|
Axborot tеxnologiyalari kafеdrasi kurs ishi «dasturlash tillari» fanidan kurs ishi mavzu: O‘zgarmaslar. Literal o‘zgarmaslar
|
| bet | 5/9 | | Sana | 22.04.2023 | | Hajmi | 496 Kb. | | #53169 |
Bog'liq Yo\'lchiyeva Durdonaxon Ko\'p o\'zgaruvchili funksiyaning ekstremumlari., Yuqori tartibli differensial tenglamalar, Rahmatov Jaloliddin Mustaqil ish web dizayn, 5-6-7-8-9-sinflar uchun ona tilidan testlar, Informatika.9-sinflar-uchunO'zgaruvchi boshqa turlari.
int myNum = 5; // Butun qiymatli o'zgaruvchi
double myFloatNum = 5.99; // o'nli kasrli sonlar uchun
char myLetter = 'D'; // Char tipga tegish yani bitta belgi
string myText = "Hello"; // TEXT saqlaydi
bool myBoolean = true; // Boolean tipi bunda rost yoki yolg'on (true or false)
Bir nechta o'zgaruvchini e'lon qilish.
Bir xil turdagi bir nechta o'zgaruvchini e'lon qilish uchun vergul bilan ajratilgan ro'yxat shakllantiriladi:
#include
using namespace std;
int main() {
int x = 13, y = 15, z = 1;
cout << x + y + z;
}
Natija butun qiymatdagi berilgan x,y,z lar yig'indisini hisoblaydi.
29
Dasturlashda bir emas balki bir nechta shartli ifodalarni tekshirish zaruriyati juda ko’p uchraydi. Masalan, x o‘zgaruvchisi y o‘zgaruvchisidan, y esa o`z navbatida o`zgaruvchisidan kattami sharti bunga misol bo`la oladi. Bizning dasturimiz mos amalni bajarishdan oldin bu ikkala shart rost yoki yolg`onligini tekshirishi lozim. Quyidagi mantiq asosida yuqori darajada tashkil qilingan signalizatsiya sistemasini tasavvur qiling. Agarda eshikda signalizatsiya o`rnatilgan bo`lsa va kun vaqti kech soat olti va bugun bayram yoki dam olish kuni bo`lmasa politsiya chaqirilsin. Barcha shartlarni tekshirish uchun C++ tilining uchta mantiqiy operatori ishlatiladi. Mantiqiy amallar (diz‟yunksiya); yoki (kon‟yunksiya); !(inkor) amallari deb ataladi. Mantiqiy amallarni butun sonlarga qo`llash mumkin. Bu amallarning natijalari quyidagicha aniqlanadi: x||y amali 1 ga teng agar x>0 yoki y>0 bo„lsa, aksincha 0 ga teng x&&y amali 1 ga teng agar x>0 va y>0 bo`lsa, aksincha 0 ga teng !x amali 1 ga teng agar x>0 bo„lsa, aksincha 0 ga teng Bu misollarda amallar ustivorligi oshib borish tartibida berilgandir. Inkor ! amali unar qolganlari binar amallardir. Mantiqiy ko`paytirish amali. Mantiqiy ko`paytirish amali ikkita ifodani hisoblaydi, agar ikkala ifoda true qiymat qaytarsa va operatori ham true qiymat qaytardi. Agarda sizning qorningiz ochligi rost bo`lsa va sizda pul borligi ham rost bo`lsa siz supermarketga borishingiz va u yerdan o`zingizga tushlik qilish uchun biror bir narsa harid qilishingiz mumkin. Yoki yana bir misol, masalan, (x==5)&&(y==5) mantiqiy ifodasi agarda x va u o`zgaruvchilarini ikkalasining ham qiymatlari 5 ga teng bo`lsagina true qiymat qaytaradi. Bu ifoda agarda o`zgaruvchilardan birortasi 5 ga teng bo`lmagan qiymat qabul qilsa false qiymatini qaytaradi. Mantiqiy ko`paytirish operatori faqatgina o`zining ikkala ifodasi ham rost bo`lsagina true qiymat qaytaradi. Mantiqiy ko`paytirish amali && belgi orqali belgilanadi. Mantiqiy qo„shish amali. Mantiqiy qo`shish amali ham ikkita ifoda orqali hisoblanadi. Agarda ulardan birortasi rost