Axborot-kutubxona texnologiyasi s indd




Download 17,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet143/163
Sana02.02.2024
Hajmi17,68 Mb.
#150187
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   163
Bog'liq
Axborot-kutubxona texnologiyasi

14. 4. eLeKtrOn hujjatLarni
Yaratish va saqLash 
Axborot-kutubxonalarda elektron hujjatlar bilan ishlash muhim 
ahamiyatga ega. Elektron hujjatlarni yaratish, saqlash va jo‘natish 
kabi ishlarni amalga oshirishda kompyuter texnologiyasi yaqin-
dan yordam beradi. Oddiy hujjatlarni ham kompyuterda qullay va 
yuqori samarali servisini ta’minlovchi dastur vositalardan keng 
foydalangan holda bevosita yaratish samaraliroqdir. Buning ustiga, 
bu servis keyinchalik ko‘paytirish uchun mo‘ljallangan murakkab, 
yuqori badiiy saviyali hujjatlarni yaratishda muhim o‘rin tutadi. 
Bunday murakkab hujjatlarni yaratish quyidagi jarayonlarni ba-
jarishni talab etadi: matnni terish, tahrir qilish, tuzatish, rasmlarni 
tayyorlash, betlarni maketlash va sahifalash, chop etish. 
Ko‘pincha hujjatlar uchun materiallarning bevosita manbasi 
bo‘lib tasvirlarni skanerlash tizimlari, fakslar, elektron pochta, 
elektron jadval, grafiklar, chizmalar xizmat qiladi. Hujjatni yara-
tishning hamma jarayonlarini skaner va muammoga yo‘naltirilgan 
amaliy dasturlar paketi to‘plami (ADP) bilan, birinchi navbatda, 
matnli tahrirlash dasturi yoki stol usti nashriyot tizimi bilan jihoz-
langan ShEhMda samarali bajarish mumkin. Skaner hujjat uchun 
alohida tayyorlangan lavhalar: rasmlar, fotografiyalar, sxemalar, 
muhr, imzo va boshqalarni kiritish uchun ishlatilishi mumkin. 
elektron hujjatlarni saqlash tizimi kompyuterning tashqi 
xotirasida hujjatlarning samarali saqlanishi va dolzarbligini ham-
da ularni samarali qidirish va murojaat qilishning maxfiyligini 
ta’minlashi kerak. haqiqatan ham, ma’lumotlarni kompyuterda 
saqlash qog‘ozdagidan birmuncha qulaydir: istalgan kerakli sonda 

260
261
chop etish mumkin. Axborotni disketaga yozib olib, istalgan shahar 
va mamlakatga olib borish yoki yuborish mumkin. 
Axborotni, shu jumladan, elektron hujjatlarni tashqi xotirada 
saqlanadigan joy ma’lumotlar bazasi deb ataladi. Ma’lumotlar ba-
zalarini yaratish va ularga xizmat ko‘rsatishni tashkil etish hamda 
dasturiy ta’minoti «ma’lumotlar bazalarini boshqarish tizimi» nomi 
ostida birlashtirilgan dasturiy mahsulotlarning alohida vazifasidir. 
Bu guruhning hozirda eng ommabop dasturiy vositalari qatoriga 
D Basic, Clipper, Paradox, Approach, Oracle, FoxPro, Access va 
boshqalar kiradi. 

Download 17,68 Mb.
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   163




Download 17,68 Mb.
Pdf ko'rish