O‘zgarmaslar
O'zgarmas (literal) - bu fiksirlangan sormi, satmi va belgini ifodaIovchi leksemadir. O‘zgarmaslar beshta guruhga bo‘linadi - butun, haqiqiy (suzuvchi nuqtali), sanab o‘tiluvchi, belgi (literli) va satr («string», literli satr). Kompilyator o‘zgarmasni leksema sifatida aniqlaydi, unga xotiradan joy ajratadi, ko‘rinishi va qiymatiga (turiga) qarab mos guruhlarga bo‘ladi. Butun o‘zgarmaslar. Butun o‘zgarmaslar quyidagi formatlarda bo'ladi: - o‘nlik son; - sakkizlik son; - o‘n oltilik son. O'nlik o'zgarmas 0 raqamidan farqli raqamdan boshlanuvchi raqamlar ketma-ketligi va 0 hisoblanadi: 0; 123; 7987; 11. Manfiy o'zgarmas - bu ishorasiz o‘zgarmas bo‘lib, unga faqat ishorani o*zgartirish amali qo‘llanilgan deb hisoblanadi. Sakkizlik o'zgarmas 0 raqamidan boshlanuvchi sakkizlik sanoq sistemasi (0,1,..,7) raqamlaridan tashkil topgan raqamlar ketma-ketligi: 023; 0777; 0. O'n oltilik o'zgarmas 0x yoki OX belgilaridan boshlanadigan o‘n oltilik sanoq sistemasi raqamlaridan iborat ketma-ketlik hisob-lanadi: 0xlA; 0X9F2D; 0x23. Harfbelgilar ixtiyoriy registrlarda berilishi mumkin. Kompilyator sonning qiymatiga qarab unga mos tumi belgilaydi. Agar tilda belgilangan turlar programma tuzuvchini qanoatlantirmasa, u oshkor ravishda tumi ko‘rsatishi mumkin. Buning uchun butun o‘zgarmas raqamlari oxiriga, probelsiz 1 yoki L (long), u yoki U (unsigned) yoziladi. Zarur hollarda bitta o‘zgarmas uchun bu belgilaming ikkitasini ham ishlatish mumkin: 451u, 012U1, 0xA2L. Haqiqiy o‘zgarmaslar. Haqiqiy o‘zgarmaslar - suzuvchi nuqtali son boMib, u ikki xil formatda berilishi mumkin: - o‘nlik fiksirlangan nuqtali formatda. Bu ko‘rinishda son nuqta orqali ajratilgan butun va kasr qismlar ko‘rinishida bo4adi. Sonning butun yoki kasr qismi bo‘lmasligi mumkin, lekin nuqta albatta bolishi kerak. Fiksirlangan nuqtali o‘zgarmaslarga misollar:24.56; 13.0,- 66.,- .87; - eksponensiaI shaklda haqiqiy o‘zgarmas 6 qismdan iborat bo‘ladi:
1) butun qismi (o‘nli butun son);
2) o‘nli kasr nuqta belgisi;
3) kasr qismi (o‘nlik ishorasiz o‘zgarmas);
4) eksponentabelgisi ‘e’ yoki ‘E’;
5) o‘n darajasi ko‘rsatkichi (o‘nli butun son);
6) qo‘shimcha belgisi ( ‘F’ yoki ‘f , ‘L’ yoki ‘1’ ).
Eksponensial shakldagi o‘zgarmas sonlarga misollar: le2; 5e+3 ; .25e4; 31.4e-l. Belgi o‘zgarmaslar. Belgi o‘zgarmaslar qo‘shtimoq (‘,’-apostroflar) ichiga olingan alohida belgilardan tashkil topadi va u char kalit so‘zi bilan aniqlanadi. Belgi o‘zgarmas uchun xotirada bir baytjoy ajratiladi va unda butun son ko‘rinishidagi belgining ASCII kodi joylashadi. Quyidagilar belgi o‘zgarmaslarga misol boladi: 'e', 'g', '7', ' z' ,'W' ,' +' , ' sh' ,' *' ,' a' , ' s' .
