200x200
mm ham da
3 -4
mmqalinlikda tayyorlanadi. Bu plitkalar
intensiv harakat kuzatiladigan xonalar polini qoplash uchun ishlatiladi.
Namligi va harorati doimo yuqori boMgan xonalarda ishlatish m aqsadga
muvofiq emas.
R ezina plitkalar relin asosida 300x300 mm, va 500x500 mm, qalinligi
3,5 va 10mm. qilib ishlab chiqariladi. Plitkalar suv, kislota va ishqor muhit-
lariga chidamli, issiqlik va tovush izolyatsiyasi, yedirilishga mustahkam va
elastik. Ular sanoat va jam oat binolarida, namlik yuqori boMgan joylarda
ishlatiladi.
Termoreaktiv polimerlar asosidagi pollar yig‘ma va m onolit boMadi.
Pollami qalinligiga qarab polim er qorishm a yoki polimer beton ishlatiladi.
P olim er bogMovchi sifatida fenol-form aldegid, karbam id-form aldegid,
furan, epoksid, poliefir sm olalari ishlatiladi. Qorishma va beton tarkibiga
toM dirgich, (m ayda v a y irik ) toM dirgich-qotirgich, p lastifik ato r va
modifikatorlar kiritiladi.
Polim er qorishm a va polim erbeton pollar
- 2 0-50 mm. qalinlikda
m onolit holda quyiladi. U lar a w a ld a n , yaxshilab zichlashtirilgan asos
ustiga quyiladi, zichlashtiriladi va yuza qismi tekislanadi.
185
elastikligi va eg ilu v ch an lig i yuqori, yed irilish g a bardoshli b o ‘ladi,
ek sp lu ata siy a ja ra y o n id a z a rarli birikm alarni ajra tib chiqarm aydi.
U lar yonuvchan boMgani uchun bog‘cha, maktab, teatr kabi binolarda
ishlatilmaydi.
Rezinali linoleum (re lin )-ik k i
qatlamli o ‘ram a material bo‘lib, pastki
qatlami avval ishlatilgan rezina kukuni va neft bitumi, asbest va ip-gazlama
dispers armaturalardan ozgina miqdorda qo‘shilgan, vulkanizatsiyalangan
aralashm asi qotishm asidan iborat. R elinning yupqa (1 -1 ,5 m m .) va
mustahkam ustki qismi sintetik kauchuk asosida kukun to ‘ldirgich q o ‘shib
tayyorlangan rangli rezinadan tashkil topgan. Relin uzunligi kamida 12 m.,
eni 1-1,6 m. va qalinligi 3 va 5 mm. o‘rama holda chiqariladi. Relin issiq
va tovush izolyatsiyasi xususiyatiga ega boMishi uchun qalinligi 4-6 mm
li yacheykali g ‘ovak asosda tayyorlanadi. Relin jam oat va sanoat binolari,
yordam chi xonalar ham da boshqa agressiv m uhit ta ’sirida b o ‘ladigan
xonalam ing pollari ustiga qoplanadi.
TukJi sintetik gilam
- ikki qatlam li o ‘ram a m aterial b o ‘lib, ustki
qatlam i k o ‘pirtirilgan issiqlik izolyatsiyasi tabiiy va sintetik polim erlar
(poliuretan) ham da latekslardan iborat. G ilam qoplam aning um um iy
qalinligi 8 mm., kapron tukning balandligi 3 mm., k o ‘pirtirilgan asos
balandligi 5 -6 mm. G ilam uzunligi 12 m. gacha, eni 1-4 m. gacha va
qalinligi 8 mm. b o ‘lgan holda turli rangda tayyorlanadi.
Tukli sin tetik gilam issiq lik izolyatsiy asi va to vush yutuvchi,
yedirilishga bardoshli, m ustahkam , nam lab tozalash m um kin b o ‘lgan
m aterial. Asosiy xususiyatlaridan biri, olov ta ’sirida yonm asdan, faqat
eriydi. Sintetik gilam xonaga quruqlayin to ‘shaladi v a har tom onidan m ax
sus profilli plintuslar bilan mahkamlanadi. Ular asosida, mehmonxonalar,
auditoriyalar, kinokonsert zallari, teatr binolarining pollari qoplanadi.
Tukli-tikm a (tafting)
- noto'qim a gilamlar eni 450 sm. gacha bo‘lgan
ilmoq yoki qirqm a tukli m ato yoki poyandozdan iborat bo‘lib, m a’muriy,
turar jo y va boshqa binolar pollarini qoplashda ishlatiladi. Igna-nam at
gilam lar sintetik to lalam in g bitta yoki bir necha qatlam laridan iborat
o ‘ram a materialdir, qalinligi 2 -6 mm.ni tashkil etadi.
Vorsalin
- (tukli linoleum) noto‘qima ikki qatlamli o ‘rama material
bo‘lib, yuzaki qatlam li eshilgan polipropilendan qilingan sirtmoq tukdan,
ostki qatlami esa polivinilxlorid polimeri o ‘ramasidan iborat. Vorsalinning
uzunligi 12-20 m., eni 1 m. va qalinligi 4 -6 mm., o ‘ram a material sifatida
tayyorlanadi. Sirtm oq tukning rangiga qarab vorsolin turli ranglarda
bo'ladi. Vorsalin yuqori sifatli issiqlik izolyatsiyasi va tovush yutuvchi,
184
yedirilishga chidamli, gigiyena talablariga javob beruvchi m ahsulot. U
xona asosiga quruq holda yotqiziladi va har tomondan maxsus plintuslar
bilan mahkamlanadi.
