JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–46_Issue-3_February_2024
99
KORXONA FAOLIYATI SAMARADORLIK KO’RSATKICHLARINI
BAHOLASH USULLARI
Shamsiddinov Bahodir Nodirovich
Buxoro innovatsiyalar universiteti, iqtisodiyot yo‘nalishi magistri
Annotatsiya.
Korxona faoliyatini baholashda samaradorlik tushunchasi alohida
ahamiyatga ega. Samaradorlik - qandaydir bir samara olish, ya’ni qilingan harakatlar
natijalarining faolligini anglatadi. Ushbu maqolada samaradorlik, tashkiliy
samaradorlik, ijtimoiy samaradorlik, ijtimoiy samaradorlik, texnologik samaradorlik,
huquqiy samaradorlik, ekologik va ma’naviy samaradorlik, samaradorlikni baholash
usullari kabi tushunchalar mohiyati ochib berilgan.
Kalit so‘zlar:
samaradorlik, tashkiliy samaradorlik, ijtimoiy samaradorlik,
ijtimoiy samaradorlik, texnologik samaradorlik, huquqiy samaradorlik, ekologik va
ma’naviy samaradorlik.
Tadbirkorlik faoliyatidan ko‘zlangan asosiy maqsad – ko‘proq sof foydaga
erishishdir. Har qanday iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishda avvalo resurslar
sarflanadi, ya’ni xarajatlar amalga oshiriladi. Ko‘proq sof foydaga erishish uchun esa
ushbu xarajatlarni to‘g‘ri rejalashtirish, sarflanayotgan xarajatlarning har bir birligini
imkon qadar ko‘proq foyda keltiradigan holda amalga oshirish talab etiladi (1-jadval).
Iqtisodiy samaradorlik - ma’lum davrdagi iqtisodiy faoliyat davomida amalga
oshirilgan xarajatlar evaziga olingan sof foyda summasi bilan aniqlanuvchi muhim
ko‘rsatkichdir.
Iqtisodiy samaradorlik deganda amalga oshirilgan har bir so‘mlik xarajat evaziga
olingan sof foyda hajmi tushuniladi, ya’ni korxonada qilinayotgan xarajatlarning
natijadorligini anglatadi.
Sarflangan xarajatlar har bir birligi evaziga olingan sof foyda summasi qancha
ko‘p bo‘lsa, iqtisodiy samaradorlik darajasi shunchalik yuqori hisoblanadi va aksincha.
Iqtisodiy samaradorlik darajasining oshishi korxonada kengaytirilgan takror
ishlab chiqarishni rivojlantirish va xodimlarni moddiy rag‘batlantirish uchun
imkoniyatlar yaratadi. Shu bilan birga ishlab chiqarishga yangi texnikalar, samarali
texnologiyalarni joriy etish ta’minlanadi.
|
