|
BEVOSITA O‘RIN ALMASTIRISH USULIBog'liq Axborot xavfsizligiBEVOSITA O‘RIN ALMASTIRISH USULI
Bevosita o’rin almashtirish usulida Shifrlash.
O’rta asr Shifrlash usullarida Shifrlash jarayonlarining eng oddiy turi hisoblangan
ustunlardan foydalanishgan. Bunda ma’lumotlardagi harflarning o’rnini almashtirish
orqali amalga oshirilgan. Bu usulda kalit bo’lib jadval hajmi belgilanadi, ya’ni
nxn
yoki
nxm.
Masalan, “AXBOROT XAVFSIZLIGI VOSITASI” degan jumlani Shifrlab ko’ramiz. Ush-
bu jumladagi belgilar soni probellar bilan birgalikda 28 tani tashkil qiladi. Shuning uchun
6x5 o’chamli jadvaldan foydalanamiz. Har bir katakchaga 1 tadan harfni vertikaliga yozib
chiqiladi. To’lmay qolgan katakchalarga * qo’yiladi.
A
O
V
L
V
A
X
T
F
I
O
S
B
-
S
G
S
I
O
X
I
I
I
*
R
A
Z
-
T
*
So’ng jadvaldagi harflarni gorizontaliga bir qator qilib yozib chiqiladi.
AOVLVAXTFIOSB-SGSIOXIII*RAZ-T*
Hosil qilingan Shifrmatn bloklarga ajratiladi. Blok o’lchami ixtiyoriy tanlanadi. Mas-
alan, blok uzunligini 4 deb olish mumkin va Shifrmatn quyidagi ko’rinishga keladi:
AOVL_VAXT_FIOS_B-SG_SIOX_III*_RAZ-_T***
To’lmay qolgan blok * bilan to’ldiriladi.
D
eshifrlash jarayoni
1-qadam. Matn bloklardan ajratiladi va quyidagi holatga keltiriladi:
AOVLVAXTFIOSB-SGSIOXIII*RAZ-T*
2-qadam. 6x5 jadvalga Shifrlangan matn gorizontaliga to’ldiriladi.
A
O
V
L
V
A
X
T
F
I
O
S
B
-
S
G
S
I
O
X
I
I
I
*
R
A
Z
-
T
*
3-qadam. Jadvaldagi matnni ustun bo’yicha yozib chiqiladi va ochiq matnga ega
bo’linadi.
|
| |