P lita m a te r ia lla r
- P o lim e r b o g ‘lo v c h ila r, to M d irg ich lar,
plastifikatorlar, pi^mentlar va modifikatorlar (sta b iliz a to r^ , qotirgichlar
va shu kabilar) a fesid ag i kom pozitsion m ateriallardan turli polbop
plitalar tayyorlanadi. Polim er plitkalar asosida turli bezakli, rasmli, rangli
pollar yaratish, jo riy ta ’m irlashda oson almashtirish, tashish, saqlashda
qulayliklar boMadi. Lekin plitkalar asosidagi yig‘ma pollarda choklam ing
k o ‘p boMishi gigiyena qoidalarining buzilishiga olib keladi, pollarning
xizm at muddatini kam aytiradi. Plitkalar polivinilxlorid, indenkum aron,
rezina kabi term oplastlar v a furan, karbam id, epoksid v a shu kabilar
asosida ishlab chiqariladi.
Polivinilxlorid plitkalar rangli va gulli, 300x300 mm. va 200x200
mm. oMchamlarda ham da 1,5-3 mm. qalinlikda tayyorlanadi. Ular suv,
kuchsiz kislotalar va m oylar muhitiga bardoshli, egiluvchan, olovbardosh,
yedirilishga chidamli. P litkalar turar jo y va jam oat-sanoat binolarining
pollarini qoplashga ishlatiladi.
Indenkum aron plitkalar suv va boshqa kuchsiz agressiv m uhitlarga
chidamli, yedirilishga ham da zarbga bardoshli, mustahkam. Ular 300*300
mm va 200*200 mm ham da 3 -4 mmqalinlikda tayyorlanadi. Bu plitkalar
intensiv harakat kuzatiladigan xonalar polini qoplash uchun ishlatiladi.
Namligi va harorati doim o yuqori boMgan xonalarda ishlatish m aqsadga
muvofiq emas.
Rezina plitkalar relin asosida 300x300 mm. v a 500x500 mm, qalinligi
3,5 va 10 mm. qilib ishlab chiqariladi. Plitkalar suv, kislota va ishqor muhit-
lariga chidamli, issiqlik va tovush izolyatsiyasi, yedirilishga mustahkam va
elastik. Ular sanoat va jam oat binolarida, namlik yuqori boMgan joylarda
ishlatiladi.
Termoreaktiv polimerlar asosidagi pollar yig‘m a va monolit boMadi.
Pollarni qalinligiga qarab polim er qorishma yoki polim er beton ishlatiladi.
P olim er bogMovchi sifatida fenol-form aldegid, karbam id-form aldegid,
furan, epoksid, poliefir smolalari ishlatiladi. Qorishma va beton tarkibiga
toM dirgich, (m ayda v a y irik ) toM dirgich-qotirgich, p lastifik ato r v a
modifikatorlar kiritiladi.
Polim er qorishm a va polim erbeton pollar
- 20-50 mm. qalinlikda
m onolit holda quyiladi. U lar a w a ld a n , yaxshilab zichlashtirilgan asos
ustiga quyiladi, zichlashtiriladi va yuza qismi tekislanadi.
185
t
U shbu polim erqorishm a va polim erbeton kom pozitsiyalar asosida
300x300 mm, 500*500 mm. (hattoki, 1000x1000 mm) o ‘lchamlarda va
qalinligi 20-50 mm. (100 mm.) plitalar ishlab chiqariladi. Bunday plitalar
kimyoviy muhitlarga chidamli b o ‘lishi bilan birga katta yuk v azo ‘riqishlarga
ham bardoshli bo‘ladi. Plitkalam ing tom on o ‘lchamlari 500 mm. va undan
yuqori boMsa, ular armatura to ‘ri yoki dispers tolasimon artnaturalovchi
m ateriallar bilan kuchaytiriladi. Polimerqorishma va polimerbeton monolit
ham da y ig ‘m a pollar (plitalar), asosan, sanoat binolarida ishlatiladi. Ular
asosida kislota, ishqor, m ineral o ‘g ‘itlar, moylar, organik m ahsulotlar,
biologik moddalar ishlab chiqaradigan kimyo sanoatida, omborxonalarda
va agressiv sharoit kuzatiladigan boshqa joylarda (molxonalar, gerbetsid
va pestetsid saqlanadigan xonalar, silos saqlagichlar va b.) ishlatiladi.
Choksiz polim er pollar
- polivinilatsetat, polimersement va polimer
k om pozitsiya asosida b o ‘lib, asosga bitta yoki bir nechta m astikali
tark ib lam i qoplab olinadi. M astikalar b o g ‘lovchi, kukun toMdirgich,
pigm ent va xususiy hollarda qotirgichlar, plastifikatorlar, stabilizatorlar
qo ‘shib tayyorlanadi va yaxshilab tekislangan asosga yotqiziladi.
|
