|
Asosiy tushunchalar
|
| bet | 8/8 | | Sana | 30.03.2022 | | Hajmi | 268.76 Kb. | | #19116 |
Bog'liq a-6 Dars ishlanma, ochiq dars fizika 1, Dinámik kuchlár tá0siridán mustáhkámlikká Õis«blásh, 19-maruza, Патология, GIO test6.15. O‘zgaruvchan tok zanjiriga transformasiya koeffisienti KT=300/5 bo‘lgan tok transformatori orqali elektromagnit sistemasidagi ampermetr ulangan. Shu asbob o‘lchaydigan nominal tokning qiymati 5a. Asbobning shkalasi 100 ta bo‘linmaga bo‘lingan. Tok transformatorini hisobga olgan holda ampermetrning doimiysi aniqlansin.
6.16. Elektrodinamik sistemadagi vattmetr nominal kuchlanishi UH=300 V va nominal toki IH=5A bo‘lgan elektr zanjiriga ulangan. Asbobning shkalasi 150ta bo‘linmaga bo‘lingan. Asbob o‘zgaruvchan tok zanjiriga ulanganda uning strelkasi 100 ta bo‘linmaga burilgan. Zanjirning quvvati aniqlansin.
6.17. Nominal kuchlanishi Un=150 V va nominal toki In=5 a bo‘lgan elektrodinamik sistemadagi vattmetr transformasiya koeffisienti KT=200/5 bo‘lgan tok transformatori orqali bir fazali tok zanjiriga ulangan. Asbobning shkalasi 150 ta bo‘linmaga bo‘lingan. Vattmetrning strelkasi 100 ta bo‘linmaga burilgan. Zanjirning quvvati aniqlansin.
6.18. Nominal toki In=10A bo‘lgan elektrodinamik sistemadagi ampermetr tekshirish uchun 6.8-rasmdagi sxema buyicha elektrodinamik sistemadagi namuna asbob bilan ketma-ket ulangan. Tekshirilayotgan asbobning kursatishi, 8 A, namuna asbobning kursatishi 8,2 A ga teng. Ampermetrning, absolyut, nisbiy va keltirilgan xatoliklari, shuningdek, tugrilash koeffisienti aniqlansin.
6.19. Nominal kuchlanishi Un=150 V bo‘lgan elektromagnit sistemadagi voltmetr tekshirish uchun 6.9-rasmdagi sxema buyicha elektrdinamik sistemadagi namuna asbob bilan parallel ulangan, tekshirilayotgan asbobning ko‘rsatishi 100 V. Namuna asbobning ko‘rsatishi 102,5 V. Asbobning aniqlik sinfi aniqlansin.
6.20. O‘zgarmas tok zanjiriga ulangan elektromagnit sistemadagi voltmetr 132 volt kuchlanishni ko‘rsatdi. Xuddi shu asbobni o‘zgaruvchan tok zanjiriga ulaganda 127 volt kuchlanishni ko‘rsatdi. O‘zgarmas tok zanjirida, shuningdek, o‘zgaruvchan tok zanjirida ham kuchlanishning haqiqiy qiymati 130 voltga teng. Ulashning ikkala holati uchun asbobning nisbiy o‘lchash xatoligi aniqlansin. O‘lchashning ikki holati uchun asbobning ko‘rsatishlaridagi farqni qanday tushuntirish mumkin?
6.21. Aniqlik sinfi 1,5 bo‘lgan elektrodinamik voltmetr shkalasi 250 voltga darajalangan. 127 va 220 volt kuchlanishda voltmetrning o‘lchash xatoligi aniqlansin.
6.22. Nominal toki In=5A ga teng bo‘lgan magnitoelektrik sistemadagi ampermetrning ichki qarshiligi rA=0,015 Omga teng. Asbobning o‘lchash chegarasini 15 A gacha oshirish kerak bo‘lgan shunt qarshiligining qiymati aniqlansin. Ampermetrning shunt qarshilik ulanish sxemasi chizilsin.
6.10-rasm
6.23. Elektromagnit sistemadagi voltmetrning ichki qarshiligi rv=20000 Om, nominal kuchlanishi Un=380 V. Voltmetrning o‘lchash chegarasini 600 voltgacha oshirish uchun kerak bo‘lgan qo‘shimcha qarshilikning qiymati aniqlansin. Volmetrning qo‘shimcha qarshilik bilan ulanish sxemasi chizilsin.
