Mavzu: № 13. 3DS-MAX dasturida
modellashtirish. Reja:
1.
3D Studio Max dasturida ob’yektlar yaratish
2.
Materialni ishlatish
ik (transparency);
o‘ qliq darajasi.
g‘ lik darajasi.
91
3.
Yorug‘lik manbalarini yaratish
3D Studio Max dasturida ob’yektlar yaratish
Ob’yekt toifalari. 3 Ds max dasturi yordamida ob’yektni bir necha toifalarga
ajratish mumkin:
3D-MAX dasturi orqali standart sodda geometrik shakllarni ixtiyoriysini qurish
mumkin.Biz quyida misol tariqasida paralellopipedning panjarali (karkasli) qurilishini
ko‘rib o‘tamiz.
Buning uchun Create (yaratish) buyruqlar panelidagi Geometry (geometriya)
ob`ektiga kiramiz, natijada ob`ektga ta`lluqli tugmalari ro‘yxatidan Extended Primitives
(sozlangan sodda shakllar) tanlanadi va Object Type (ob`ekt turi) Compound Objects -
article Systems Patch Grids MURBS Surfaces Dynamics Objects ro‘yxatidan oddiy 7
qulay turlariga mos keluvchi yozuvli tugmalar paydo bo‘ladi.
So‘ngra Chamfer Box (paralellopiped) tugmasi tanlanadi. Buyruq panelining quyi
qismida uch yozuv:Creation Method (yaratish usuli), Keybo‘rd Entry (klaviaturali
kiritish) va Parameters (parametrlar) paydo bo‘ladi. Sichqonchaning chap tugmasi bilan
Perspective proyeksiyasi oynasini tanlang va tugmani qo‘yib yubormasdan,
parallelepiped asosini chizish uchun kursorni diagonal bo‘yicha tortib boramiz,
Parameters (parametrlar) da length (uzunligi) va Width (kengligi) parametrlar
miqdorining o‘zgarishini kuzating). Asos uzunligi va kengligini o‘rnatish uchun
sichqon tugmasini qo‘yib yuborish mumkin. Paralellopiped balandligini berish uchun
sichqoncha korsatgichini yuqorida qo‘yib yuborilgan nuqtada kursorni joylashtirish va
sichqonchaning chap tugmasini bosib, so‘ngra kursorni biror masofa yuqoriga siljiting
va yana chap tugmasini bosish kerak bo‘ladi. Hozir siz o‘lchagan masofa, 450 burchak
bilan qirqiluvchi faska kengligiga teng bo‘ldi. Faska balandligini shuningdek Fillet
(faska) parametri yordamida ham berish mumkin. Faska sirtini siliqlovchi Smooth
(silliqlash) rejimini ulagach, natijada, yasalgan parallelepiped ko‘rsatilgan ko‘rinishga
ega bo‘lishi kerak.
Biz segmentlar soni birga teng bo‘gan paralellopiped hosil qildik. Segmentlar
sonini o‘zgartirish uchun Lengs Segs (uzunligiga ko‘ra segmentlar) va Width Segs
(kengligiga ko‘ra segmentlar) parametrlarni ko‘rsatish mumkin. Segmentlar sonini
oshirish ob`ektining turli qobig‘ini tahrirlash uchun zarur bo‘ladi. Faska chegarasida
segmentlar sonini Fillet Segs (faska bo‘yicha segmentlar) o‘zgaruvchisi yordamida
berish mumkin.
g‘ lik manbai)
o‘ shimcha qurilmalar)
92
Odatdagi BOX ni asos qilib oliob va unga biroz segmentlar qo‘shib, hatto
uchlarini oddiy siljitish bilan qiziqarli ob’ekt hosil qilish mumkin.
Faskali parallelepiped
EDIT MESH modifikatorining ancha katta darajadagi potensiali “siqib chiqarish”
ya’ni, poligonlarni o‘stirish imkonini beruvchi EXTRUDE buyrug‘ini ozlashtirishi
bilan korinib qoladi.
