X a r i
- ignabargli va bargli daraxtlardan, diametri 14 sm. dan kam
bo‘lmagan, uzunligi 4-6,5 m. yog‘ochdir. Xari 3 navga boMinadi: birinchi
navga yuqori sifatli, ikkinchi navga ba’zi bir nuqsonli va uchinchi navga
ozginamiqdord^ turli nuqsonli bo‘Igan(chirimagan)xarilar kiradi. Birinchi
navli xarilar yogjoch konstruksiyalar (to‘sin, ferma, sarrov, qoziq), ikkinchi
navli xarilar to‘sJ?flar, xovonlar va duradgorlik buyumlari, uchinchi navli
xarilar esa ikkinchi darajali ahamiyatga ega bo‘Igan konstruksiyalar
tayyorlashda ishlatiladi.
Xoda
- uchining diametri 8-11 sm, xodacha uchining diametri 3-7
sm., uzunligi 3-9 m. bo‘ladi. Xoda va xodachalar sinchli uylami qurishda,
qismlar tayyorlashda ishlatiladi.
T ilingan yog‘och
- xarilar b o ‘ylam a arralab tayyorlanadi. Ular
ko‘ndalang kesim yuzasiga ko‘ra plastina, chorak g'ola, pushtaxta, taxta,
brus va bruscha turlariga bo‘linadi. Xarini bo‘ylamasiga ikkiga bo‘lib,
plastina, to ‘rtta teng bo‘laklanib chorak g ‘o ‘la olinadi. Xarini brus va
taxtalarga tilishdan qolgan eng chetki taxtalari pushtaxta deyiladi. Eni
qalinligidan ikki baravar katta bo‘Igan yog‘och - taxta, eni ikki qalinlikdan
oshmaydigan taxta esa bruscha deyiladi. Taxta qalinligi 13-100 mm., eni
80-250 mm. Taxta ignabargli daraxtdan 6.5 m. иж-Ья hargli daraxtdan
5,5 m. gacha, 0,25 m. qadam bilan bo‘lishi mumkin. Taxta yon chetlari
arralangan (to‘g‘ri qirrali) va yon chetlari arralanmagan turlarga bo‘Iinadi
(13.9-rasm).
Xari to ‘rt tomonidan arralansa, brus hosil bo‘ladi. Bruslarning
k o ‘ndalang kesim yuzasi o ‘lchami 110x110 mm.dan 220*260 mm.
gacha. Brus qavatlararo to‘sinlar, yog‘och konstruksiyalar tayyor- lashda
ishlatiladi. Bruschalar esa yog‘och konstruksiyalari elementlari va
duradgorlik buyumlari olishda ishlatiladi. (13.10-rasm)
Randalangan yog‘och taxta va bruslar shpuntlangan va duradgorlik
buyumlar, plintuslar, galtel tayyorlashda ishlatiladi. Eshik va deraza,
asosan, qarag‘aydan tayyorlanadi. Yog‘och pardevorlari bevosita bino
ichida yig‘iladi, plintus va kamizlar yordamida mahkamlanadi. Shchitli
eshiklar ichki qatlami reykalardan yig‘iladi, ikki tomoniga bir yoki ikki
qatlam qattiqyog‘ochlardan layyorlangan shponyopishtiriladi. Duradgorlik
plitalari uzunligi 2500 mm. gacha, eni va qalinligi 30 mm. bo‘ladi.
