Kalkulyatsiya usullari va korxona haqiqiy xarajatlarini




Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/149
Sana25.01.2024
Hajmi7,03 Mb.
#145944
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   149
Bog'liq
Audit oquv amaliyoticover

2. Kalkulyatsiya usullari va korxona haqiqiy xarajatlarini 
kalьkulyatsiya moddalari o’rtasida taqsimlashni tekshirish 
 
Kalkulyatsiya - bu ayrim turdagi mahsulotlar birligining yoki butun tovar 
mahsulotlarning tannarxini aniqlash usulidir. Kalkulyatsiya muayyan turdagi 
mahsulotga nisbatan xarajatlarni guruhlash usuli sifatida, ishlab chiqarish jarayonining 
istalgan bosqichida mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxining har bir tarkibiy elementini 
kuzatib borish imkonini beradi. Shu boisdan, mahsulot (ish, xizmat)lar birligining 
tannarxini hisoblashni tekshirish ishlab chiqarish xarajatlari auditining muhim bo‘lagi 
hisoblanadi.
Auditor xarajatlarning sarf-xarajat moddalari bo‘yicha ularning maqsadi va vujudga 
kelish joylariga qarab guruhlanishini hamda bevosita yoki bilvosita yo‘l bilan mahsulot 
(ish, xizmat)larning har bir turiga olib borilishini bilishi zarur. Iqtisodiyot tarmoqlarida 
sarf-xarajatlar tarkibi turlicha va tegishli tarmoq (yoki tarmoqlararo) yo‘riqnomalar va 
uslubiy tavsiyalar bilan belgilanadi.
Mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxini hisoblashni tekshirishda auditor quyidagilarning 
to‘g‘riligini aniqlaydi: 

mahsulot ishlab chiqarish (ish, xizmat) uchun qilinadigan xarajatlarning 
turkumlanishini; 


151 

xarajatlarni kalkulyatsiya moddalari bo‘yicha hisobga olish va hisobdan 
chiqarish (taqsimlash); 

yaroqsizlik (brak) dan va bekor turib qolishdan ko‘rilgan yo‘qotishlar; 

tugallanmagan ishlab chiqarishni aniqlash; 

bilvosita sarflarni taqsimlash; 

xarajatlarni hisobga olish va mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxini hisoblash 
usullarini qo‘llash; 
Mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxini hisoblashda har xil usullar qo‘llaniladi.
Sanoat ishlab chiqarishida tannarx hisoblash quyidagi usullarda amalga oshiriladi: 

Download 7,03 Mb.
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   149




Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



 Kalkulyatsiya usullari va korxona haqiqiy xarajatlarini

Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish