|
Biolog 10 inddBog'liq biologiya 10 uzb Kurs ishi1 surxandaryo, DVIGATELLARNING KO‘RSATKICHLARINI OSHIRISH USULLARI VA ULARNI RIVOJLANISH ISTIQBOLLARI., Science and Human, ASIL ABBOS FERRARI, abdikerimova g operatsion sistemasi, axborotni muhofaza qilish, bayonnoma, Tahorat olinayotganida o\'qiladigan duolar, Scan 20230522 (2), REFERAT O\'ZI, Shaxsiy varaqa Mohicha, Документ Microsoft Word (3), Mehnat-oila tarbiyasinig sharti sifatida, Презентация давлат хукук тарихидан+
)
ionlarini vodorod atomlariga aylantirishga sarfl anadi.
Natijada suv fotolizga uchraydi. Yorug‘lik energiyasi ta’sirida suvning
parchalanishi fotoliz deyiladi. Hosil bo‘lgan vodorod atomlari NADF (nik-
otinamidadynindinukleotidfosfat) molekulalari – akseptorlarga birikib, ener-
giyaga boy NADF·H hosil bo‘ladi. OH
–
(gidroksil) ionlari elektronlarini
xlorofi ll molekulasiga uzatib, OH radikallariga aylanadi, radikallarning o‘zaro
ta’sirlashuvidan suv va molekular kislorod hosil bo‘ladi.
Fotosintez jarayonining yorug‘lik bosqichida oxirgi mahsulotlar sifatida
O
2
, ATF, NADF·H hosil bo‘ladi. Molekular kislorod atmosferaga chiqariladi,
energiyaga boy ATF va NADF·H qorong‘ilik bosqichi reaksiyalariga sarfl anadi.
Fotosintezning qorong‘ilik bosqichi xloroplastlarning stroma qismida
amalga oshadi, bunda boshlang‘ich mahsulotlar sifatida CO
2
, ATF, NADF·H
qatnashadi. NADF molekulasi tarkibidagi H atomlari va CO
2
molekulalari ATF
energiyasi hisobiga birikib, birlamchi uglevod – glukoza sintezlanadi.
Fotosintezning umumiy reaksiyasi
12H
2
O + 6СO
2
= C
6
H
12
O
6
+ 6O
2
+ 6H
2
O
Suvning fotolizi
12H
2
O = 6O
2
+ 24H + 24 ē
NADF•Н ning hosil bo‘lishi
24NADF + 24H + 24 ē = 24 NADF·H
Fotofosforlanish
18ADF + H
3
PO
4
= 18ATF
Yorug‘lik reaksiyalari
12H
2
O + 24NADF + 18ADF + 18H
3
PO
4
=
6O
2
+ 24NADF·H + 18ATF
Qorong‘ilik reaksiyalari
6CO
2
+ 24NADF·H + 18ATF =
C
6
H
12
O
6
+ 24NADF + 18ADF +18H
3
PO
4
+ 6H
2
O
Fotosintez jarayonida hosil bo‘lgan birlamchi uglevodlar bir qator
reaksiyalar natijasida boshqa organik moddalarga, ya’ni aminokislota va yog‘
kislotalarga aylanadi, ulardan esa oqsil va lipidlar sintezlanadi. Bu organik
moddalar oziq zanjiri orqali geterotrof organizmlarga o‘tadi. Fotosintezda
atmosferaga ajralib chiqqan erkin kislorod esa aerob organizmlarning nafas
olishi uchun sarfl anadi. Yoqilg‘i sifatida foydalaniladigan ko‘mir, neft, gaz, torf
kabi qazilma boyliklar million yillar avval yashagan qadimgi o‘simliklarning
qoldiqlaridan hosil bo‘lgan.
|
| |
