
o‘rnini bosuvchi shaxslar ixtiyoriga zid tarzda dinga o‘qitish; 
- dindorlardan majburiy yig‘im undirish va soliq olish; 
- diniy ta’lim olishda hamda fuqaro dinga nisbatan, dinga e’tiqod qilish yoki 
e’tiqod qilmaslikka nisbatan, ibodat qilishda, diniy rasm-rusumlar va marosimlarda 
qatnashish yoki qatnashmaslikka nisbatan o‘z munosabatini belgilayotgan paytda 
majburlash bilan bog‘liq diniy faoliyat yuritish; 
- g‘ayriqonuniy jamoat birlashmalari yoki diniy tashkilotlarni qonunga xilof 
ravishda tuzish yoki ularning faoliyatini tiklash; 
- g‘ayriqonuniy jamoat birlashmalari yoki tashkilotlari faoliyatida faol 
qatnashish bilan bog‘liq harakatlar belgilangan eng kam ish haqining tegishli 
miqdorida jarima solinishiga yoki belgilangan muddatga axloq tuzatish ishlari, yoki 
qamoq yohud ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanishi belgilab qo‘yilgan. 
Mamlakatimizda missionerlik va prozelitizmning oldini olish, ayniqsa 
yoshlarni bunday zararli oqimlar domiga tushib qolishlarining oldini olish bo‘yicha 
tizimli chora-tadbirlar amalga oshirishni taqozo qilmoqda. Bu vazifani 
muvaffaqiyatli hal etishda yosh avlodni hozirgi davrda mamlakatimizda din 
sohasida sodir bo‘layotgan o‘zgarishlar, yaratilgan imkoniyatlar bilan muntazam 
asosda tanishtirib borish muhim ahamiyatga ega. 
Shu bilan birga, qiziqishlari, bilim darajalarini inobatga olgan va differensial 
yondashgan holda yoshlarning din, shu jumladan, xalqimiz asrlar davomida e’tiqod 
qilib kelgan islom dini haqidagi bilimlarni va milliy-diniy an’analar asoslarini 
sog‘lom asosda egallashlariga ko‘maklashish ham bugungi kunning dolzarb 
vazifalaridan biri bo‘lib qolmoqda. 
Bunday bilimlar obyektiv bo‘lishi, voqelikni to‘g‘ri va to‘liq aks ettirishi va 
o‘z mohiyatiga ko‘ra, Vatan va millat manfaatlari bilan uzviy bog‘liq bo‘lmog‘i 


186 
kerak. Yoshlarimizning missionerlikning mohiyati haqida xolis va yetarli bilimga 
ega bo‘lishlari unga qarshi immunitetni shakllantirishning asosiy shartlaridan biri 
hisoblanadi. 
Tahlillar hech bir mintaqa, hech bir davlat bunday tahdiddan xoli emasligini 
ko‘rsatadi. Bunday holatlarning oldini olish uchun esa missionerlikning mohiyatini 
to‘g‘ri va chuqurroq anglash, uni bartaraf etish yo‘lida maqsadli, tizimli va tadrijiy 
faoliyat olib borish zarur bo‘ladi. Egallangan bilimlar qanchalik xolis va chuqur 
bo‘lsa, uning zamirida yuzaga keladigan baholar, qadriyatlar ham shunchalik 
mustahkam bo‘ladi. Shakllangan qadriyatlar tizimi esa turli tahdidlarning oldini 
olishga xizmat qiladi. 

Download 1,47 Mb.
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   132




Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 MISSIONERLIKKA QARSHI KURASHNING HUQUQIY-

Download 1,47 Mb.
Pdf ko'rish