Toroidal tugunni hosil qilish uchun quyidagi ishlarni amalga oshirish zarur:
1
Create (yaratish) buyruqlar panelidagi Geometry (geometriya) ob`ektiga
kiramiz, natijada ob`ektga ta`luqli tugmalari ro‘yxatidan Extended Primitives
(sozlangan sodda shakllar) tanlanadi va Torus Knot (torondal tugun) tugmasini bosing.
Bu bo‘lim yordamida fazoda jismlarning butun bir oilasini siljitish, shaklini, truba
kondalang kesimi o‘lchamini o‘zgartirib yasash mumkin.
2
Diametri bo‘yicha cho‘zilgan toroidal tugunni yasash uchun Creation
Metod (yaratish usuli) majmuasi o‘ragichini Diametr (Diametr) holatida o‘rnating.
3. Asosidagi egri chiziq aylana shaklini olishi uchun Ease Curoe (Asos egri
chizig‘i) o‘lchamidagi Circle (aylana) ulagichni o‘rnatish mumkin.
4 Worp Cound (Sinishlar soni) ni 3 ga va Warp Heigh (sinishlar balandligi)ni
bering. Bu qiymatlarning miqdori asos egri chizigi radiusining ulushlarida beriladi.
5.
Tugunning boshlang‘ich nuqtasi joylashish kerak bo‘lgan Perspective
proyeksiyasi ixtiyoriy oynasining nuqtasida IM ni bosish va asos egri chizig‘ini tortib,
kursomi suring. Aylana radiusini shunday tarzda belgilab, IM ni qo‘yib yuboring.
Kursorni asos egri chizig‘i markaziga yoki markazidan bir qancha masofaga siljiting va
LM ni bosing. Bu bilan tugun trubkasi ko‘ndalang kesimi radiusi berilgan bo‘ladi. Base
Curve (Asos egri chizig‘i) bo‘limidagi Radius (Radius) parametri miqdori asos egri
chizig aylanasi radiusining Cross Section (kesim) bo‘limidagi Radius (radius) parametri
esa - tugun trubkasi kesimi radiusining o‘zgarishini aks ettiradi.
6.
Tugma trubkasining ko‘ndalang kesimi shaklini aylanadan Elliptikka
o‘zgartiring. Buning uchun, Eleppsning katta va kichik yarim o‘qlari nisbatalarini
boshqaruvchi, Cross Section (kesim) bo‘limidagi Eccentricity (eksskptrisitet) miqdori
sozlanadi.
Yasalgan toroidal tugun quyidagi rasmda ko‘rsatilgan ko‘rinishga ega bo‘ladi.
93
Asos egri chizig‘i uch o‘lchamli tugun shakliga ega bo‘lishi uchun Base coure
(Asos egri chizig‘i) bo‘limidagi Knot (tugun) ulagichni o‘rnatish kerak.
-Cross Section -
Radius: 118,035 Sides: fl2~~
Eccentricity:! 1,0
Twist: 10,0
Lumps: |0,0
Lump Height: j 0,0
Lump Offset: 10,0
Endi yuqorida yaratilgan ob`ektlarni bo‘yash va ulaming sirti uchun kerakli
faktura tanlash bilan shug‘ullanamiz. Maxsus material Editor (materiallar muhariri)
dasturi moduli yordaraida mavjud namunalardan tayyor materialni tanlash yoki
materialni mustaqil yaratish mumkin.
Proyeksiyalar oynasida parallelepipedni yasang. Tanlangan materiallarni
materiallar muharriri namunalari yacheykalaridan biriga torting va uni Assing Material
to Selection (materialni ajratish uchun ko‘rsatish) tugmasida bosing. Bo‘yalgan
parallelepiped quyidagi rasmda ko‘rsatilgan.
Materialni ishlatishga misol
Shunday qilib, biz materialni tanlash va ob`ektga qo‘llash usullaridan bittasini
ko‘rdik. Materiallarni yaratish va tahrirlash imkoniyatlari juda ko‘p va ijod uchun keng
maydon yaratadi.
Yorug‘lik manbalarini yaratish
Yaratilgan ob`ektga material qo‘yilgach, ularni sifatli korsatish uchun yorug‘lik
manbalarini kiritish kerak bo‘ladi.
Tasvirlar yaratishda yorug‘lik hosil qilish - eng murakkab masalalardan biridir.
Ayniqsa bu intererlar bilan ishlashda muhimdir.
