4.2-rasm.
U zgich p ish an gch asi prujinasining tortish k u c h in i tek sh irish .
joylashgan nuqtasiga qo‘yiladi. Prujinaning tortish kuchi d inam o -
metrni kontaktlar uzilgan daqiqasidagi ko‘rsatkichi bilan aniq-
lanadi. Kontaktlarning uzilish daqiqasi
kon tak tlarg a ketm a-ket
(yoki parallel) ulangan nazorat lampa yordamida aniqlanadi. Pru-
jinani tortish kuchi belgilangan m e’yordan k am b o ‘lsa, uzgich
kontaktlari titraydi (vibratsiya), ularni tutashib turish burchagi va
demak, maksimal ikkilamchi kuchlanish kam ayadi,
eroziya ku-
chayadi. Aksincha, prujinaning tortish kuchi belgilangan che-
garadan yuqori bo‘lsa, pishangcha turtkichi va k u lach o k tez yeyila
boshlaydi. Ba’zi turdagi uzgich-taqsim lagichlarda prujinani to r
tish kuchini rostlash mexanizmi ko‘zda tutiladi.
Uzgich-taqsimlagichni dvigatelda
niahkamlanishi har ikkinchi
texnik qarov vaqtida tekshiriladi. Taqsimlagich q o ‘l bilan bural-
ganda o ‘z joyidan qo‘zg‘almasligi kerak.
Avtomobil har 25000—35000 km y o ‘l b o sg an d a, taqsimla-
gichni yechib
sinov qurilmasida tekshirish, uni qismlarga ajratish,
tozalash, zarurat bo‘yicha yeyilgan qismlarini almashtirish zarur.
Keyin taqsimlagichni yig‘ib, yana bir marta q u rilm ad a tekshiriladi,
zarurat b o ‘yicha tegishli rostlash ishlari amalga oshiriladi va dvi-
gatelga o ‘rnatiladi.
H ar ikkinchi texnik qarovda yuqori kuchlanish o ‘tkazgichlar-
ning holati tekshiriladi. Izolatsiyasi shikastlangan o ‘tkazgichlar
almashtiriladi. 0 ‘tkazgichlarga tushgan moy va b en zin toza latta
bilan yaxshilab tozalanadi. Yuqori kuchlanish o ‘tkazgichlarining
uchligi taqsimlagich q o p qo g ‘idagi va o ‘t oldirish g ‘altagidagi uya-
chaga zieh joylashganligi tekshiriladi. Zarur zichlikni t a ’minlash
maqsadida uchliklar zarurat darajasida keriladi.
A gar uchliklar uya-
chalarga zieh joylashtirilmasa, u yerda qo‘shim cha uchqunli tirqish
yuzaga keladi va yuqori kuchlanishning bir qismi isrof b o ‘ladi.
Bundan tashqari uyachadagi u c h qu n plastmassadan tayyorlangan
taqsimlagich va o ‘t oldirish g ‘altagining qopqog‘ini kuyishiga va
ishdan chiqishiga olib kelishi mumkin.
Past kuchlanish zanjiridagi o ‘tkazgichlar
ham diqqat bilan tek-
shiriladi, shikastlangan qismlari almashtiriladi. Zanjirdagi barcha
kontaktlar, vintli birikmalar tozalanadi va qaytadan mahkamla-
nadi. 0 ‘t oldirish kaliti yoqilgan va uzgich kontaktlari tutash b o ‘l-
ganda past kuchlanish zanjiridagi kuchlanishni pasayishini zan-
jirning quyidagi ikki b o ‘lagida millivoltmetr
yordamida tekshirish
tavsiya qilinadi. Birinchi b o ‘lak akkumulatorning musbat qutbi-
dan o ‘t oldirish kalitidan kelgan sim ulangan, o ‘t oldirish g‘alta-
gining chiqish joyigacha (kontakt-tranzistorli o ‘t oldirish tizimida
q o ‘s h im c h a qarshilikning chiqish joyigacha). Zanjirning bu bo‘-
lagida kuchlanishni pasayishi 0,25 V.dan katta bo'lmasligi kerak.
Ikkinchi b o ‘lak taqsimlagichdagi
past kuchlanishning chiqish
joyidan taqsimlagich qobig‘igacha. Bu bo‘lakdagi kuchlanishning
pasayishi 0,1 V.dan ortmasligi kerak. Agar zanjirning birinchi
boMagidagi qarshilik belgilangan m e ’yordan ortiq bo‘lsa, milli
voltmetr yordam ida bu bo‘lakning har bir o ‘tkazgichida va kon-
taktli biriktirilgan joylaridagi kuchlanishning
pasayishi tekshiri-
ladi, shikastlangan o ‘tkazgich almashtiriladi, nosoz kontaktlar to
zalanadi va qaytadan mahkamlanadi. Agar kontakt o ‘t oldirish ka
liti ichida yaxshi bo‘lmasa, u almashtiriladi. Zanjirning ikkinchi
boMagida kuchlanishni pasayishining m e ’yordan ortiqligi kon-
taktlarni tozalash yo‘Ii bilan bartaraf qilinadi.
