• R = { K j }, j = 1-m K j = {d 1j , d 2j ,.....d nj }
  • Jadval-munosabatining kaliti.
  • Ikkilamchi kalit
  • Axborot tizimlari




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet63/155
    Sana14.05.2024
    Hajmi2,86 Mb.
    #232505
    1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   155
    Bog'liq
    21-Axborot-tizimlari-2013-oquv-qollanma-R.X.Alimov-va-bosh

    domen D
    i
    ni
    hosil qiladi. Bir satrda atributlar mazmunining 
    ko’pligi bir 
    kortej K
    j
    ni hosil qiladi. R munosabat ko’plab tartibga solingan kortejlar 
    orqali hosil bo’ladi:
    R = { K 
    j
    }, j = 1-m K
    j
     = {d
    1j
    , d
    2j
    ,.....d
    nj

    n - munosabat domenlarining soni; munosabatlarning ko’lamini belgilaydi.
    j - kortej nomeri; 
    k - munosabatdagi kortejlarning umumiy soni bo’lib, munosabat koordinata 
    soni deyiladi. 
    Jadval-munosabatining 
    kaliti.
    Kortejlar 
    jadval-munosabati 
    ichida 
    takrorlanmasligi zarur va ular tegishlicha yagona identifikator - dastlabki (birlamchi) 
    kalitga ega bo’lishi kerak.
    Dastlabki (birlamchi) kalit
    atributdan tashkil topgan bo’lsa 
    oddiy,
    bir necha 
    atributdan tashkil topganda esa 
    turli tarkibli
    deb ataladi. Munosabatda dastlabki 
    kalitdan tashqari ikkilamchi kalit ham bo’lishi mumkin.
    Ikkilamchi kalit -
    mazmuni turli satr - kortejlarda takrorlanishi mumkin 
    bo’lgan kalitdir. Ular bo’yicha ikkinchi kalitning bir xil mazmuni satrlar guruhi izlab 
    topiladi.
    Atributlar (ustunlar) 
    nomi 
    Kortej 
    K2 = {d12, d22, d32, d42, 
    d52, d62} 
    Domen 
    D5 = {d51, d52, d53, 
    d54,..}


    85 
    Satrlar ustunlardan farqliroq o’z nomlariga ega emas, ularning jadvalda 
    joylashish tartibi aniqlanmagan va satrlar soni mantiqan chegaralanmagan bo’ladi. 
    Satrni tartib raqamiga ko’ra tanlab olib bo’lmaydi. Faylda har bir satr o’z raqamiga 
    ega bo’lsa ham, bu narsa satrni tavsiflamaydi. Bu raqam satr jadvaldan olib 
    tashlanganda o’zgaradi. Mantiqan satrlar o’rtasida “birinchi” va “oxirgi” degan 
    tushuncha yo’q. 
    Relyatsion tizimlarning qo’llanilishi murakkab siljishlar zaruriyatini bartaraf 
    qildi. CHunki ma’lumotlar endi bir fayl ko’rinishida emas, balki mustaqil to’plamlar 
    asosida tuzilib, ma’lumotlarni tanlab olish uchun amaliy to’plamlar nazariyasi – 
    relyatsion algebra amallari qo’llaniladi. 

    Download 2,86 Mb.
    1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   155




    Download 2,86 Mb.
    Pdf ko'rish