Sukut saqlanganda, yoki yorug‘likning manbalari hali yaratilmaganda, sahnani
kkita chekka yoritgichda yoritiladi. Yorug‘lik ixtiyoriy yaratilgan manbasi ularni
avtomatik ravishda orttiradi.
94
1.
Creat (yaratish) buyruqlar panelidagi Lights (yorug‘lik manbasi) tugmasida
bosing. Ochilgan buyruqda faqat bitta - Standart (standart) variant bo‘ladi. Object Type
(ob`ekt turi) menyusida yorug‘lik manbalarining har xil turlarini yaratish tugmalari
paydo bo‘ladi.
2.
LM ni (nuqtali) tugmasiga bosing buyruqlar panelining quyi qismida uchta:
General Parameters (umumiy parametrlar) , Projector Parameters (yo‘naltirilgan
yorug‘lik parametrlari) va Show Parameters (soya parametrlari) paydo bo‘ladi.
Ikkinchi majmua nomiga yorug‘lik manbai turi kiritiladi. General Parameters
(umumiy parametrlar) va Shadow Parameters (soya parametrlari) hamma yorug‘lik
manbalari uchun bir xildir.
3.
Ekranning yuqori qismidagi Of (yuqori) preksiyasiga LM ni bosing.
Ko‘rsatilgan nuqtada yorug‘lik manbai belgisi ko‘rsatilgan kichkina sakkiz qirra hosil
bo‘ladi. Proyeksiya oynalaridagi sahna ob`ektlari yorugligi o‘zgarishni kuzata boramiz
va manbaning optimal holatini tanlay borib yorug‘lik manbani boshqa nuqtaga tortib
o‘tkazish mumkin.
Yorug‘lik parametrlarini o‘rnatish. Buning uchun quyidagi ishlarni qilish kerak.
1. General Parameters (umumiy parametrlar) majmuasida yorug‘lik
parametrlarini sozlang. Multiplier (kuchaytirgich) yorug‘lik intensivligining
umumiy darajasini sozlaydi.
Contrast (kontrast) yoritilgan sirt yoritgidh rangi va diffuzion rang sohalari
o‘rtasidagi kontrasni (farqni) beradi. Sukut vaziyatda u 0 ga teng.
Soften Diff Edge (diffuzion rang chegaralarini yo‘qotish) yoritgich va diffuzion
akslanish sohalari o‘rtasidagi chegaralarini yo‘qotishga imkon beradi. 100% miqdorni
o‘rnatish diffuzion akslanish sohalari va yoritgich o‘rtasidagi qat`iy chegaralarini
yo‘qotishga olib keladi, lekin bunda sirtning yoritish darajasi pasayadi.
Affect Diffuse (diffuz rangga ta`sir etadi) va Affect Specular (ko‘zgu rangiga
ta`sir etadi). Sukut vaziyatida ikkala parametr ham o‘rnatiladi, lekin yorug‘lik bitta
manbaini faqat diffuzion akslanishning sohasini yoritish uchun ishlatish mumkin,
ikkinchisi esa faqat ko‘zga akslanishni beradi.
Yorug‘likni o‘rnatish. Yaratilgan ko‘rinish etarli darajada yoritilgan bo‘lishi
lozim, aks holda undagi ob`ektlar ko‘rinmay qoladi.
Yorg‘lik manbasini yaratish. Ko‘rinish yoritilishida yorug‘lik mahbasining besh
tipini har tomonga yo‘naltirilgan (Opsii), chiqayotgan yorug‘ har tomonga bir xil
maromda uzatilgan;
o‘naltirilgan manba (Free Direct);
o‘naltirilgan manba (Target Direct);
o‘naltirilgan projektor (Free Spot);
Yorug‘lik manbaini yaratishdan oldin, ekranda sfera shaklini chizing.
95
1.
Create(Yaratish) buyruqlar panelida knopku Lights (Yorug‘lik manbai)
tugmani tanlang.
Bunda Object Type (Ob`ekt tipi) maydonida turli xildagi yorug‘lik manbalari tipini
namoyon bo‘ladi.
2.
TaixjzL Spdt (Aniq yo‘naltirilgan projektor) satrida ChS tugmasini
tanlaymiz.
