• CASE-texnologiya
  • Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o




    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet56/96
    Sana30.01.2024
    Hajmi1,73 Mb.
    #148577
    1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   96
    Bog'liq
    ATT

    CASE-texnologiyalar 
    CASE-texnologiyalar (kompyuterli avtomatlashtirilgan loyihalash 
    dasturiy ta’minoti) o„ziga xos «texnologik osnastka» hisoblanadi va 
    axborot texnologiyalarini avtomatik loyihalashni amalga oshirish 
    imkoniyatini yaratadi. Hozirgi kunda dasturiy ta‟minotni ishlab chiqish 
    texnologiyasida ikkita asosiy yondashuv mavjud: funksional-modulli 
    (tarkibiy) va obyektga yo„naltirilgan. 
    Funksional-modulli yondashuv bajarilayotgan amallarning qat‟iy 


    90 
    tartibini o„rnatish va funksional elementlarni ajratish bilan algoritmik 
    dekompozitsiyalashga asoslangan. 
    Obyektga yo„naltirilgan yondashuv obyektlar o„zaro aloqasi 
    terminida tizimning holatini bayon etish bilan obyektli dekompozitsiya-
    lashga asoslangan. 
    CASE-texnologiya deyilganda, dasturiy ta‟minotni yaratish va 
    boshqarish jarayonlarini ta‟minlovchi dasturiy vositalar kompleksi 
    tushuniladi. U o„z ichiga talablarni shakllantirish va tahlil qilish, 
    loyihalash, hujjatlashtirish, sifatini ta‟minlash, sinovdan o„tkazish, kodni 
    generatsiyalash, tuzilmaviy boshqaruv va loyihani boshqarishni oladi. 
    CASE-texnologiyalar axborot tizimlarini loyihalash uslubiyatini, 
    hamda predmet sohasini ko„rgazmali shaklda modellashtirish 
    imkoniyatini beruvchi anjomiy vositalar to„plamini ifodalaydi. Shu bilan 
    birga bu modelni butun loyihalash bosqichlarida tahlil qiladi, axborot 
    tizimini boshqaradi va foydalanuvchi talablariga mos ravishda 
    ilovalarini ishlab chiqadi. CASE-vositalarning ko„pgina qismi tizim va 
    dasturiy vositalarning dinamik holatini, tizimning modellari o„rtasidagi 
    bog„lanishlarni, diagramma yoki matn ko„rinishida tashqi talablarni 
    bayon etish uchun tarkibiy (asosan) yoki tahlil va yo„naltirilgan 
    loyihalash uslublarini qo„llaydi. Tahlillar natijalariga ko„ra, CASE- 
    texnologiya axborot texnlogiyalarining izchil turiga kiradi. CASE- 
    vositalarni har qanday vosita kabi, qo„llay olish zarur. Noto„g„ri tadbiq 
    qilish ko„plab noqulayliklar keltirib chiqarishi mumkin. Shu sababli, 
    quyidagilarni ko„rsatib o„tish mumkin: 
    1. CASE-vositalar tezda samara bermasligi, bir oz vaqt o„tgandan 
    so„ng natija olinishi mumkin; 
    2. CASE-vositalarni tadbiq qilishga sarflangan real harajatlar odatda 
    ularni sotib olish harajatlaridan ancha ortiq bo„ladi; 
    3. CASE-vositalar tadbiq qilish jarayoni samarali amalga 
    oshirilgandan so„ng sezilarli darajadagi natijalarni olish 
    imkoniyatini ta‟minlaydi. 
    CASE-vositalarni tanlash va baholashning asosiy cheklanishlari 
    quyidagilardan iborat: 
    1) funksional tavsiflari: 
    a. bajarilish muhiti: loyihaviy muhiti, dasturiy ta‟minot, texnik 
    vositalar, texnologik muhit; 
    b. hayot sikli fazasiga yo„naltirilgan funksiyalari: modellashtirish, 
    amalga oshirish, sinovdan o„tkazish; 
    c. umumiy funksiyalari: hujjatlashtirilganlik, konfiguratsiyani 
    boshqarish, loyihani boshqarish. 


