-jadval Tovarlarning o‘sha davr ichida tovarlar kesmasi

19.4 - jadval
Marketing sohasidagi axborot tizimlariga misollar
Tizim
Bayon qilish
Tashkidiy
d araja
Buyurtmalami ishlab 
chiqish
Buyurtmalami kiritiah, 
ishlab 
chiqish 
va 
kuzatib borish
Operatsion
Bozoming tahlili
Bozorlami
indikatsiyalash
Bilimli
Narxlami 
tashkil 
qilishning tahlili
Asosiy 
tovarlar 
va 
xizmatlarga 
narxlarxlami belgilash
Taktik
Sotishlar 
bilan 
vaziyatlami bashorat 
qilish
Sotishlarning 
5-yillik 
bashoratlarini tayorlash
Strategik
Strategik darajada sotish va marketing tizimlari bozor kon- 
yukturasini kuzatib boradilar, uning o ‘zgarishlarin bashorat qiladilar, 
yangi tovarlar vaxizmatlam i rejalashtirish va yaratishga yordam 
beradilar, ham da raqib kompaniyalar faoliyatidoimiy monitoringini 
olib boradilar. Boshqaruv darajasida bu tizimlar reklama kam- 
paniyalari vayangi tovarlami ilgari siljitish b o ‘yicha kompaniyalami 
o ‘tkazishda yordam beradilar, hamda narx siyosati b o ‘yicha qarorlar 
qabul qilishga k o ‘maklashadilar. Ular sotishlarning ta ’riflarini tahlil 
qiladilar va sotuvchilir ishining samaradorligini baholaydilar. Taktik 
darajada sotish va marketing tizimlari bozor tadqiqoti va marketing 
tahlilini o ‘tkazishda yordam beradilar. Operatsion darajada -
istiqbolli buyurtmachilarni topish va ular bilan aloqalar o ‘matish, 
sotishlar monitoring o ‘tkazish, buyurtmalami ishlab chiqish va tovar 
iste’m olchilariniqo‘llab quvvatlashga k o ‘maklashadilar. Tizimlar 
sotilgan tovam ing har bir birligi haqida keyinchalik tahlil qilish 
uchun m a’lumotlami to ‘playdilar.
Shunday qilib, marketingning axborot tizimlari - bu tashkilot 
mahsulotlari va xizmatlari iste’molchilarining doirasini, ulaming
479

so‘rovlari va ehtiyojlarini belgilash, bu zaruriyatlar va so ‘rovlami 
qanoatlantiruvchi mahsulotlar va xizmatlami rejalashtirish va 
yaratish, ulam i reklama qilish va ilgari siljitsh, hamda iste’molchilar 
bilan aloqalam i ushlab turishga yordam beruvchi tizimlardir.
Avval ta’kidlab o ‘tilganidek, Internet alohidagi buyurtmachilar 
va 
boshqa 
kompaniyalarga 
sotishlami 
amalga 
oshirishga 
ko'm aklashadi. 
Intem et-texnologiyalar 
ham
sotishlami 
ichki 
boshqarish masalalari vamarketing vazifalarini amalga oshirishda 
yordam beradilar. Korporativintranet-tarmoqlarning eng keng 
tarqalgan qoMlanishlaridan biri sotuvchilar faoliyatini rejalashtirish 
va muvofiq- lashtirishdan iborat. Savdo xodimlariga narxlami 
yangilash, tovarni ilgari siljitish, chegirmalami belgilash yoki 
raqiblar haqida axborotlami y ig ‘ishda ko‘maklashishlari mumkin. 
Ular tovarlam ing taklifi va sotishlar bilan b o g ‘liq hujjatlarga, ularga 
buyurtmachi ostida tizatishlar kiritgan holda, kirishlari mumkin.
Intranet-tarmoqlar yordamida sotishlar va marketing sohasidagi 
quyidagi vazifalar hal qilinadilar:
- aniq vaziyatni tahlil qilish;
- narxlami yangilash;
- tovam i ilgari sijitish bo‘yicha tadbirlar;
- tovam i xaridorlarga namoyish qilish;
- sotishlarga shartnomalar tuzish.
Michigan shtatidagi idora mebelini ishlab chiqarish b o ‘yicha 
Haworthlnc. 
O f 
Holland 
kompaniyasi 
sotuvchilar 
ishini 
yengillashtirish uchun, Eroom deb ataluvchi korporativ web-qurolni 
ishlab chiqdi. Ushbu holda hujjatlar va mavzuli munozaralar 
saqlanadigan loyihalar bazasidagi hamkorlikni qo'llab quw atlovchi 
web-saytlar taklif qilinadilar. Haworth kompaniyasi sotishlar 
b o ‘yicha hisobotlar, sotishlar, hududlar b o ‘yicha sotishlar va 
yqitishning bashorati uchun m o ‘ljallangan «ko‘zga k o ‘rinuvchi 
ishchi sohani» yaratgan. Tizim k o ‘pgina turli tum an malakatlarda 
k o ‘p millatli schetlar bilan hamkorlikdagi ishni olib borishga 
yordam beradi.
480