3.
60 lik korinish oynasida ChS tugmasini sichqoncha bilan bosib turib, hosil
bo‘lgan konusni mavjud ob`ektga yonaltiramiz.
Aniq yo‘naltirilgan yozug‘lik manbaini yaratishga misol
4.
General Parameters (Umumiy parametrlar) maydonini yuklaymiz.
Unda barcha tipdagi yoritgichlar uchun bir xil bo‘lgan yorug‘lik
parametrlarining umumiy xususiyatlari o‘rnatiladi.
Eslatma: Shuni unutmangki, yaratilgan yorug‘lik manbaini quyida ko‘rsatilgan
parametrlar bilan sozlash mumkin, bunda yoritilayotgan ob`ekt o‘chirilmagan yoki
ko‘chirilmagan bo‘lishi lozim. Aks holda parametrlarni faqatgina Modify (O‘zgartirish)
bo‘limida o‘zgartirish mumkin.
5.
Birinchi bo‘lib On (Yoqilgan) bayroqchani o‘rnatamiz. Agar On
(Yoqilgan) parametri o‘rnatilmagan bo‘lsa, u holda yorug‘lik manbai o‘chirilgan
holda bo‘ladi.
Manba yoqilgan bo‘lgan holda quyidagi parametrlarni aniq ko‘rsatish lozim
bo‘ladi:
Exclude (Belgilanmagan) - Ushbu tugma yordamida ko‘rinishdagi yorug‘lik
manbai tushadigan ob`ektlami ajratish mumkin. Ch (Yoqilgan) satrida o‘ngda
joylashgan rang namunasi yorug‘lik rangini ko‘rsatish imkonini beradi. Ranglar satrini
yuklash uchun Color Selector (Rangni tanlash) namuna oynasidan CHS tugmani
bosishning o‘zi kifoya;
Multiplier (Kuchaytirgich) - yorug‘likning umumiy intensivligini boshqaruvchi
o‘rnatma;
Contrast (Kontrast) - yorug‘lik va soya zichligini boshqaruvchi o‘rnatmalar;
Soften Diff. Edge(Diffuz rangli atroflarni qo‘shish) va Affect Specular (Oynadagi ranga
ta`sir) o‘rnatmalar - yorug‘likning diffuz va oyna aksiga ta` sirini boshqaradi.
6.
Attenuation Parameters (Uchish) maydonida yorug‘likning ma`lum
masodan so‘ng o‘chish parametrini o‘rnatadi:
Start(Boshlang‘ich)
va End(So‘nggi) o‘rnatmalar - yaqin masofada
yorug‘likning o‘chish intervallarini o‘rnatadi, bunda yorug‘lik intensivligi noldan biron
doimiy qiymatgacha oshishi mumkin (Near Attenuation guruhi parametrlari), va uzoq
masofada esa yorug‘lik intensivligi nolgacha tushishi murakin;
96
Use(Qo‘llash) va Show(Ko‘rsatish) - bayroqchalari uchish ko‘rinishlarni
o‘rnatib, loyiha oynasida yorug‘lik uchish chegarasini ko‘rsatadi (19-rasm fear
Attenuation guruhida va 20-rasm esa-Far Attenuation guruhida);
Decay(Susayish) guruhining Type(tip) satri ro‘yxatidagi None (Mavjud emas)
ko‘satgichi o‘rnatilganda - yorug‘ intensivligi barcha yoritish intervalida bir xil bo‘lib
qoladi;
Yaqin masofada yorug‘lik uchishi
Uzoq masofada yorug‘lik uchishi
Decay(Susayish) guruhining Type(tip) satri ro‘yxatidagi Inverse(teskari
proporsiya)
ko‘rsatgichiyoirug‘ligi
manbaigacha
bo‘lgan
masofaga
teskari
mutanosiblikda susayadi, ya`ni uning susayishi sun`iy ravishda pasaytiriladi;
Decay(Susayish) guruhida joylashgan Type (tip) satrining Inverse Square
(teskari kvadrat) qiymati esa - yorug‘lik manbai orasidagi masofa kvadratiga teskari
ravishda susayadi, bunda haqiqiy ko‘rinishga yaqinlashadi.
| 