6. 2. nusxa KO‘chirish va
KO‘paYtirish turLari
hozirgi paytda quyidagi nusxa ko‘chirish jarayonlarida foyda-
laniladi:
– elektrografik nusxa ko‘chirishda;
– diazografik nusxa ko‘chirishda;
– termografik nusxa ko‘chirishda;
– fotografik nusxa ko‘chirishda;
– elektrongrafik nusxa ko‘chirishda;
– raqamli nusxa ko‘chirishda.
Elektrografik nusxa ko‘chirish (kserografiya)
hozirgi vaqtda
keng tarqalgan. Jahon nusxa ko‘chirish mashinalarining 70 % dan
ortig‘ini elektrografik nusxa ko‘chirish apparatlari (EGNKA)
tashkil etadi. Ular bilan jahonda ko‘chirilayotgan nusxalarning
50 % idan ko‘prog‘i tayyorlanmoqda. EGNKAni ko‘pincha «kse-
roks» deb atashadi, bu nom ushbu turdagi nusxa ko‘chirishning
asoschisi Angliyaning «Rank Xerox» firmasiga hurmat tariqasida
berilgan.
Elektrografik nusxa ko‘chirishning asosiy afzalliklari:
– yuqori tezkorlik, samaradorlik va nusxa ko‘chirishning yuqori
sifati;
100
101
– nusxa ko‘chirishda hujjat hajmini o‘zgartirish va tahrirlash im-
koniyati bor;
– varaqli va risolali hujjatlardan nusxa olish imkoniyati bor;
– turli xil ingichka chiziqli, yarim rangli, bir va ko‘p rangli huj-
jatlardan nusxalar olish imkoni bor;
– nusxalarni oddiy qog‘oz, kalka, plastik plyonka, aluminiy fol-
gaga va boshqalarga olish mumkin;
– apparatlar va ish materiallari nisbatan arzon va xizmat ko‘r-
satish yengil.
Elektrografik nusxa ko‘chirish quyidagi jarayonlarni o‘z ichiga
oladi:
– svetoekspozitsiya. hujjat oldindan foto yarimo‘tkazgichli
qoplama bilan zaryadlangan baraban yoki plastina sirtiga proyek-
siyalanadi. Bu jarayonda yarimo‘tkazgichli qoplama hujjatning
yoritilgan uchastkalaridan zaryadlarning oqib tushishidan uning
ko‘rinmas elektrostatik tasviri shakllantiriladi;
– tasvirning tushishi: bo‘yaydigan kukun (toner) zaryadlangan
uchastkalarga yopishib olishi oqibatida ko‘rinmas elektrostatik tas-
vir ko‘rinadigan tasvirga aylanadi;
– bosish: bo‘yaydigan kukunni barabandan yoki plastinadan
qog‘ozga yoki boshqa asosga ko‘chirish bilan amalga oshadi;
– qotirish: bo‘yaydigan kukun asteton bug‘larida nusxaga
qotiriladi.
Nusxa ko‘chirish apparatlarigaRossiyada ishlab chiqarilgan
EGNKA, ERA, REM, EFKA, ER, chet elning eng yaxshi namu-
nalari: Xerox 5380, Xerox 5520, Ricon FT–4220, Mita DC–1755.
Konica–112, Sharp SF–7800, Canon NP–6020 va boshqalarni mi-
sol qilish mumkin.
Rossiyada ishlab chiqarilgan EGNKA nusxa ko‘chirish sifati
bo‘yicha chet elnikidan pastdir. Ular uchun, asosan, nusxadagi
matnni tushunish muhim bo‘lsa, chet elniki uchun: nusxalar asl
nusxadan yaxshi, rasmlar chiroyli, yaxshi qog‘oz ishlatganda rang-
lar yorqin chiqdi. EGNKAni tanlash, asosan, nusxa ko‘chirilishi
rejalashtirilayotgan hujjatlarning turiga va shakliga hamda nusxalar
soniga bog‘liq:
100
101
– agar nusxalar soni 10 oyga 1000 donadan kam bo‘lsa, eng
oddiy kichik apparatlarni xarid qilish mumkin (Xerox 5220, Canon
FC–2, Ricon LR–1, Sharp Z–30 va boshqalar);
– bu turdagi EGNKAlarda yorug‘lik sezuvchi baraban va to-
ner katridj tipidagi bitta blokda joylashadi, ularga toner 3–9 marta
qo‘yiladi va baraban resursi 8–10 ming nusxaga yetadi;
– agar N = 1000–5000 bo‘lsa, o‘rtacha samaradorli EGNKAni
tanlagan ma’qul (Ricon M–50, Xerox 5316, MitaCE–50, Konica
1112, Sharp Z–52 va boshqalar). Bu guruhdagi EGNKAda, hajm
o‘zgartirgichlar bor, bir-biridan ajratilgan toner va baraban esa alo-
hida almashtiriladi;
– agar N > 5000 bo‘lsa, yuqori quvvatli EGNKA tanlanadi (Xe-
rox 5331, Konica 7728, Mita DC–1555, Toshiba 1210 va boshqa-
lar). Ularda hajm o‘zgartirgichlar, nusxa saralovchilar, hujjatlarni
avtomatik almashtirish va boshqa servis imkoniyatlari mavjud.
Ko‘pchilik EGNKA servis imkoniyatlari:
– ham ko‘p rangli (3–5 ta rang), ham bir rangli nusxalarni olis h
imkoniii beradi (Rank Xerox firmasining o‘tkazgan tadqiqotlari
shuni ko‘rsatadiki, rangli hujjatlar ma’lumotni 80 % ga, qabul qi-
lishni 78 % ga oshiradi va uni tushunishini 40 % ga yaxshilaydi);
– tahrirlash nusxa ko‘chirish jarayonida nusxa mazmunini asl
nusxaga nisbatan o‘zgartirish imkonini beradi;
– ikki tomonlama nusxa ko‘chirish hujjatning birdaniga ikkala
tomonidan nusxa olish imkonini beradi;
– asl nusxa sifatsiz bo‘lganida ham, nusxa sifatini ta’minlovchi
ekspozitsiyani avtomatik boshqarish;
– nusxalar sonini 1 dan 999 gacha dasturlash imkoniyati Toshi-
ba, EGNKAlarda mavjud. Ko‘pchilik zamonaviy EGNKAlar yana
quyidagilarga ega:
– nusxa ko‘chirish jarayonini tahrirlash va boshqarishni sezilarli
yengillashtiradigan displeylar;
– hujjatni avtomatik uzatish:
– komplekt bo‘yicha nusxalarni saralovchi qurilma.
|
