2
Sinf rahbari tarbiyasi qiyin bolaning ota-onasi bilan suhbat olib bormoqda.
O‘quvchi ko‘p vaqtlarda maktabga darslarni
tayyorlamasdan keladi, qo‘pol,
o‘yinqoroq. Maktab intizomini mensimaydi. Masalan, dars paytida maktab
oshxonasida yuradi. So‘rmasdan darslardan ketib qoladi. Chorak oxirida reyting
kundaligi haftada almashadi, baholari past chiqiyapti.
Uning otasi fan doktori,
professor, rahbar, onasi vrach. Pedagogning
gaplariga quyidagicha javob beradi:
-Tushunsangizchi, biz Davlat ishlari bilan juda band odamlarmiz. Mening ishim
juda ham mas’uliyatli ish! O‘g‘lim bilan shug‘ullanishga mening hech vaqtim
yo‘q. Onasining ham ishlari ko‘p. Biz maktabga yuborayapmiz. Maktab uchun
kerakli
narsalarni olib berayapmiz, maktab vaqtiga sizlar javob berasiz,
tarbiyalaysizlar ! Bu sizning vazifangiz emasmi?
Pedagog, oila bilan maktab hamkorligida ish olib borsagina tarbiya samara
berishi mumkinligini uqtirganda, u yana e’tiroz bildirdi:
- Nima ish qilish kerak bo‘lsa, oilaga bo‘g‘liq bo‘lgan ishlarning hammasini
qilyapman. Uyda kompyuter bor, internetga ulab qo‘ydim, kutubxonamiz
mavjud, ingiliz tili, rus-tillaridagi o‘quv kassetalar kolleksiyasi bor.
Ota tarbiyadagi o‘z ishtirokiga oid elementlarni uzoq sanadi. Bularni eng asosiy
deb hisobladi, ammo o‘g‘lining xulqi haqidagi
sinf rahbari tomonidan
bildirilayotgan tashvishli xabarga e’tibor qilmadi.
( O‘. Asqarova.“ Pedagogikadan
amaliy mashqlar va masalalar”)
Мehnat ta’limi faninida keys-stadi texnologiyasini qo‘llashda talabalarni quyidagi
uslubiy ko‘rsatmalar bilan tanishtirish lozim.
Keys-stadi texnologiyasida vaziyatni hal qilishda, talabalar vaziyatni tashkil
qilish bosqichlarini navbatma-navbat bosib o‘tishlari lozim va ularga quydagi
ko‘rsatmalar beriladi.
1. Keys bilan tanishish:
a) Keys mazmunini diqqat bilan o‘qib chiqing.
2
b) Keysni kichik jamoangizda “sabab-oqibat” nuqtai-nazaridan tahlil qiling.
2. Berilgan vaziyat bilan tanishish:
a) Malumotlarni yana bir diqqat bilan o‘qib chiqing.
b) Vaziyatni keltirib chiqaruvchi omillarni belgilab oling.
c) Vaziyatda muhim joylarni qalam bilan chizib, alohida ko‘rsatib qo‘ying.
3. Muammoli vaziyatni tahlil qilish jarayonida ularga quyidagi savollar bilan
murojaat qilinadi
1. Vaziyat qachon, qanday holatda sodir bo‘ldi?
2. Sinf rahbari harakat motivlarini tahlil qilish?
3. O‘quvchi harakat motivlarini tahlil qiling ?
4. Ota-onaning harakat motivlarini tahlil qiling?
5. Muammoni asosiy keltirib chiqaruvchi sabablar nimada deb hisoblaysiz ?
6. Qanday qilib keskin pedagogik vaziyatni oldini olish mumkin edi ?
7. Voqeallarni keying rivojlanishi qanday bo‘lishi mumkin ?
8. Vaziyatning yechimini taklif qiling ?
4. Muammoli vaziyatni yechish usul va vositalarni tanlash
hamda asoslash uchun
talabalar quyidagi vazifalarni bajaradilar.
a) Vaziyat yechimini topish maqsadida “Muammoli vaziyat” jadvalini to‘ldirish;
b) Muammoni yechish uchun barcha holatlarni o‘rganing, muqobil variyatlarni
tahlil qilish;
c) Keys bilan ishlash natijalarini taqdimot yoki yozma axborot shaklida
tayyorlash;
“Shaxsning o‘sishi, shakllanishi va tarbiyasi” mavzusida o‘qitishda keys-stadi
texnologiyasini qo‘llash talabalarda darsga bo‘lgan qiziqish uyg’otadi, ularni
ijodiy
fikrlashga, qarorlar qabul qilishga, mavzu yuzasidan bilimlarni
boyitishga, amaliy jarayonda mustaqil qo‘llashga o‘rgatadi.
Dars ishlanmasi (2- ilovada) keltirigan
“O`quvchilarning bilim, ko`nikma, malakalarini hisobga olish va baholash
tizimi” mavzusida tayyorlangan dars ishlanmasi (3-ilovada) keltirilgan.
2
Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanidan “Maktab,
oila va mahalla
hamkorligi” mavzusi asosida keys-stadi texnologiyasini qo‘llash.
Rezyume
O‘quv jarayonida “Keys-stadi”texnologiyasi qo‘llaniladi. Talabalar kichik
jamoalarda kasbiy jarayonda sodir bo‘lgan muammoli vaziyatni tahlil qiladilar,
uning kelib chiqish sabablarini o‘rganadilar. Talabalar vaziyatning yechimi
bo‘yicha aniq va asosli xulosalarni kiritadilar va ushbu takliflarni maqbullik
jihatlarini muhokamaga qo‘yadilar.
