• Aminokislotalar
  • Giperaminoatsiduriya
  • «fiziologik kreatinuriya»




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet240/273
    Sana21.05.2024
    Hajmi4,12 Mb.
    #249242
    1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   273
    Bog'liq
    Sobirova-R.A-biokimyo

    «fiziologik kreatinuriya»
    bo‘lishi
    mumkin. Ehtimol, go‘daklar siydigida kreatinni paydo bo‘lishi, muskul
    rivojlanishga nisbatan, kreatin sintezini kuchayishi bilan bog‘liqdir.
    Ba’zi tekshiruvchilar fiziologik holatga qariyalardagi mushak atrofiyasi
    va jigarda hosil bo‘lgan kreatinning to‘liq foydalanmasligi natijasida
    kelib chiquvchi kreatinuriyani ham kirgizadilar. Kreatinni siydikda eng
    ko‘p miqdorda saqlanishi mushak sistemasi patologik holatlarida,
    avvalambor miopatiya yoki progresslanuvchi mushak distrofiyasida
    kuzatiladi.
    Miopatiyali bemorlar siydigida kreatinni paydo bo‘lishi skelet
    mushagida uning fiksatsiyasi va fosforillanishining buzilishi natijasida
    vujudga kelishi mumkin. Fosfokreatin sintez jarayoni buzilgan bo‘lsa,
    kreatinin hosil bo‘lmaydi; uning miqdori siydikda keskin kamayadi.
    Kreatinuriya natijasida va kreatinin sintezi buzilishi siydikda kreatin
    ko‘rsatkichini keskin oshiradi: (kreatin miqdori+kreatinin miqdori/
    kreatinin miqdori). Me’yorda bu ko‘rsatkich 1,1ga yaqin.
    Ma’lumki, kreatinuriya jigar jarohatlanganida, qandli diabetda,
    endokrin o‘zgarishlarda (gipertireoz, addison kasalligi, akromegaliya
    va boshqalar), yuqumli kasalliklarda kuzatilishi mumkin.
    Aminokislotalar –
    sutkalik siydikda 1,1 g atrofida bo‘ladi. Qon va
    siydikdagi ayrim aminokislotalar miqdorini nisbati bir xil emas. Siydik
    bilan ajralayotgan u yoki bu aminokislotalarni miqdori uning qon
    plazmasidagi miqdori va kanalchalardagi reabsorbsiya darajasiga
    bog‘liq. Siydikda glitsin va gistidinni konsentratsiyasi eng yuqori, keyin
    glutamin, alanin va serinning miqdori turadi.
    Giperaminoatsiduriya
    – jigar parenximasi kasalliklarida uchraydi.
    Bu jigarda dezaminlanish va transaminlanish jarayonlarini buzilishi bilan
    tushuntiriladi. Giperaminoatsiduriya, shuningdek, og‘ir yuqumli


    428
    kasalliklar, saraton, katta jarohatlar, miopatiya, komatoz holatlar,
    gipertireoz, kortizon va AKTG bilan davolaganda va boshqa holatlarda
    kuzatiladi.
    Ayrim aminokislotalar almashinuvini buzilishlari ham ma’lum.
    Ko‘pchilik bu buzilishlar tug‘ma yoki irsiydir. Fenilketonuriya misol
    bo‘lishi mumkin. Kasallikning sababi – jigarda fenilalanin – 4
    monooksigenazani irsiy yetishmovchiligi, buning natijasida
    fenilalaninning tirozinga aylanishi sodir bo‘lmaydi. Bu holda
    organizmda fenilalanin va ketohosilalari to‘planadi, siydik bilan ko‘p
    miqdorda ajraladi. Fenilketonuriyani temir xloridi yordamida aniqlash
    juda oson: siydikka bir necha tomchi temir xlorid eritmasi qo‘shilganida
    2-3 daqiqadan so‘ng zaytun-yashil rang hosil bo‘ladi.

    Download 4,12 Mb.
    1   ...   236   237   238   239   240   241   242   243   ...   273




    Download 4,12 Mb.
    Pdf ko'rish