Compaq Computer Corporation korporatsiyasi o'zsotishlarini 
amalga oshiradi va marketing jamoalarini intranet-tarmog‘i M as- 
sachusets shtatidagi Bedforda (Bedford) dan Conjoinlnc kom- 
paniyasi idorasidagi intem et-tarm og‘ning korporativ qurollari 
yordamida q o ‘llab quvvatlaydi. Sotishlarni o ‘sishini ta ’minlovchi 
Conjoins Field First dasturidan foydalanish bilan, Compaq 
korporatsiyasi savdo xodimlari belgilangan mahsulotlar haqidagi 
axborotlami, ham da tijorat boMimi tomonidan j o ‘natilgan uning 
raqobatbardoshligiga nisbatan axborotlami so ‘rab olishlari mumkin. 
U lar mijozlar uchun materiallami tez chiqarib olish, y ig ‘ish va 
tayyorlash uchun internet tarmoqdan foydalanishlari mumkin.
M arketing xizmati menejerlari tomonidan qabul qilingan 
qarorlami 
q o ‘llab 
quvvatlash 
uchun 
boshqaruvchi 
axborot 
tizim laridan tashqari qarorlarni qabul qilishning qoMlab quvvatlash 
tizimi (QQQQQT) dan ham foydalanish mumkin.
M asalan, xaridorlar nimani xarid qiladilar va qanday reklama 
eng katta trafikni keltirib chiqaradi degan savolga javob topishga 
yordam bbradi. Bu natijalar kompaniyalarga marketing dasturlarini 
samarali o ‘tkazish, web-saytlarni trafikini muvofiqlashtirish va web- 
saytga kiruvchilar bilan xaridlarning shaxslashtirilgan tajribasini 
b o ‘lishish maqsadida qayta loyihalaslitirishga yordam beradi. 
5maiter Kids.com kompaniyasi o ‘z web-sayti trafiki haqidagi 
m a’lumotlami tahlil qilgandan key in ko‘pgina kim vchilar norozi 
bo‘lib qolganliklarini aniqladi, chunki «Pokemon» kabi ommaviy 
o ‘yinchoqni qidirish «natijalar topilmagan» xabari bilan tugagan. 
Shundan keyin kompaniya o ‘zining web-saytiga o‘zi tomonidan 
sotilayotgan b a ’zi bir magsulotlarni avtomatik namoyish qilish 
uchun qo‘shimcha ishlov bergan.
Boshqa korxonalar tizimlaridan m a’lumotlarga ega web- 
saytning transaktsiyalari haqidagi m a’lumotlami birlashtiradilar. 
Sovg‘alar byurosi kabi Della.com Istaklar ro ‘yxati jamlovchisi 
o ‘zining korporativ tizimi va ro'yxatga olish qaydnomasi tar- 
moqlaridan xarid qilishga buyurtmalar haqidagi m a’lumotlami 
mijozlar m a’lumotlarini saqlagichga ko‘chirib yozadilar. Marketing
481

tahlili dasturiy vositasi Epiphanydan mijozning tendensiyalarini, 
masalan, mijozlar qaerdan keladilam i aniqlab, saytda qanchalik 
uzoq ushlanib qoladilarva qanday reklama vositalari eng foydali 
mijozlami jalb qilishini belgilashuchun foydalaniladi. Della.com 
sayti o ‘z faoliyatini to ‘ylar sifatida boshlagan, ammo doimiy 
mijozlar lastlab k o ‘zda tutilganga qaraganda mavsumiyroq b o ‘lgan. 
Shunga k o ‘ra, rahbarlik web-saytni kengroq mashxur b o ‘lgan 
sovg‘alar byurosiga aylantirgan.

Download 14,92 Mb.