124
4-ilova
5-ilova
Asosiy vositalarni inventarizatsiyadan o’tkazish muddatlari
Har ikki yilda bir marta
inventarizatsiyadan
o’tkazilishi shart
Kutubxona fondi har besh yilda bir
marta inventarizatsiyadan o’tkaziladi
Asosiy vositalarga
eskirish hisoblash
usullari va ularning
formulasi
To’g’ri chiziqli
usul
Kumulyativ (yillar
summasi) usuli
Kamayib boruvchi
qoldiq usuli
Ishlab chiqarish usuli
(Boshlag’ich baho –
Tugatish bahosi) /
xizmat muddati
(Boshlag’ich baho – Tugatish
bahosi) / ishlab
chiqarish
hajmi
Boshlag’ich baho
– Tugatish
bahosi =
amortizatsiya-
lanadigan baho
(AB
)
(AB * n / N)
n – yillar
(Qoldiq qiymat * yillik eskirish
me’yori*)
*100% / xizmat muddati *2
6-ilova
Belgilangan me’yordan ortiqcha yoki kam hisoblangan
amortizatsiya summasi foyda solig’iga ta’sirini o’rganish
Agar me’yordan ortiqcha
hisoblangan bo’lsa
Agar me’yordan kam
hisoblangan bo’lsa
Soliq to’lagunga qadar foyda
+ doimiy farq summalari
+
vaqtinchalik farq summasi
(me’yordan ortiqcha hisoblangan
amortizatsiya summasi)
= soliq tortiladigan baza
Soliq to’lagunga qadar foyda
+ doimiy farq summalari
- vaqtinchalik farq summasi (belgilangan
me’yordan kam hisoblangan
amortizatsiya summasi)
= soliq tortiladigan baza
Аmortizatsiya ajratmalari hisoblanmaydigan asosiy vositalar
ro’yxati
-
yer uchastkalari;
-
mahsuldor hayvonlar
-
kutubxona fondlari;
-
hokimiyatga tegishli obodonlashtirish inshoatlari;
-
belgilangan tartibda konservatsiya qilingan asosiy vositalar;
-
muzey boyliklari;
-
arxitektura va san’at yodgorliklari;
-
umumiy foydalanishdagi avtomobil yo’llari;
-
to’liq amortizatsiya qilingan asosiy vositalar.
128
10-ilova
Mavzuni o’zlashtirganlik darajasini tekshirish uchun masalalar
1-masala.“AVS” HJ da aprel oyida kompyuter hisobdan chiqarildi.Balans qiymati
1200000 so’m, eskirish qiymati 300000 som.
Asosiy vositaning sotish qiymati 800000 so’m. XJ buxgalteriyasida unga
quyidagicha provodkalar berildi:
Kompyuterning sotish qiymatiga:
D-t 4890 – 2000000; K-t 9210 – 2000000
Balans qiymati hisobdan chiqarildi:
D-t 9210 - 1200000 K-t 0820 – 1200000
Eskirish qiymati hisobdan chiqarildi:
D-t 0230 - 300000 K-t 4890 – 300000
QQS hisoblab yozildi. QQS= 240000 s.
D-t 9210 - 240000 K-t 6410 – 240000
Topshiriq: Yo’l qo’yilgan xatoliklarni aniqlab, to’g’ri buxgalteriya provodkalarini
bering va auditorlik xulosasini bering.
2-masala “Fayzli” hissadorlik jamiyati sex binosini o’z
kuchi bilan qurib,
foydalanishga topshirdi. Qurilishga sarflangan ja’mi xarajat 26592000 so’mni
tashkil qildi va ushbu muomalaga quyidagicha provodka berilgan:
D-t 0120 – “Binolar, inshootlar va uzatuvchi moslamalar”-26592000 s.
K-t 0820 - “Asosiy vositalarni sotib olish” - 26592000 s.
Topshiriq: Yo’l qo’yilgan xatolikni aniqlab, to’g’ri buxgalteriya provodkalarini
bering.
3-masala. “Bobur” XK ni tekshirish chog’ida auditor quyidagi xatoliklarga duch
keldi: Bino xarid qilinib (25000000 so’m),
quyidagicha provodka berilgan:
D-t 0120 - 25000000 ; K-t 5110 – 25000000
Bino balansga qabul qilindi:
D-t 0120 – 25000000; K-t 0820 – 25000000
Transport vositasi bepul olindi:
D-t 0820 K-t 8530
Topshiriq: Yo’l qo’yilgan xatolikni aniqlab, to’g’ri buxgalteriya provodkalarini
bering.
YO’RIQLI TEXNOLOGIK XARITA (o’quv amaliyoti uchun)
Kasb kodi va nomi: 5.32.06.01 - Buxgalter va auditor
O’quv amaliyot nomi: “AUDIT”
8 - Mavzu: Asosiy vositalar auditi.
O’quv amaliyoti mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli
Maqsad:. O’quvchilarning asosiy vositalar auditini tashkil etish va o’tkazish,
ularni inventarizatsiya qilish tartibi va asosiy vositalar harakatini buxgalteriya
hisobida to’g’ri aks ettirilganligi doir bilimlarini chuqurlashtirish.
№ Bajariladigan ishlar mazmuni
Moslamalar,
asboblar va
xom – ashyolar
Eskizlar,
chizmalar
, rasmlar
Bajarish
tartibi
1
Asosiy vositalar bilan bog’liq
muomalalarni buxgalteriya hisobida
to’g’ri aks ettirilganligini tekshirish
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
1-ilova
Yozish
2
Asosiy vositalar auditining vazifalari
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
2-ilova
Yozish
3
Tekshiruv chog’ida
foydalaniladigan
moliyaviy hisobot shakllari
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
3-ilova
Yozish
4
Asosiy vositalarni inventarizatsiyadan
o’tkazish muddatlari
Asosiy vositalarga eskirish hisoblash
usullari va ularning formulasi
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
4-5-ilova
Yozish
5
Belgilangan me’yordan ortiqcha yoki
kam hisoblangan amortizatsiya
summasi foyda solig’iga ta’sirini
o’rganish.
Аmortizatsiya ajratmalari
hisoblanmaydigan asosiy vositalar
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
6-ilova
Yozish
6
Asosiy vositalar ijara (lizing)ga
berilishi (olinishi)
mumkin
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
7-ilova
Yozish
7
Asosiy vositalar hisobdan
chiqarilganda quyidagi uchta
buxgalteriya provodkasi doimiy
ravishda beriladi
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
8-ilova
Yozish
130
8
Аsosiy vositalar
hisobdan chiqarishda
aniqlangan moliyaviy natijaning
to’g’ri aniqlanganligini tekshirish
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
9-ilova
Yozish
9
Mavzuni o’zlashtirganlik darajasini
tekshirish uchun masalalar
Grafikli
organayzerlar,
ruchka, qalam
10-ilova
Yozish
