|
Namlikni konduktometrik o’lchagichlari
|
| bet | 4/6 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 0,74 Mb. | | #246010 |
Bog'liq KURS LOYIHASI MahliyoNamlikni konduktometrik o’lchagichlari.
Bunday usul bilan yuqa qatlamni namligi o’lchanganligi sababli ular odatda konveyer lentasi yordamida tashiladigan sochiluvchi moddalarni namligi o’lchanadi.
O’ta yuqori chastotali (O’YUCH) namlik o’lchagichlari yordamida suvning va quruq ashyoning namliklari farqi (o’nlab marta) o’lchanadi. Namlik kansentratsiyasi tahlil qilinayotgan ashyodan o’tgan O’YUCH nurlanishini kuchsizlanishiga ko’ra aniqlanadi. Bunday namlik o’lchagichlarida ashyo lentasi (masalan tolasimon: qog’oz karton) uzatuvchi va qabul qiluvchi antenalar orasidan o’tadi. Uzatuvchi antena O’YUCH generatori bilan qabul qiluvchi antena esa o’lchash qurilmasi bilan ulangan. Taxmin qilinayotgan ashyoni namligi qancha yuqori bo’lsa o’lchov qurilmasiga qilayotgan signal shuncha kichik bo’ladi. Suv bug’larini kelishini natijasini kondensasiyasi yuz beradi va u yomg’ir, tuman yoki kondensat ko’rinishda bo’ladi. To’yish xolati bunda saqlanadi. Shundan keyin sovuchan havo kamroq namni yutadi. Shu vaqtdagi harorat to’yinishi nuqtasi deyiladi va °C larda ko’rsatiladi. To’yinish nuqtasi orqali nam havoni suv bug’ini bosimini o’rnatish mumkin bunda suv bug’ini bosimini egri chizig’idanfoydalinadi.Shunday qilib to’yinish nuqtasi nam havodagi suv miqdorini o’lchov birligi hisoblanadi. Havoni absalyut namligi kattaligi o’lchash uchun u tanlanadi va shudring nuqtasini o’lchash uchun sig’imli, elektir o’tkazuvchi vibrasion va optik usullardan foydalinadi. Optik gaz datchiklari hisoblangan talablarni malumotlariga bog’liq bo’ladi. Turli o’lchamdagilar bir biri bilan doimiy monosabatga ega diagrammaga ko’ra.
Namlikni o’lchash vositalari va usullari.
Namlik va modda va ashyolardagi suv molekulalarini mavjudligi tarkibi eng zarur xarakterstikalaridan biri hisoblanadi natijada qayid etildiki namlikni gazlarda (suv molekulalarini xususiy miqdori) va qattiq jismlarda kristallar sutrukturasiga kiruvchi namni kiristallanishi sifatida o’lchash mumkin. Xususan o’lchash usullari va qurilmalari turlari juda ko’pdir.
Kundalik tajribalarga asoslangan o’lchash texnikasi ananalari shunga olib keldiki namlikni o’lchashda maxsus holat sodir bo’ldi qachonki u yoki bu jarayonga namlik miqdorini ta’sirini bilish uchun moddadagi namlikni absaliyut qiymatini yoki nisbiy qiymatini bilish zarur bo’ladi ushbu sharoitga ko’ra ularni real namlikka foizdagi nisbatlari olinadigan bo’ldi.
Anod masalan moddani elektr yoki mexanik xususiyatlarini bilish lozim bo’lsa bu xolda namunani absalut qiymatini bilish asosiy hisoblanadi. Mana shu holat neort, oziq ovqatlar va boshqalar uchun ham harakterlidir. Agarda namligi yuqori obektlarni va boshqalar uchun ham harakterlidir. Agarda namligi yuqori obektlarni ko’rish vaqtini aniqlash zarur bo’lsa, yani odam yashaydigan muhit kamfortligi, metrologik holat uchun real namlikni masalan berilgan haroratda mumkin bo’lgan havoning namligi birinchi o`ringa chiqadi. Shu sababli namlik haraktiriskali shuningdek namlik birligi va qiymati bo`linadi namlik holati va namlik tarkibiga.
Namlik tarkibi-bu kattalik va birligi moddadagi namlik miqdorini real miqdorini bildiradi. Uning asosiy haraktiriskasi bo`lib absalyut namlik hisoblanadi va u hajm birligidagi namlik miqdorini bildiradi:
(1)
Xarakteristikalar sinfiga gazlardagi suv bug’larini porsial bosimini, gaz uchun suv molekulasini absalyut konsentratsiyasini idealga yaqin bo’lgan qiymati
=n0 ( ) (2)
formula yordamida aniqlanadi. Bu yerdaT-absalyut harorat, n0 –loshmudt doimiysi u 1 sm3 ideal gaz molekulalari soniga teng normal sharoitda yani P0=760 mmsimob ustuni, Torr=1015 Gpa va T0=273,16 KKo’pincha absalyut namlikni shunday xarakteristikasi ishlatiladiki u shudring nuqtasi deyiladi. Yani bunda gazni absalyut namligi 100% teng bo’lgan harorat. Ushbu xarakteristikasi gidrometriyada metrologlarga keltirilgan va u shudring tushish vaqtini aniqlash, uni miqdorini aniqlashda foydalaniladi. Namlik holati-foizlardagi nisbat u absalut namlikni ushbu berilgan xaroratda mumkin bo’lgan maksimal namlikni nisbati. Nisbiy namlik porsial bosim defitsiti deb ataladigan bosim bilan xarakterlanishi mumkin va u porsial bosimni berilgan haroratdagi mumkin bo’lgan maksimal bosimga nisbati bilan aniqlanadi. Gigrometrik o’lchashlarda kamdan- kam hollarda shudring nuqtasi defisiti degan tushunchadan foydalaniladi.
Harorat bilan maksimal mavjud bo’lgan absalyut namlik orasidagi bog’liqlik to’yingan suv bug’larini qattiqligi deb nomlanadigan. Tenglama orqali beriladi va u quyidagi ko’rinishga ega
|
| |
