|
M etallk ristall panjarasining tuzilishi: a — hajmi markazlashgan kub; b — yon tomonlari markazlashgan kub; d — geksagonal panjara
|
| bet | 7/12 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 1,39 Mb. | | #134208 |
M
etallk ristall panjarasining tuzilishi: a — hajmi markazlashgan kub; b — yon tomonlari markazlashgan kub; d — geksagonal panjara.
Singoniya
|
Hujayra markazlash turi
|
ibtidoiy
|
asos -
markazlashtirilgan
|
hajmi -
markazlashtirilgan
|
qirrali
markazlashtirilgan
|
ikki marta
hajmi -
markazlashtirilgan
|
Triklinik
(parallelepiped)
|
|
|
|
|
|
Monoklinik
(poyasida parallelogramm boʻlgan prizma)
|
|
|
|
|
|
Rombik
(toʻrtburchaklar parallelepiped)
|
|
|
|
|
|
tetragonal
(poyda kvadrat boʻlgan toʻrtburchaklar parallelepiped)
|
|
|
|
|
|
Olti burchakli(doimiy markazlashtirilgan olti burchakli asosli prizma)
|
|
|
|
|
|
Trigonal
(teng yonli parallelepiped — rombedr)
|
|
|
|
|
|
kubsimon
(kub)
|
|
|
|
|
|
IDEAL KRISTALLDA ELEKTRONNING ENERGIYA SPEKTORI.
Kristall uchun shredinger tenlamasi. Adyabatik taqrib.
Kristalning fazoviy davriy maydonidagi elektronlarning harakati muammosi maydonning chastotasini sezilarli darajada soddalashtiradi. Darhaqiqat, kristall panjara yadrolarining tartibli joylashuvi xuddi shu tarzda tartibli elektr maydonini hosil qiladi. Adiabat va bir elektronli yaqinlashuvlardan, shuningdek o'z-o'zidan mos keladigan nol yaqinlashuvidan foydalanish fazoviy davriy potentsial maydonda elektron harakati muammosi uchun statsionar Shredinger tenglamasiga olib keladi. Bir o'lchovli holatda, kristallar uchun Shredinger tenglamasishaklga ega
Bu erda potentsial energiya doimiy kristall panjarasining chastotasiga ega:
Aytaylik, elektronlar kristall bo'ylab nisbatan erkin harakatlanadi. Yassi to'lqin erkin harakatga mos keladi. Biroq, potentsial energiyaning vaqti-vaqti bilan o'zgarib turadigan komponenti elektronlarning harakatini biroz qiyinlashtiradi. Shuning uchun, ushbu turdagi potentsial energiya uchun to'lqin funktsiyasini potentsial chastotasi bilan funktsiya uchun tekis to'lqin funktsiyasining mahsuloti sifatida izlash mantiqan to'g'ri keladi. Ushbu taxmin quyidagi teoremada qat'iy isbotlangan.
Bloch teoremasi:собственные функции стационарного уравнения Шреvaqti - vaqti bilan o'zgarib turadigan potentsial energiyaga ega bo'lgan statsionar shre-dinger tenglamasining o'ziga xos funktsiyalari potentsial energiya chastotasi bilan funktsiya uchun tekis to'lqin funktsiyasining mahsulotigao'xshaydi:
Yelokovskiy multiplikatori va{x),potentsial energiya singari, doimiy kristall panjarasining chastotasiga ega va elektronni topish ehtimoli hujayradan kristall hujayraga takrorlanishini ko'rsatadi.
Bunday murakkab muammoda elektronlarning kristall panjara bilan o'zaro ta'sirining ikkita cheklangan holatini ko'rib chiqish qulay.
Zaif bog'lanish yaqinlashuvi(deyarli erkin elektronlarning yaqinlashishi)kristalldagi valentlik elektronlarini deyarli erkin zarralar deb hisoblaydi, ularning harakati kristall panjara maydoni tomonidan biroz bezovtalanadi. Ushbu taxmin elektronning kristall panjara bilan o'zaro ta'sirining potentsial energiyasi elektronning kinetik energiyasidan kam bo'lishiga mos keladi. Zaif bog'lanish yaqinlashuvis -va ^-darajalarda, metallar va yarimo'tkazgichlarda valentlik elektronlarining xatti-harakatlarini yaxshi tavsiflaydi.
Kuchli bog'lanishning yaqinlashishikristalldagi valentlik elektronining holati izolyatsiya qilingan atomdagi elektron holatiga yaqin ekanligini ko'rsatadi. Kuchli bog'lanish yaqinlashuvi elektronning kristall panjara bilan o'zaro ta'sirining potentsial energiyasi uning kinetik energiyasidan kattaroq bo'lganda qo'llaniladi. Bunday vaziyatda tunnel elektron uzatishda muhim rol o'ynaydi. Kuchli bog'lanish yaqinlashuvi elektronlarningD-dagi xatti-harakatlarini tasvirlaydimi?-,e-va / - darajalari, dielektriklar va yarimo'tkazgichlarning xususiyatlari.
Ikkala taxmin ham kristallarda ruxsat etilgan va taqiqlangan energiya zonalari mavjudligini asoslashga olib kelishi muhimdir.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
M etallk ristall panjarasining tuzilishi: a — hajmi markazlashgan kub; b — yon tomonlari markazlashgan kub; d — geksagonal panjara
|