bo`lsa mantiqiy qo`shish amali true 8 qiymat qaytaradi. Agarda sizda pul YOKI kredit kartochkasi bo`lsa, siz schyotni to`lay olasiz. Bu holda ikkita shartning birdaniga bajarilishi: pulga ham va kredit kartochkasiga ham ega bo`lishingiz shart emas. Sizga ulardan birini bajarilishi etarli. Bu operatorga oid yana bir misolni qaraymiz. Masalan, (x==5)||(y==5) ifodasi yoki x o`zgaruvchi qiymati, yoki u o`zgaruvchi qiymati, yoki ikkala o`zgaruvchining qiymati ham 5 ga teng bo`lsa rost qiymat qaytaradi. Mantiqiy inkor amali. Mantiqiy inkor operatori tekshirilayotgan ifoda yolg`on bo`lsa true qiymat qaytaradi. Agarda tekshirilayotgan ifoda rost bo„lsa inkor operatori false qiymat qaytaradi. Masalan, (!(x==5)) ifodasining qiymati, agarda x o`zgaruvchisi 5 ga teng bo`lmasa true qiymat qaytaradi. Bu ifodani boshqacha ham yozish mumkin: (x!=5) Munosabat amallari. Bunday amallar ikkita qiymatni teng yoki teng emasligini aniqlash uchun ishlatiladi. Taqqoslash ifodasi doimo true (rost) yoki false (yolg`on) qiymat qaytaradi. Munosabat amallari arifmetik tipdagi operandlarga qo`llanilsa qiymatlari 1 ga teng agar nisbat bajarilsa va aksincha 0 ga tengdir. O`zgaruvchilar turlari. Dastur o`zi ishlatadigan ma`lumotlarni saqlash imkoniyatiga ega bo`lishi lozim. Buning uchun o`zgaruvchilar va o`zgarmaslardan foydalaniladi. C++ tilida o`zgaruvchilar ma`lumotni saqlash uchun qo`llaniladi. O`zgaruvchining dasturda foydalanish mumkin bo`lgan qandaydir qiymatlarni saqlaydigan kompyuter xotirasidagi yacheyka ko`rinishda ifodalash mumkin. Kompyuter xotirasini yacheykalardan iborat qator sifatida qarash mumkin. Barcha yacheykalar ketma – ket nomerlangan. Bu nomerlar yacheykaning adresi deb ataladi. O`zgaruvchilar biror – bir qiymatni saqlash uchun bir yoki bir nechta yacheykalarni band qiladi. O`zgaruvchining nomini (masalan, MyVariable) xotira yacheykasi adresi yozilgan yozuv deb qarash mumkin. Masalan MyVariable o`zgaruvchisi 102 – adresdagi yacheykadan boshlab saqlanadi. O`zining o`lchoviga muvofiq MyVariable o`zgaruvchisi xotiradan bir yoki bir necha yacheykani band qilishi mumkin. O`zgaruvchilarning quyidagi tiplari mavjuddir: bool – mantiqiy; char – bitta simvol; long char – uzun simvol; int – butun son; short yoki short int – kiska butun son 9 long yoki long int – uzun butun son float xaqiqiy son; long float yoki double – ikkilangan xaqiqiy son long double – uzun ikkilangan xaqiqiy son Butun sonlar o‘lchami. Bir xil tipdagi o`zgaruvchilar uchun turli kompyuterlarda xotiradan turli hajmdagi joy ajratilishi mumkin. Lekin, bitta kompyuterda bir xil tipdagi ikkita o`zgaruvchi bir xil miqdorda joy egallaydi. char tipli o`zgaruvchi bir bayt hajmni egallaydi. Ko`pgina komьpyuterlarda short int (qisqa butun) tipi ikki bayt, long int tipi esa 4 bayt joy egallaydi. Butun qiymatlar o`lchovini kompyuter sistemasi va ishlatiladigan kompilyator aniqlaydi. 32 – razryadli kompьyuterlarda butun o`zgaruvchilar 4 bayt joy egallaydi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Axborot tеxnologiyalari kafеdrasi kurs ishi «dasturlash tillari» fanidan kurs ishi mavzu: O‘zgarmaslar. Literal o‘zgarmaslar
|
