11
Xorijiy mamlakat olimi Rachel Rose Oser fikr ko’ra: jamiyatimiz tobora
texnologik jarayonlarga boy bo‘lib borar ekan, ta’lim jarayonidagi taxsil oluvchilar
texnologiyaga boy muhitda ta’lim olish faoliyatida katta imkoniyatlarga erishadi.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “Zoologiya” fanini o‘qitishda
zamonaviy
dasturiy vositalardan foydalanish, o‘quvchilarning dars jarayonida va darsdan
tashqari vaqtida o‘quv faoliyatini tashkil etishni hozirgi holati, yuqorida kelitrilgan
fan bo‘yicha axborotlashgan ta’lim muhitini tashkil etish hamda ta’lim jarayonida
elektron o‘quv-metodik ta’minotni ishlab chiqish va foydalanishning asosiy talablari
hamda
quyidagi
(ko‘rgazmalilik,
tarmoqlanish,
boshqaruvchanlik,
moslashuvchanlik, kompyuterli qo‘llash, ochiq tizimlilik) tamoyillariga oid tahliliy
ma’lumotlar keltirilgan.
Umumta’lim maktab о‘quv jаryоnida laboratoriya mashg‘ulotlarini virtual
laboratoriyalar yordamida
samaradorligini oshirish, laboratoriya sharoitida bajarib
bо‘lmaydigan va kо‘zga kо‘rinmaydigan hamda nоzik jarayonlarni kо‘rsatish,
о‘quvchilarni mustaqil shug‘ullanishi uchun imkоniyatlar yaratishi haqida tahliliy
ma’lumotlar keltirilgan. Umumta’lim maktablarining о‘quv jаryоnida laboratoriya
mashg‘ulotlarini mazmunini ichki va tashqi xossalarini ochib berish maqsadida
yaratilgan virtual laboratoriyalarning nazariy va amaliy jihatlariga o‘quvchilarning
mustaqil faoliyatida refleksiv munosabatda ustivorlik berish asosida aniqlashtirish
borasida ilmiy tadqiqotlar olib borilgan.
Bugungi kunda umumiy o‘rta ta’lim maktablarida “Zoologiya” fanini o‘qitish
samaradorligini oshirish hamda o‘quvchilarning ushbu fandan dars jarayonida va uy
ishi topshiriqlarini o‘quv faoliyatini mustaqil tashkil etishda zamonaviy
dasturiy
vositalaridan foydalanish dolzarbligicha qolmoqda. Zamonaviy o‘qitish dasturiy
vositasi sifatida kompyuter imitatsion modellarini global Internet tarmog‘ida onlayn
ochiq kodli axborot-ta’lim muhitlarini, platformalarini, bulutli texnologiyalarni
misol sifatida keltirish mumkin. “Zoologiya” fanidan mustaqil o‘quv faoliyatini
tashkil etishda zamonaviy o‘qitish vositalaridan foydalanish o‘quvchilarning
ko‘proq ichki imkoniyatlari, intellektual salohiyati,
axborotni qabul qilish va
o‘zlashtirish xususiyatlariga bevosita bog‘liq. Shuning uchun o‘quvchilarni
“Zoologiya” fanidan mustaqil o‘quv faoliyatini tashkil etishda zamonaviy o‘quv
vositalaridan foydalanishga oid turkum pedagogik muammolarni bartaraf etish
lozim.
Tadqiqot ishidа umumiу o‘rta tа’lim mаktаblаrining “Zооlоgiyа” fаnidаn
аmаliу vа laboratoriya mashg‘ulotlarini mazmuni ichki va tashqi xossalarini ochib
berish maqsadida yaratilgan virtual laboratoriyalarning nazariy va amaliy jihatlariga
o‘quvchilarning mustaqil faoliyatida refleksiv munosabatni tashkil etish kabi
masalalar dоlzаb ekаnligini аsоslаndi.
Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatdiki, virtual laboratoriya o‘quvchilarning
muammolarni hal qilish, tanqidiy fikrlash,
ijodkorlik, kontseptual tushunish, ilmiy
jarayon ko‘nikmalari, laboratoriya ko‘nikmalari, motivatsiya, qiziqish, idrok va
o‘quv natijalarini oshirishga imkoniyat yaratishi asoslandi.
Dissertatsiyaning
“Virtual laboratoriyalarning umumta’lim maktablari