|
Axborot tеxnologiyalari kafеdrasi kurs ishi «dasturlash tillari» fanidan kurs ishi mavzu: O‘zgarmaslar. Literal o‘zgarmaslar
|
| bet | 4/9 | | Sana | 22.04.2023 | | Hajmi | 496 Kb. | | #53169 |
Bog'liq Yo\'lchiyeva Durdonaxon Ko\'p o\'zgaruvchili funksiyaning ekstremumlari., Yuqori tartibli differensial tenglamalar, Rahmatov Jaloliddin Mustaqil ish web dizayn, 5-6-7-8-9-sinflar uchun ona tilidan testlar, Informatika.9-sinflar-uchun2. O’zgaruvchilar. Literallar
O’zgaruvchilar va o’zgarmaslar.C++ tilida dasturlash jarayonida miqdorlar va ularning turlaridan foydalaniladi. Miqdorlar ikki xil bo’ladi: o’zgaruvchilar va o’zgarmaslar. Dasturni bajarilish jarayonida o`z qiymatini o`zgartiradigan miqdorlaro`zgaruvchilar deyiladi. C++ tilining asosiy tushunchalaridan biri nomlangan xotira qismi – ob’ekt tushunchasidir. Ob’ektning xususiy holi bu o’zgaruvchidir. O’zgaruvchiga qiymat berilganda unga ajratilgan xotira qismiga shu qiymat kodi yoziladi. O’zgaruvchi qiymatiga nomi orqali murojaat qilish mumkin, xotira qismiga esa faqat adresi orqali murojaat qilinadi. O’zgaruvchi nomi bu erkin kiritiladigan identifikatordir. O’zgaruvchilardan foydalanish uchun ularga nom beriladi.O’zgaruvchi nomi lotin harflari,ostki chiziq belgisi va sonlar ketma ketligidan iborat bo’lishi mumkin. Masalan: YUZA, _ yuza23, tenglama, Ildiz, _Alfa. O’zgaruvchi nomi sifatida xizmatchi so’zlarni ishlatish mumkin emas. O’zgaruvchi nomida katta va kichik harflar farqlanadi, masalan, infor , INFOR . Bu ikki o’zgaruvchi bir biridan farq qiladi. O’zgaruvchi nomi har doim harfdan, belgidan yoki ( _ ) chiziqdan boshlanishi lozim. Dasturni bajarilish jarayonida o`z qiymatini o`zgartirmaydigan miqdorlar o`zgarmas deyiladi. C++ tilida butun, haqiqiy va belgili turdagi o’zgarmaslar ishlatiladi. 1. Butun turdagi o’zgarmaslar va butun sonlardan iborat bo’ladi. Masalan: 23, -987, 567 va hakoza. 2. Haqiqiy turdagi o’zgarmaslar haqiqiy sonlardan, ya’ni butun va kasr qismlardan iborat bo’ladi. Haqiqiy o’zgarmaslar ikki xil ko’rinishda ifodalanadi: 1) Qo’zg’almas vergulli: Masalan: 9.78, -98.67, -1.87. 2) Qo’zg’aluvchan vergulli. Juda katta va juda kichiksonlarni ifodalash uchun ishlatiladi. Bu turdagi sonlar darajali (eksponensial) ko’rinishda yoziladi. Masalan: a) 23,567 104 soni 23.567E4 ko’rinishda yoziladi. b) 4,67 10-12 soni 4.67E-12 ko’rinishda yoziladi. c) 9000000 ya’ni 9106 soni 9E6 yoki 90E5 yoki 0.9E7 va hakoza ko’rinishlarida yozilishi mumkin. d) 0,000000023 ya’ni 2310-10soni 23 E-10 yoki 0.23 E-7 yoki 2.3 E-9 va hakoza ko’rinishlarida yozilishi mumkin. 3. Belgili o’zgarmaslar. Belgili o’zgarmaslar qo’shtirnoq ichiga olingan bitta belgidan yoki bittadan ko’p bo’lgan belgi (satr)dan iborat bo’lishi mumkin. Masalan,“3”, “a” , “g”, “Salom”, “tenglama”, “Kompyuter”. O’zgaruvchilarning turlari. Dastur tuzish jarayonida o’zgaruvchilardan foydalanish uchun ular qabul qiladigan qiymat yoki ma’lumotlarning turlarini ko’rsatish ya’ni e’lon qilish kerak bo’ladi. C++ tilida o’zgaruvchilarning quyidagi turlaridan foydalaniladi:
Butun sonlar ta’riflanganda ko’rilgan turlar oldiga unsigned (ishorasiz) ta’rifiq o’shilishi mumkin. Bu ta’rif qo’shilgan butun sonlar ustida amallar 42 mod 2 n arifmetikasiga asoslangandir . Bu yerdan soni int turi xotirada egallovchi razryadlar sonidir. Agar ishorasiz k soni uzunligi int soni razryadlar sonidan uzun bo’lsa, bu son qiymati k mod 2 n ga teng bo'ladi. Ishorasiz k son uchun –k amali 2n – k formula asosida hisoblanadi. Ishorali ya’ni signed turidagi sonlarning eng katta razryadi son ishorasini ko’rsatish uchun ishlatilsa unsigned (ishorasiz) turdagi sonlarda bu razryad sonni tasvirlash uchun ishlatiladi. O’zgaruvchilarni dasturning ixtiyoriy qismida ta’riflash yoki qayta ta’riflash mumkin. Misol uchun: Int a, b1, ac; eki Int a; int b1; int ac; O’zgaruvchilar ta’riflanganda ularning qiymatlari aniqlanmagan bo’ladi. Lekin o’zgaruvchilarni ta’riflashda initsializatsiya ya’ni boshlang’ich qiymatlarini ko’rsatish mumkin. Misol uchun: Int I=0; Char c=’k’; Typedef ta’riflovchisi yangi turlarni kiritishga imkon beradi. Misol uchun yangi COD turini kiritish: Typedef unsigned char COD; COD simbol; 2. Haqiqiy tur.Haqiqiy turli o`zgaruvchilarni e`lon qilish uchun float kalit so`zidan foydalaniladi. Agar o`zgaruvchilarning qiymati juda katta va juda kichik, ya`ni 5.18.1018 yoki 9,15.10-12ko`rinishlarda bo`lsa double yoki lond double kalit so`zlaridan foydalanib e`lon qilinadi. α ·10β ko`rinishdagi sonlarda α-sonning tartibi deyiladi.
3. Mantiqiy tur. Mantiqiy turlar bilan ishlash jarayoni matematik mantiq fanning qonuniyatlariga asoslanayapti. Matematik mantiq fikrlashning shakli va qonuniyatlarini o`rganuvchi fandir. Matematik mantiq o`zi mulohazalarga asoslanadi. Mulohaza esa ixtiyoriy fikr bo`lib, uning qiymati rost (true) yoki yolg`on (false) ekanligi ta`minlanishi shart. O'zgaruvchilar ma'lumot qiymatini saqlab turuvchi idish sifatida tushunishimiz mumkin. C++ dasturlash tilida turli xila o'zgaruvchilar mavjud bo'lib har bir tur xil kalit so'zlari bilan nomlangan.
O'zgaruvchi - Xotiraning nomlangan qismi bo’lib, o’zida ma’lum bir toifadagi qiymatlarni saqlaydi. O’zgaruvchining nomi va qiymatlari bo’ladi. O’zgaruvchining nomi orqali qiymat saqlanayotgan xotira qismiga murojaat qilinadi. Programma ishlashi jarayonida o’zgaruvchining qiymatini o’zgartirish mumkin. Har qanday o’zgaruvchini ishlatishdan oldin, uni e’lon qilish lozim.
int - 123 yoki -123 kabi butun sonlarni (butun sonlar) saqlaydi.
double - 19.99 yoki -19.99 kabi o'nli raqamlar raqamlarini saqlaydi
char- "a" yoki "B" kabi bitta belgilarni saqlaydi. Char qiymatlari bitta tirnoq bilan o'ralgan.
string- "Hello World" kabi matnlarni saqlaydi. Qator qiymatlari ikki tirnoq bilan o'ralgan
bool - qiymatlarni ikki holat bilan saqlaydi: haqiqiy yoki noto'g'ri, True yoki False ( 1 yoki 0)
O'zgaruvchi qisqa nomga ega bo'lishi mumkin (masalan, x va y) yoki ko'proq tavsiflovchi nom (yosh, cpp, master va h.k). C++ o'zgaruvchilar uchun qoidalar:
O'zgaruvchilar nomi raqam bilan boshlanmaydi!
O'zgaruvchi [a-Z] harf bilan boshlanib raqamlar ham aralashtirsa bo'ladi. ( _ali123, son90 va h.k)
O'zgarvchi nomida katta va kichik harflar ahamiyatga ega bo'lib misol uchun Aka va aka ikki xil o'zgaruvchi nomi hisoblanadi!
Bizga cpp nomli o'zgaruvchi nomi butun tipga tegishli va qiymati 13 ga teng. ushbu o'zgaruvchini ekranga chiqaring.
#include
using namespace std;
int main() {
int cpp;
cpp = 13;
cout << cpp;
}
13
Esdan chiqarmang. O'zgaruvchiga yangi qiymat kiritsangiz yoki tayinlasangiz oldingi mavjud o'zgaruvchi qiymati yuqoladi. quyidagi misolda ko'ring.
#include
using namespace std;
int main() {
int mn = 13; // mn 13 ga teng edi
mn = 15; // endi mn 15 ga teng
cout << mn; // Natija 15 chiqadi
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Axborot tеxnologiyalari kafеdrasi kurs ishi «dasturlash tillari» fanidan kurs ishi mavzu: O‘zgarmaslar. Literal o‘zgarmaslar
|