6.24. Magnitoelektrik sistemadagi voltmetr 3-15-150-300 v nominal kuchlanishlarga ishlab chiqariladi. 6.10-rasmda asbobning elektr sxemasi keltirilgan. Asbobning ichki qarshiligi ri=33 Om va nominal toki IH=7,5 ma ma’lum bo‘lsa, r1, r2, r3 va r4 qo‘shimcha qarshiliklarning qiymati aniqlansin
6.25. Ampermetr, voltmetr va vattmetr transformasiya koeffisienti KT=400/5 bo‘lgan tok transformatori va transformasiya koeffisienti Kk=3000/100 bo‘lgan kuchlanish transformatori orqali bir fazali o‘zgaruvchan tok tarmog‘iga ulangan (6.11-rasm). Asboblarning ko‘rsatishi quyidagilarga teng: I=3,6 A; U=90 V; P=324 Vt. Zanjirning toki, kuchlanishi va quvvati aniqlansin.
6.26. Xonadonda nominal kuchlanishi Un=220 V va nominal toki IH=5V bo‘lgan bir fazali elektr hisoblagich o‘rnatilgan. Elektr hisoblagichning darchasidagi yozuv buyicha uning nominal doimiysi aniqlansin. «1 kvt – diskning 1280 marta aylanishiga teng».
6.27. Bir fazali elektr hisoblagichni tekshirish uchun 6.12-rasmdagi sxema buyicha vattmetr ulandi. Bir daqiqa davomida elektr hisoblagichning diski 42 marta aylandi, bunda vattmetrning ko‘rsatishi 1000 vt. Elektr hisoblagichning nominal doimiysi C=1440 vt soniya/ayl. Elektr hisoblagichning haqiqiy doimiysi Sh, nisbiy xatosi va to‘g‘rilash koeffisienti aniqlansin.
6.28. Ampermetrda nominal tok Inom=10A, aniqlik sinfi 2,5. Qiymati 5A bo‘lgan tokni o‘lchashdagi mumkin bo‘lgan eng katta nisbiy xatolikni aniqlang. Darajasining yuqorigi chegarasi Unom=100V bo‘lib, namuna asbob 20V ko‘rsatganda 21,2V ko‘rsatadigan voltmetrning aniqlik sinfini va o‘lchashdagi nisbiy xatolikni aniqlang. Voltmetr tekshirilganda berilagn nuqtada uning absolyut xatoligi katta bo‘lishi aniqlangan.
6.29. P=1200 Vt quvvatni ampermetr va voltmetr bilan o‘lchashda asboblar I=12A, U=102V ni ko‘rsatdi, rezistorning R=120 Om qarshiligini o‘lchashda esa I=0,5A, U=61V ko‘rsatdi. Ikkala holda ham o‘lchashning absolyut va nisbiy xatoligini aniqlang.
6.30. Magnitoelektrik ampermetrning nominal toki Inom=10A. I=Inom tokni o‘lchashda o‘lchash g‘altagidagi tok Ig‘=510-3A, ampermetr qismlaridagi kuchlanish esa Ua=75mV bo‘ldi. Shuntning qarshiligini aniqlang. Tokni o‘lchashning eng yuqori chegarasini, ampermetr qismalaridagi kuchlanishni va shuntlash koeffisienti Rsh=1000, Rsh=4000 bo‘lganda asosiy shunt o‘rniga o‘rganiladigan shuntning qarshiligini toping.
6.31. Ko‘p chegarali voltmetrning to‘rt xil o‘lchash chegarasi bor, buning uchun to‘rtta rezistor o‘lchagich bilan ketma-ket ulangan, ularning birlashishi nuqtalari esa old panelga chiqarilgan. Kuchlanish uchinchi chegarada o‘lchanganda U=U3nom=75V, o‘lchash mexanizmida kuchlanishning pasayishi U=0,3V, tok I=30mA. Qo‘shimcha rezistorlarning uchinchi o‘lchash chegarasiga muvofiq keladigan umumiy qarshiligini aniqlang.
Har qaysi chegara uchun qarshilik koeffisientlari ma’lum: R1q=10, R2q=50, R3q=250, R4q=500 bo‘lganda barcha o‘zgarish chegaralarini nominal kuchlanishni va to‘rtala rezistordan har birining qarshiligini aniqlang.
6.32.Sarf bo‘lgan har bir kilovatt-soat energiyaga bir fazali hisoblagichning diski 2500 marta aylanadi. Ma’lum yuklamada hisoblagichning diski 10 daqiqa davomida 125 marta aylandi. Agar elektr iste’molchining toki 3A, kuchlanishi 127V bo‘lsa, uning quvvat koeffisientini aniqlang. Agar iste’molchi masalaning shartiga ko‘ra bir miyorda sutkasiga 8 soat ishlagan, qolgan vaqtda yuklama ikki marta kamaygan bo‘lsa, bir oy davomida sarf bo‘lgan elektr energiyasining narxini aniqlang. 1 kVts energiyaning narxi 60 so‘m.
|
| |
