Asbobsozlik




Download 0,74 Mb.
bet2/6
Sana20.05.2024
Hajmi0,74 Mb.
#246010
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
KURS LOYIHASI Mahliyo

I BOB. NAZARIY QISM

1.1. O’lchash usullari bo’yicha sinflarga ajratish.


O’lchash usullariga ko’ra namlikni o’lchashda ashyo quruq modda va namlikka ajratiladi. Namlikni o’lchagichlarda ko’pincha bilvosita usul qo’llaniladi bunda o’lchanayotgan kattalik ashyoni namligi bilan funksional bog’langan bo’ladi. Bilvosita usul avvaldan giradirovkani talab qiladi bu ish nam ashyo bilan o’lchanayotgan kattalik orasidagi bog’lanishni o’rgatish uchun qilinadi. Bevosita usul bilan namlikni o’lchashni ishlash tamoyili namunani kiritish vaqtida uzluksiz massasini aniqlashdan iborat bo’ladi. Bunday asboblarda kiritish to’htatiladi qachonki ikkita ketma-ket o’lchash bir xil yoki bir xilga yaqin natija berganda chunki kirish tezligi asta-sekin kamayib boradi va bunda namunadagi barcha namlik chiqib ketgan deb hisoblanadi. Shundan keyin namlikni o’lchagich namunani kirishidan oldingi va kiyingi massa qiymatini o’lchaydi va namlik massasi aniqlanadi. Bu usul bilan o’lchash 0,5 soatdan bir necha soatgacha davom etadi. Tezlashtirilgan usullarda kiritish ancha yuqori haroratda olib boriladi(masalan danni namligini o’lchashni standant usilida o’chash dani +130 °C harotda 40 minut davomida quritadi) odatda bunday namlikni o’lchash stol ustida o’rnatilgan asbob yordamida amalga oshriladi u tarozi qurilmasi yoki infraqizil nur yordamida quritishga mo’ljallangan kamera va boshqarishni elektiron blokidan foydalinadi u o’lchash natijalarini qayta ishlaydi va qayd qiladi.
Shunday asboblar yordamida qattiq va sochiluvchi ashyolarni quritish yo’li bilan namligini o’lchashda quyidagi uslubiy xatoliklar bo’lishi mumkin.

  1. Organik ashyolarni quritishda namni mikroskopik yo’qolishi bilan bir qatorda oson o’chuvchi birikmalarni bog’lanishi sodir bo’ladi; bir vaqtning o’zida quritishda havoda moddani zaklashi hisobiga kislorodni yutilishi ayrim hollarda namunani termik parchalanishi sodir bo’ladi;

  2. Quritishni tugashi bilan to’liq namlik yo’qolmaydi ashyodagi suv bug’Iari bilan havodagi suv bug’larini bosimini tenglashishi sodir bo’ladi;

  3. Kolloid ashyolarda bog’langan namunani yo’qotish kolloid zarralarini parchalamasdan yuz bermaydi va bu quritishda yo’qolmaydi;

  4. Bazi moddalarda quritish davrida suv o’tkazmaydigan qatlam hosil bo’ladi va u namni chiqib ketishiga to’sqinlik qiladi. Yuqorida ko’rsatilgan hatolarini past haroratda vakumda quritish yo’li bilan yoki inert gaz oqimida quritish bilan yo’qotish mumkin. Ammo bu kabi quritishlarda qo’pol va murakkab apparatura lozim bo’ladi. Shunga qaramasdan namlik o’lchagichlardan to’g’ridan tog’ri usudan foydalinadi va u eng to’g’ri usul hisoblandi. Agar qoldiq namlik ham o’lchansa (1% dan kam) unga alternativ yo’q. Ularni kamchigiga ularni qimatligini, o’lchash vaqtini kattaligi va eng asosiysi bu usul parchalovchi hisoblanadi (masalan yog’ochdan qilingan narsani namligini o’lchash uchun undan namuna kesib olish lozim).


Download 0,74 Mb.
1   2   3   4   5   6




Download 0,74 Mb.