216
elementning parametrlarini ma’lum chegarada o‘zgartirish va zarur qiymatni
o‘rnatishga imkon beradi. Shunisi muhimki, tizimni bunday rostlash parametrlarga
bo‘lgan ruxsatlarni faqat ma’lum tashqi sharoitlardagina qisqartira oladi.
Ekspluatatsion sabablarga: tashqi muhitning ta’siri, energiya manbai
holatining ta’siri, xizmat ko‘rsatish sifati, eskirish va yeyilish kiradi.
Tashqi muhit, ayniqsa, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida elementlarni va
butun tizimni ishlatish vaqtida muhit harorati, havoning zichligi, namligi, gaz
tarkibi o‘zgaradi. Bularning hammasi avvalo alohida detallar va butun element
parametrlarining (o‘tkazgichlar solishtirma qarshiligi, ish suyuqligi qovushoqligi
va xokazolarning) o‘zgarishiga sabab bo‘ladi.
Tizimni ta’minlovchi energiya manbaining holati ham element
parametrlariga jiddiy ta’sir etadi. Masalan, manba kuchlanishining ko‘tarilishi
relening yoki magnit ishga tushurgichning ishga tushish vaqtini qisqartiradi,
suyuqlik bosimining oshuvi esa gidravlik kuchaytirgich porshenining siljish
tezligini oshiradi.
Avtomatik tizimlarning elementlarini to‘g‘ri ishlatish uchun yuqori malakali
xizmat ko‘rsatuvchi xodimlar talab etiladi.
Elementlarning parametrlari ularning eskirishi va yeyilishi natijasida ham
nominaldan chetga chiqadi. Detallar nisbatan sekin eskiradi va yeyiladi. Elementlar
ishlatishning boshlang‘ich davrida eskiradi, shuning uchun turli vazifalarni
bajaruvchi muhim dettallar (masalan, elektron lampalar) zavoddan chiqarilishidan
oldin “sun’iy” eskirtiriladi.
Har bir elementga kafolatli ishlash muddati belgilanadi, bu muddat tugagach
eskirish tezlashadi va u xaqiqiy holati qandayligidan qat’y nazar, almashtirilishi
lozim.
