|
Axborot madaniyatini shakillantirish va rivojlantirish shart sharoitlari va vositalariBog'liq Karimova Maftuna Shukur qizi
часть
1
«
Научный импульс
»
июля
, 202
3
139
interaktiv muloqotining yangi darajasi, bunda muloqot jarayonida foydalanuvchi ancha
keng va xar tomonlama axborotlarni oladiki, mazkur xolat ta’lim, ishlash yoki dam olish
sharoitlarini yaxshilashga imkon beradi.
Multimedia vositalari asosida o’quvchilarga ta’lim berish va kadrlarni qayta
tayorlashni yo’lga qo’yish xozirgi kunning dolzarb masalasidir. Multimedia tushunchasi 90-
yillar boshida xayotimizga kirib keldi. Uning o’zi nima degan savol tug’ladi? Ko’pgina
mutaxasislar bu atamani turlicha tahlil qilishmoqda. Bizning fikrimizcha, mul’timedia bu
informatikaning dasturiy va texnikaviy vositalari asosida audio, video matn, grafika va
animasiya effektlari asosida o’quv materiallarini o’quvchilarga yetkazib berishning
mujassamlangan holdagi ko’rinishidir.
Rivojlangan mamlakatlarda o’qitishning usuli hozirgi kunda ta’lim sohasi yo’nalishlari
bo’yicha tadbiq qilinmoqda. Hatto har bir oila multimedia vositalarisiz xordiq
chiqarmaydigan bo’lib qoldi. Multimedia vositalarining 81- yildagi yalpi oboroti 4 miliard
AQSh dollarini tashkil qilgan bo’lsa 94-yil esa 16 milliard AQSh dollarini tashkil qildi. Hozirgi
kunda esa sotilayotgan har bir kompyuterni mul’timedia vositalarisiz tasavvur qilib
bolmaydi. Kompyuterlarning 70-yillarda ta’lim sohasida keng qo’llash yo’lida urinishlar zoye
ketganligi avvalambor ular unumdorligining nihoyatda pastligi bilan bog’liq edi. Amaliyot
shuni kursatmoqdaki, multimedia vositalari asosida o’quvchilarni o’qitish ikki barobar
unumli va vaqtdan yutish mumkun. Multimedia vositalari asosida bilim olishda 30% gacha
vaqtni tejash mumkin bo’lib, olingan bilimlar esa xotirada uzoq muddat saqlanib qoladi.
Agar o’quvchilar berilayetgan materiallarni kurish asosida qabul qilsa, axborotni xotirada
saqlash 25-30%oshadi. Bunga qushimcha sifatida o`quv materiallari audio, video va grafika
kurinishda mujassamlashgan xolda berilsa, materiallarni xotirada saqlab qolish 75% ortadi.
Multimedia vositalari asosida o’quvchilarni o’qitish quyidagi afzalliklarga ega:
berilayotgan materiallarni chuqurroq va mukammalroq o`zlashtirish imkoniyati bor; ta’lim
olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish ishtiyoqi yanada ortadi:
v) ta’lim olish vaqtining qisqarish natijasida, vaqtni tejash imkoniyatiga erishish;
g) olingan bilimlar kishi xotirasida uzoq saqlanib, kerak bulganda amaliyotda qo`llash
imkoniyatiga erishiladi.
Informatika va axborot texnologiyalari fundamental fan sifatida kompyuter axborot
tizimlari negizida istalgan ob’ektlar bilan boshqaruv jarayonlarini axborot jihatidan
ta’minlashni barpo etish metodologiyasini ishlab chiqish bilan shug’ullanadi. Shunday fikr
ham mavjudki, fanning asosiy vazifalaridan biri — axborot tizimlari nima, ular qanday
o’rinni egallaydi, qanday tuzilmaga ega bo’lishi lozim, qanday ishlaydi, uning uchun qanday
qonuniyatlar xos ekanligini aniqlashdir. Yevropada informatika sohasida quyidagi asosiy
ilmiy yo’nalishlarni ajratib ko’rsatish mumkin: tarmoq tuzilmasini ishlab chiqish,
kompyuterli integratsiyalashgan jarayonni ishlab chiqarish, iqtisodiy va tibbiy informatika,
ijtimoiy sug’urta va atrof-muhit informatikasi, professional axborot tizimlari. Multimedia
tizimining paydo bo’lishi ta’lim, fan, san’at, kompyuter treninglari, reklama, texnika,
Международный
научный
журнал
№
12
(100),
|
| |
