|
Axborot texnologiyalari va dasturiy injiniring
Pdf ko'rish
|
| bet | 65/205 | | Sana | 03.06.2024 | | Hajmi | 13,06 Mb. | | #259764 |
Bog'liq UUM VAT 2022-2023Tarmoq sathi
Modelning tarmoq sathi ma’lumotlarni uzatish yo‘lini aniqlash uchun
mo‘ljallangan. Mantiqiy manzillar va ismlarni fizik manzillarga o‘zgartirish, eng
qisqa marshrutlarni aniqlash, kommutatsiya va marshrutni aniqlash, muammolarni
kuzatish va tarmoqdagi "tirbandlik" uchun javobgar hisoblanadi.
Tarmoq sathi protokollari ma’lumotlarni manbadan qabul qiluvchiga
yo‘naltiradi. Ushbu darajada ishlaydigan qurilmalar (routerlar) an'anaviy ravishda
uchinchi darajali qurilmalar deb nomlanadi (OSI modelidagi sath raqami bo‘yicha).
Tarmoq sathining protokollari: IP/IPv4/IPv6 (Internet Protocol), IPX
(Internetwork Packet Exchange), X.25 (qisman 2-sathda amalga oshiriladi), CLNP
(ulanishsiz tarmoq protokoli), IPsec (Internet Protokol xavfsizligi). Marshrutlash
protokollari - RIP (Routing Information Protocol), OSPF (Open Shortest Path First).
Kanal sathi
Ma’lumotlar havolasi darajasi fizik sathdagi tarmoqlarning o‘zaro ta'sirini va
yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xatolarni boshqarish uchun mo‘ljallangan. U fizik
sathdan qabul qilingan ma’lumotlarni bitlar ichida freymlarga joylashtiradi, ularni
yaxlitligini tekshiradi va agar kerak bo‘lsa, xatolarni to‘g‘irlaydi (buzilgan freym
uchun takroriy so‘rov yaratadi) va tarmoq sathiga yuboradi. Kanal sathi bir yoki bir
nechta fizik sathlar bilan ta'sir o‘tkazishi mumkin, bu o‘zaro ta'sirni boshqaradi.
IEEE 802 spetsifikatsiyasi ushbu sath ikkita pastki sathga ajratadi: MAC
(Media Access Control) umumiy fizik sathga kirishni tartibga soladi, LLC (Logical
Link Control) tarmoq sathining xizmatlarini taqdim etadi.
Kommutatorlar, ko‘priklar va boshqa qurilmalar ushbu sathda ishlaydi. Ushbu
qurilmalarda 2-darajali adreslash qo‘llaniladi (OSI modelidagi sath raqami bo‘yicha).
Kanal sathi protokollari: ARCnet, ATM, Controller Area Network (CAN),
Econet, IEEE 802.3 (Ethernet), Ethernet Automatic Protection Switching (EAPS),
Fiber Distributed Data Interface (FDDI), Frame Relay, High Level Data Link Control
(HDLC) ), IEEE 802.2 (IEEE 802 MAC sublayer uchun LLC funksiyalarini taqdim
etadi), bog‘lanish uchun protseduralar, D kanal (LAPD), IEEE 802.11 simsiz LAN,
LocalTalk, Multiprotocol Label Switching (MPLS), Point-to-Point Protocol (PPP),
Point - Ethernet (PPPoE) ustidagi nuqta protokoli, ketma-ket Internet-protokoli
(SLIP, eskirgan), StarLan, Token ring, Ulanishni bir tomonlama aniqlash (UDLD),
x.25, ARP.
Ushbu sathdagi protokol steklarini ishlab chiqishda xatolarni tuzatish kodlash
muammolari hal qilinadi. Bunday kodlash usullariga Hamming kodi, blokirovka
89
qilish kodi, Reed-Solomon kodlari kiradi.
Dasturlashda ushbu sath tarmoq kartasining drayverini aks ettiradi, operatsion
tizimlarda ma’lumotlar havolasi va tarmoq sathlarining bir-biri bilan o‘zaro ta'siri
uchun dasturiy ta'minot interfeysi mavjud. Bu yangi sath emas, balki oddiygina OS
ga xos modelni amalga oshirish hisoblanadi. Bunday interfeyslarga misollar: ODI
(inglizcha), NDIS, UDI.
|
| |
