22
AXBOROT XAVFSIZLIGINING SIYOSATI
Axborot xavfsizligining siyosatini ishlab chiqishda, avvalo himoya qilinuvchi ob’ekt va
uning vazifalari aniqlanadi. So‘ngra dushmanning bu ob’ektga qiziqishi darajasi, hujumn-
ing ehtimolli turlari va ko‘riladigan zarar baholanadi. Nihoyat, mavjud qarShi ta’sir vosita-
lari etarli himoyani ta’minlamaydigan ob’ektning zaif joylari aniqlanadi. Samarali himoya
uchun har bir ob’ekt mumkin bo‘lgan tahdidlar va xujum turlari, maxsus instrumentlar,
qurollar va portlovchi moddalarning ishlatilishi ehtimolligi nuqtai nazaridan baholanishi
zarur. Ta’kidlash lozimki, niyati buzuq odam uchun eng qimmatli ob’ekt uning e’tiborini
tortadi va ehtimolli nishon bo‘lib xizmat qiladi va unga qarShi asosiy kuchlar ishlatiladi.
Bunda, xavfsizlik siyosatining ishlab chiqilishida echimi berilgan ob’ektning real himoyas-
ini ta’minlovchi masalalar hisobga olinishi lozim.
Qarshi ta’sir vositalari himoyaning to‘liq va eshelonlangan konsepsiyasiga mos keli-
shi Shart. Bu degani, qarshi ta’sir vositalarini markazida himoyalanuvchi ob’ekt bo‘lgan
konsentrik doiralarda joylashtirish lozim. Bu holda dushmanning istalgan ob’ektga yo‘li
himoyaning eshelonlangan tizimini kesib o‘tadi. Mudofaaning har bir chegarasi Shunday
tashkil qilinadiki, qo‘riqlash xodimining javob choralarini ko‘rishiga
etarlicha vaqt mo-
baynida xujumchini ushlab turish imkoni bo‘lsin. So‘nggi bosqichda qarshi ta’sir vositalari
qabul qilingan himoya konsepsiyasiga binoan birlashtiriladi. Butun tizim hayoti siklining
boshlang‘ich va kutiluvchi umumiy narxini dastlabki baholash amalga oshiriladi.
Agar bir binoning ichida turli himoyalash talablariga ega bo‘lgan ob’ektlar joylash-
gan bo‘lsa, bino otseklarga bo‘linadi. Shu tariqa umumiy nazoratlanuvchi makon ichida
ichki perimetrlar ajratiladi va ruxsatsiz foydalanishdan ichki himoya vositalari yaratiladi.
Perimetr, odatda,fizik to‘siqlar orqali aniqlanib, bu to‘siqlardan o‘tish elektron usul yoki
qo‘riqlash xodimlari tomonidan bajariluvchi maxsus muolajalar yordamida nazoratlana-
di. Umumiy chegaraga yoki perimetrga ega bo‘lgan binolar
guruhini himoyalashda na-
faqat alohida ob’ekt yoki bino, balki uning joylanish joyi ham hisobga olinishi zarur. Ko‘p
sonli binolari bo‘lgan er uchastkalari xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha umumiy yoki qisman
mos keladigan talablarga ega bo‘ladi, ba’zi uchastkalar esa perimetr bo‘yicha to‘siqqa va
yagona yo‘lakka ega. Umumiy perimetr tashkil etib, har bir binodagi himoya vositalarini
kamaytirish va ularni faqat xujum qilinishi ehtimoli ko‘proq bo‘lgan muhim ob’ektlarga
o‘rnatish mumkin. Xuddi Shu tariqa uchastkadagi har bir imorat yoki ob’ekt xujumchini
ushlab qolish imkoniyati nuqtai nazaridan baholanadi. Yuqoridagi keltirilgan talablar tah-
lili ko‘rsatadiki, ularning barchasi axborotni ishlash va uzatish qurilmalaridan xuquqsiz
foydalanish, axborot eltuvchilarini o‘g‘irlash va sabotaj imkoniyatini yo‘l qo‘ymaslikka olib
keladi. Binolar, imoratlar va axborot vositalarining xavfsizlik tizimini nazorat punktlarini
bir zonadan ikkinchi zonaga o‘tish yo‘lida joylashtirgan holda konsentrik halqa ko‘rinishi-
da tashkil etish maqsadiga muvofiq hisoblanadi (3.2-rasm).
