Axborot-kutubxona texnologiyasi s indd




Download 17.68 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/163
Sana02.02.2024
Hajmi17.68 Mb.
#150187
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   163
Bog'liq
Axborot-kutubxona texnologiyasi
ped texnologiyalar, mat analiz 6qoshimcha, mustaqil ish 7, Kitob tuman 1-son KHM Yoshlar yetakchisi, И.А.Крылова «Басни», Shartnoma 2222.doc 5555, Amirqulova Shoxista Adham qizi, Korxonalar faoliyati hisobini yuritish zaruriyatida korxonaning xo, 1 - Амалий машғулот, 2 - Амалий машғулот, Bobojonova Feruza Maktablar va maktabgacha tashkilotlari matematikani o\'qitishda uzluksizligini tashkil etish shakllari, Ижодкорлик ижодкор шахс креатив щахс тушинчалари Бобожонова Ф, Ermatova Sitora, dars tahlili, ish reja 2022-2023
lar chastotasi deb ataladi va gers (hz) bilan ifodalanadi. 
Quloq qabul qiladigan ovozlar chastotalari diapazonini hosil 
qiladi. U juda cheklangan. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, normal 
eshitadigan odam tebranishlar chastotasi 10–20 hz dan (pastki 
pog‘ona) 15–20 khz gacha (yuqori pog‘ona) ovozni eshitadi. Lekin 
ko‘pchilik odamlar eshitish qobiliyatining yuqori chegarasi atigi 
10–12 khz ni tashkil qiladi. Chastotasi 10 khz dan past va 20 khz 
dan yuqori bo‘lgan tebranishlar ovoz sezgisini hosil qilmaydi. 
Eng past ovozlar infraovozli, eng yuqori ovozlar ultraovozli teb­
ranishlar yoki ultraovozlar deb ataladi. Ovoz chastotasi 10–300 
khz bo‘lgan tebranishlar odamda past ovoz sezgisini, chastotasi 
5–20 khz bo‘lgan tebranishlar yuqori ovoz sezgisini hosil qiladi. 
Odamning tovushlari ancha tor chastotalar polosasi bilan chek-
langan. 

20
21
Tabiatda mavjud bo‘lgan g‘oyat turli-tuman tovushlarni nutq 
tovushlari, musiqa (musiqa asboblari) ovozlari va shovqinlarga 
ajratish mumkin. 
Odam nutqi va musiqa asboblarining ovozi murakkab tebra-
nishlar bo‘lib, tonlar deb ataladigan – bir-birining ustiga tushadi-
gan oddiy (garmonik) tebranishlardan tashkil topadi. Demak, har 
bir tebranuvchi jism turlicha ton chiqaradi. Past ton asosiy ton deb 
ataladi va u ovoz chastotasini belgilaydi. Boshqa chastotali tonlar 
esa obertonlar (yuqori ton) deb atalib, ular asosiy tondan doimo 
yuqori bo‘ladi. Obertonlar turli musiqa asboblari va odam ovozla-
rining balandligi bir xil bo‘lgan ovozlarni ajratishga imkon beradi; 
ular har bir ovozga o‘ziga xos ohang beradi, bu ohang ovoz tembri 
deb ataladi va bir xil tondagi turli ovozlarni bir-biridan ajratishga 
imkon beradi. 
Shovqinlar – turli-tuman nogarmonik tebranishlar bo‘lib, ba-
land ligi va kuchi tez hamda keskin o‘zgarib turadi (masalan, shtir-
lash, taqillash, zarb ovozi, portlash, arraning ovozi, vishillash, 
hushtak va h. k.). 

Download 17.68 Mb.
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   163




Download 17.68 Mb.
Pdf ko'rish