Ayrim belgi o‘zgarmaslar ‘/’ belgisidan boshlanadi, bu belgi birinchidan, grafik ko‘rinishga ega bo‘lmagan o‘zgarmaslami belgilaydi, ikkinchidan, maxsus vazifalar yuklangan belgilar - apostrof belgisi(‘), savol belgisini (‘?’), teskari yon chiziq belgisini (‘’) va ikkita qo‘shtirnoq belgisini (“” ) chop qilish uchun ishlatiladi. Undan tashqari, bu belgi orqali belgini ko‘rinishini emas, balki oshkor ravishda uning ASCII kodini sakkizlik yoki o‘n oltilik shakIda yozish mumkin. Bunday belgidan boshlangan belgilar escape ketma-ketlik!ar deyiladi. C++ tilida qo‘shimcha ravishda wide harfli o‘zgarmaslar va ko‘p belgili o‘zgarmaslar aniqlangan. wide harfli o‘zgarmaslar turi milliy kodlami belgilash uchun kiritilgan bo4ib, u wchar_t kalit so‘zi bilan beriladi, hamda xotirada 2 bayt joy egallaydi. Bu o‘zgarmas L belgisidan boshlanadi: L'\013\022', L'cc' Ko‘p belgili o‘zgarmas turi int bo‘lib, u to‘rtta belgidan iborat boiishi mumkin: 'abc', '\001\002\003\004'. Satr o ‘zgarmaslar. Ikkita qo‘shtirnoq (“,”) ichiga olingan belgilar ketma-ketligi satr o ‘zgarmas deyiladi: "Bu satr o'zgarmas va uning nomi string\n" Satr ichida escape ketma-ketligi ham ishlatilishi mumkin, faqat bu ketma-ketlik apostrofsiz yoziladi. Probel bilan ajratib yozilgan satrlar kompilyator tomonidan yagona satrga ulanadi (konkantenatsiya): "Satr - bu belgilar massivi" /* bu satr keyingi satrga ko'shiladi */ ", uning turi char[]"; Bu yozuv "Satr - bu belgilar massivi, uning turi char[]"; yozuvi bilan ekvivalent hisoblanadi. Uzun satmi bir nechta qatorga yozish mumkin va buning uchun qator oxirida ‘/’ belgisi qo‘yiladi:
"Kompilyator har bir satr uchun kompyuter xotirasida satr uzunligiga teng sondagi baytlardagi alohida xotira ajratadi va bitta - 0 qiymatli bayt qo'shadi"; Yuqoridagi uchta qatorda yozilgan satr keltirilgan. Teskari yon chiziq (‘/’) belgisi keyingi qatorda yozilgan belgilar ketma-ketligini yuqoridagi satrga qo‘shish kerakligini bildiradi. Agar qo‘shiladigan satr boshlanishida probellar boMsa, ular ham satr tarkibiga kiradi. Satr xotirada joylashganda uning oxiriga ‘\0’ (0 kodli belgi) qo‘shiladi va bu belgi satr tugaganligini bildiradi. Shu sababli satr uzunligi, uning «haqiqiy» qiymatidan bittaga ko‘p boMadi. Berilganlar turlari va o‘zgaruvchilar Programma bajarilishi paytida qandaydir berilganlami saqlab turish uchun o‘zgaruvchilar va o‘zgarmaslardan foydalaniladi. O'zgaruvchi - programma ob’ekti bo‘lib, xotiradagi bir nechta yacheykalami egallaydi va berilganlarni saqlash uchun xizmat qiladi. O‘zgaruvchi nomga, o‘lchamga va boshqa atributlarga - ko‘rinish sohasi, amal qilish vaqti va boshqa xususiyatlarga ega bo‘ladi. O‘zgaruvchilarni ishlatish uchun ular albatta e’lon qilinishi kerak. E’lon natijasida o‘zgaruvchi uchun xotiradan qandaydir soha zahiralanadi, soha o‘lchami esa o‘zgaruvchining konkret turiga bog‘liq bo‘ladi. Shuni qayd etish zarurki, bitta turga turli apparat platformalarda turlicha joy ajratilishi mumkin. O‘zgaruvchi e’loni uning turini aniqlovchi kalit so‘zi bilan boshlanadi va ‘=’ belgisi orqali boshlang‘ich qiymat beriladi (shart emas). Bitta kalit so‘z bilan bir nechta o‘zgaruvchilami e’lon qilish mumkin. Buning uchun o‘zgaruvchilar bir-biridan ‘,’ belgisi bilan ajratiladi. E’lonlar ‘;’ belgisi bilan tugaydi. O‘zgaruvchi nomi 255 belgidan oshmasligi kerak.
Mantiqiy amallar uchun rostlik jadvali
Turlangan o‘zgarmaslar xuddi o‘zgaruvchilardek ishlatiladi va initsializatsiya qilingandan (boshlang‘ich qiymat berilgandan) keyin ulaming qiymatini o‘zgartirib bo‘lmaydi. Turlangan o‘zgarmas e’lonida const kalit so‘zi, undan keyin o‘zgarmas turi va nomi, xamda albatta initsializatsiya qismi bo‘ladi.
|
