5. Biotexnologiyaning rivojlanish istiqbollari va muammolari haqida ma’lumot bering?
2-mavzu. BIOTÅÕNOLOGIYADA GÅN MUÕANDISLIGI (2 soat).
Reja:
1. Mikroorganizmlar asosida biotexnologik jarayonlar yaratish usullari.
2. Gen muxandisligining moddiy asoslari. Nuklein kislotalar. Transpozonlar. Genom.
Transkripsiya. Transduksiya.
3. Plazmidalar.
4. Bakteriofaglar. Genni ajratish usullari. Genni ko’chirib o’tkazish usullari.
Mikroorganizmlar asosida biotexnologik jarayonlar yaratish usullari
Biotexnologiya sanoatida produsent sifatida prokariotlar – (bir hujayrali,
yadrosi mukammal
bo’lmagan organizmlar) – bakteriyalar, aktinomisetlar, rikketsiylar va tuban eukariotlar (bir va ko’p
hujayrali,
yadrosi mukammal, xromosomalari maxsus lipoproteid tabiatli membranalar bilan
o’ralgan) – achitqi va miselial zamburug’lar, eng sodda jonivorlar va suv o’tlari
hamda ularni har
xil usullar (seleksiya, mutagenez, hujayra va gen muxandisligi) orqali
olingan mutantlaridan
foydalaniladi.
Bugungi kunda biotexnologik jarayonlarda tabiatda tarqalgan 100 mingdan ortiq turkumga
mansub bo’lgan mikroorganizmlardan faqatgina bir necha yuztasi ishlatiladi xolos.
Mikrobiologiya sanoatida ishlatish uchun tavsiya etiladigan produsentlarga
katta talablar
qo’yadi, ularning umumiylari quyidagilardan iborat:
9