    91 
    2) ishonchlilik; 
    3) foydalanishning soddaligi; 
    4) samaradorlik; 
    5) kuzatuvchanlik; 
    6) ko„chiruvchanlik; 
    7) umumiy cheklanishlar (narxi, sarf-harajat, tadbiq etish samarasi, 
    ta‟minotchi tavsiflari). 
    Zamonaviy CASE-vositalar axborot tizimlarini loyihalashning 
    ko„plab texnologiyalarini qamrab olgan: sodda tahlil va hujjatlashtirish 
    vositalaridan dasturiy ta‟minotning butun hayot siklini qamrab olgan 
    avtomatlashtirish vositalarigacha. 
    Axborot tizimlarini ishlab chiqishda eng ko„p mehnat talab qiluvchi 
    bosqichi loyihalash va tahlil qilish hisoblanadi. CASE-vositalar texnik 
    qarorlarni qabul qilish va loyiha hujjatlarini tayyorlash jarayonda sifatni 
    ta‟minlaydi. Bunda axborotlarni vizual taqdim etish usullari katta 
    ahamiyatga 
    ega. 
    Modellashtirishning 
    grafik 
    vositalari 
    ishlab 
    chiquvchilarga mavjud axborot tizimini ko„rgazmali shaklda o„rganish, 
    qo„yilgan maqsad va mavjud chegaralanishlarga mos ravishda ularni 
    qayta qurish imkonini beradi. Zamonaviy CASE-vositalar injinering 
    (dasturiy tizimni ishlab chiqish) va avtomatlashtirilgan reinjinering 
    (dasturiy tizim boshlang„ich modelini tiklash) jarayonlarini ta‟minlaydi. 
    CASE-vositalar toifasiga chegaralangan imkoniyatlarga ega shaxsiy 
    kompyuterlar uchun nisbatan arzon tizimlar bilan bir qatorda hisoblash 
    platformalari va operatsion muhitlar uchun qimmat bo„lgan tizimlar ham 
    kiradi. Zamonaviy dasturiy vositalar bozorida 300 ga yaqin turli CASE- 
    vositalar mavjud bo„lib, ularning eng kuchlilari g„arbning yetakchi 
    kompaniya va tashkilotlari tomonidan qo„llanilmoqda. Odatda CASE- 
    vositalarga dasturiy ta‟minot hayot siklining u yoki bu mosligi 
    jarayonlarini avtomatlashtiruvchi va quyidagi xususiyatlarga ega bo„lgan 
    har qanday dasturiy vosita kiradi: 
    ishlab chiquvchi bilan qulay interfeysni ta‟minlovchi va uning 
    ijodiy imkoniyatlarini rivojlantiruvchi, axborot tizimini 
    hujjatlashtirish va bayon etish uchun kuchli grafik vositalar; 
    axborot tizimlarini ishlab chiqish jarayonlarining 
    boshqaruvchanligini ta‟minlovchi CASE-vositalar alohida 
    komponentlarining integratsiyasi; 
    maxsus yo„l bilan loyihalash metama‟lumotlarining 
    (repozitoriylar) tashkillashtirilgan saqlashini qo„llash. 
    Integrallashgan CASE-vosita (yoki dasturiy ta‟minotning hayot 


    92 
    siklini to„liq ta‟minlovchi vositalar to„plami) quyidagi komponentlarni 
    o„z ichiga oladi: 
    CASE-vositaning asosi hisoblangan repozitoriy. U loyiha 
    talqinlari va uning alohida komponentlarini saqlashni ta‟minlashi, 
    guruhli ishlab chiqishda turli ishlab chiquvchilar axborotlarini 
    sinxronlashtirishi, metama‟lumotlarning to„laligini va to„g„riligini 
    nazorat qilishi lozim; 
    axborot tizimi modelini tashkil qiluvchi, iyerarxik bog„langan 
    diagrammalarni (DFD, ERD va boshqalar) yaratish va tahrirlashni 
    ta‟minlovchi tahlil qilish va loyihalashning grafik vositalari; 
    4GL tili va kod generatorlarini o„z ichiga olgan holda ilovalarni 
    ishlab chiqish vositalari; 
    konfiguratsion boshqarish vositalari; hujjatlashtirish vositalari; 
    testlash vositalari; 
    loyihani boshqarish vositalari; reinjiniring vositalari. 

    Download 1,73 Mb.
    1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   96




    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o

    Download 1,73 Mb.
    Pdf ko'rish