- Pul mablag‘larini ro'yxatga kiritish va bankda bo‘lgan davrda
ulardan hisobot olib turish.
- Pul mablag‘larini saqlash javobgarligini ta’minlanishini talab
qilish.
-Pul mablag‘lari holati va ulardan foydalanishda olib
borilayotgan moliya-pul operatsiyalariga oid axborotlar kon-
fedinsialligini ta’minlash.
Hozirgi
davrda
vujudga
kelgan
bank
industriyasining
rivojlanganlik holati ularga depozit ochish va mijoz mablag‘larini
jalb qilish kabi oddiy xizmatlarga
nisbatan yanada kengroq
xizmatlami taqdim etish imkoniyatini beradi. Ayni damda bankning
moliyaviy
xizmatlari
borasida
uning
samarali
faoliyatini
ta’minlovchi asosiy omillar deb quyidagilami ko‘rsatish mumkin
- xizmatlar taqdim etish ko‘llami;
-bank safarbarlik darajasi: o‘rab turgan moliyaviy sharoit muhit
o‘zgarishiga adekvat reaksiya tezligi, y a ’ni bank faoliyatini
zamonaviy biznesga yo‘naltirish imkoniyati - ma’lum vaqtdagi
tashqi omillar o‘zgarishidagi faoliyati, bu vaqt davomida
ko‘rsatilgan o‘zgarishlar dolzarbligini saqlab qoladi;
-bozorda keng ishtirok etish (geografik) tarqalganlik.
Bunda har
bir gegrafik regionda bank muassasasining jismoniy qatnashishi
ko‘zda tutilmaydi; bankni masshtabliylik darajasi: bank o'zining
o‘tkazish qobiliyatini qo'shimcha investitsiyalarga qanchalik kat-
talashtira oladi, yoki bankni o‘z biznes faoliyatida qanday minimal
chegaralarda mumkin bo‘lgan rentabellik darajasini saqlay oladi;
-bankni boshqarish darajasi: har bir real vaqt mobaynida
resurslami adekvat baholash va muhim strategik (uzoq muddatli)
yoki tezkor ( qisqa muddatli) masalalar
ycchimlari uchun ulami
mobilizatsiya, rekonstruksiya qilish; bank va moddiy komponentlar
uchun sharoitlar yaratish, rivojlantirish, xizmat ko‘rsatish va bankni
quvvatlashga hamma chiqimlarini hisobga olgan holda bank
xizmatlari tannarxini raqobatbardoshligini oshirish.
Ayni
damda
bank
faoliyati
samaradorligining
zaruriy
ko‘rsatkichlariga erishishning yagona birmuncha samarali yo ‘li
masshtabli va adekvat talablar va maqsadga erishish hamda
qo'yilgan masalalami yechish uchun puhta o‘ylangan yangi
439
ifMutlogiyalar (kopyuter axborot texnologiyalarini
joriy etish
/.uuiclir.
'
I lozirgi vaqtda bank faoliyatida intensiv va total yo ‘naltirilgan
elektron usullar nafaqat bank operatsiyalariga (operatsion fao-
liyatga), balki bank faoliyatidagi barcha jarayonlarga (menedjerlik
faoliyatiga ham) axborot texnologiyalarini qo‘ llash orqali erishiladi.
Bu m oliyaviy trasaksiyalami amalga oshirishda tezlik, adaptivlik va
gegrafik tarqalganlik bankning faoliyat yuritishi va rivojlanishi
uchun hal qilish ahamiyatiga ega bo‘lgan mezonga aylangan moliya
industriyasi texnologik jarayonlarining umumiy intensifikatsiyasi
bilan ifodalanadi.
Davrlar mobaynida shakllantirilgan bank ishi tajribasi uning
asosiy funksiyalarini ta’minlashning maxsus shaklini aniqlab
beradiki, ularga: mijozlaming pul mablag‘lari
hisobini olish va bu
mablag‘lami bankda b o iish vaqti davomida o‘z javobgarligiga olish,
maxsus hisob ro‘yxatini yuritish kiradi. Bulami hammasi mijozlami
pul mablag‘lari bilan operatsiyalami amalga oshirish va real vaqtda
bu mablag‘ lar holatini aks ettirish asosini tashkil etadi.
Yuqoridagi fikr va mulohazalardan kelib chiqqan holda aytish
mumkinki, moliyaviy va boshqa qimmatli axborotlami yaratish,
y ig ‘ish, saqlash hamda ular ustida turli monepulyatsiyalami amalga
oshirish ayni vaqtda bank industriyasida faol qollanilayotgan
axborot texnologiyalarining asosiy yo‘nalishlarini, y a ’ni
axborotga
yo ‘naltirilgan tizimini aniqlab olishga yordam beradi. Hozirgi vaqtda
bank axborot texnologiyalari o‘zida bevosita bank tizimiga
jamlangan m a’lum darajada oraliq va butun bir biznes natijani
aniqlab beruvchi va ustuvorlangan texnologik omillami (apparatli,
dasturiy resurslar va kommunikatsiya vositalarini birlashtirigan)
o‘zida ifoda etadi. Axborot texnologiyalari moliyaviy-iqtisodiy taxlil
nuqtai nazaridan bank biznes doirasining biznes aktivi sifatida
qaraladi. Biz quyidagi 18.1-rasmda bank tizimidagi axborot arxetek-
turasining asosiy komponentlarini ko‘rishimiz mumkin.
Bankni avtomatlashtirish qo‘mitasi (BAQ) - bankni avtomat
lashtirilgan bo‘linmalaridan tashkil topib, qaror va dasturlami
amalga oshirish ijroiy organini ifoda qiluvchi faoliyatini va bankni
axborot-kommuniyeatsiya texnologiyalarini qo‘llashda
quvvatlash
440
doirasiga kiruvchi axborot texnologshiyalari bo‘yicha guruh
hisoblanadi. Bu qo‘mitani vazifasi asosan xozirgi bozor isloxotlari
davrida davr talabiga mos ravishda banklarda axborot-kom-
munikatsiya texnologiyalarini ishlash jarayonini yanada tako-
millashitirib bozor isloxotlari sharoitiga moslab tashkillashtirishdar.
