| 4. XULOSA.
Respublikamiz paxta tolasi ishlab chiqarish bo’yicha dunyoda beshinchi, eksport qilishda ikkinchi o’rinni egallab turibdi. Prezidentimiz «O’zbekiston tashqi bozorda talab kata bo’lgan mahsulot – paxta tolasining asosiy ishlab chiqaruvchisi va etkazib beruvchisidir» deb aytganlari hozirga kelib o’z tasdig’ini topdi desak mubolag’a bo’lmaydi. Mato ishlab chiqarishda qo’llaniladigan tolaning 60-80 foizi Evropaning yetakchi davlatlariga diyorimizdan jo’natiladi. Paxta tolasini jahon bozorida sotish hisobiga Respublika xazinasiga kata miqdorda valyuta tushmoqda.
Respublikamizda bir yilda etishtiriladigan paxtaning hajmi o’rtacha 3,5-3,9 mln. tonnani tashkil etadi. Bu hajmdagi paxtani qabul qilish, saqlash va qayta ishlash bilan bog’liq bo’lgan barcha ishlar majmuasini tashkil qilish, muvofiqlashtirish, sohada yagona ilmiy –texnik siyosatni amalga oshirish, jahon bozori standartlari talablariga javob beradigan mahsulot ishlab chiqarish va iste’molchilarga etkazib berish O’zbekiston paxtani qayta ishlash va paxta mahsulotlarini sotish aktsiyadorlik uyushmasining asosiy vazifasi hisoblanadi. Respublikamizda paxta tozalash sanoati tizimida 130 ta paxta tozalash korxonalari, 511 ta paxta tayyorlash maskanlari mavjud bo’lib, har bir aktsiyadorlik jamiyati hozirgi zamon texnikasi bilan jixozlangan ishlab chiqarish bazasiga ega.
Respublikamizda etishtiriladigan paxtani qabul qilish, saqlash va qayta ishlash bilan bog’liq bo’lgan barcha ishlar majmuasini tashkil qilish, jahon bozori standartlari talablariga javob beradigan mahsulot ishlab chiqarish uchun paxta tozalash korxonalarini serunum va samarali ishlaydigan jihozlar bilan jihozlash, mavjud texnika va texnologiyalarni modernizatsilash hozirgi vaqtdagi dolzarb vazifalardan bo’lib hisoblanadi.
Ushbu bitiruv-malakaviy ishini bajarishda Respublikamiz paxta tozalash zavodlari va paxta tayyorlash punktlarida chigitli paxtani g’aramlash va saqlash texnologik jarayoni, tashish va g’aramlashda qo’llaniladigan transportvositalari va qurilmalarning konstruktsiyalari o’rganib tahlil qilib chiqildi. G’aramlanadigan paxtani toza va sifatli saqlanishini ta’minlash maqsadida PLA markali chigitli paxtani saqlashga tayyorlash qurilmasining qonstruktsiyasi takomillashtirildi. Takomillashtirilgan qurilma g’aramlarda saqlanish davomida chigitli paxtaning o’z tabiiy xususiyatlarini saqlab qolishiga ko’maklashadi.
Bitiruv-malakaviy ishida shuningdek “Hayot faoliyati xavfsizligi va ekologiya” qisim ham ko’rib chiqilgan bo’lib, unda korxona atrof muhitini muhofazalash, atrof - muhitining meterologik sharoitlari, yuk ko’tarish va tashish ishlarida xavfsizlikni ta’minlash, yong’in haqida umumiy ma’lumotlar va uni oldini olish chora-tadbirlari, shovqin va uning inson tanasiga ta’siri, paxta tozalash zavodlarida chiqariladigan changlari va uning inson organizmiga ta’siri, texnologik uskunalarni changsizlantirish va atmosferaga chiqariladigan chiqindilarni tozalash, sanoat korxonalarini yoritish, elektr tokining inson organizmiga ta’siri va boshqa savollarga javoblar yoritilgan.
|
