Tez qotuvchan sement
(BTS)
- tarkibida alit (C3S) va belit (C3A)
minerallarininp yig‘indisi, klinker 60-65 foizdan kam boMmasligi, mineral
qo‘shimchalaresa 15 foiz boMishi kerak. BTS 3 sutka davomida markadagi
mustahkamlikning 50 foiziga erishadi. Tez qotuvchan sement solishtirma
yuzasi 3500 - 400*^ sm2/g gacha maydalanadi va 400, 500 markalarda
ishlab chiqariladi.
O'ta tez qotuvchan sement (OBTS) -
tarkibidagi alit (C3S) 65-68 foiz,
belit (C3A) 18 foiz, maydalik darajasi 4000 sm2/g boMadi. OBTS 1 sutka
35 foiz, 3 sutka 65 foiz markadagi mustahkamlikka erishadi. Bu turdagi
sementlar yirik yig‘ma temifbeton konstruksiyalar ishlab chiqarishga,
gidratatsiya paytida ko‘p issiqlik ajratishi esa qishki mavsumda beton
ishlarini bajarishga imkon yaratadi. Lekin issiqlikning ko‘p ajratishi bu
sementlami massiv konstruksiyalarda ishlatishda qiyinchilik tug‘diradi.
OBTS tarkibida C3A ning ko‘p boMishi sulfoaluminatli korroziya ehtimoli
bor joylarda beton ishlarini olib borishga imkon bermaydi.
Sulfat muhitiga chidamli sement -
tarkibida C3S 50 foizgacha, C3A
5 foizgacha va C3A+C4AF esa 22 foizgacha boMadi. U sulfat kislotasi
qoldiqlari boMishi mumkin boMgan hollarda, sho‘rxok yerlarda ishlatishga
moMjallangan. C3A ning minimal m iqdorda boMishi undan sovuqqa
chidamliligi yuqori beton olishda foydalaniladi. Bu sementni olishda, unga
gidravlik qo‘shimchalar qo‘shilmaydi, faqat gips, plastifikator va gidrofob
moddalar kiritiladi.
M in eral qo‘shim chali sem entlar.
Aktiv mineral qo‘shimchalar
(AMQ) tabiiy va sunMy boMishi mumkin. Tabiiylariga diatomit, trepel,
opoka, gliyej, vulqon kuli, tuf, pemza, trass va shu kabilar, sun’iylariga
shlak, kullar, shlam chiqindilari va shu kabilar kiradi.
Sementga AMQ laming kiritilishi ular tarkibidagi aktiv kremnezyom-
ning (SiCX) sement gidratatsiyasidan hosil boMgan Ca(OH)2 bilan
reaksiyaga kirishib, havoda va suvda qotadigan kalsiy gidrosilikatlarini
hosil qiladi. Bunda sement klinkeri tejaladi va material agressiv muhitlarga
chidamli boMadi.
