137
Axborot mahsulotlarining boshqa yo‘nalishdagi mahsulotlardan asosiy farqi
quyidagidan iborat. birinchi navbatda foydalanishga mo‘ljallangan mahsulot bo‘lsa, ikkinchi
navbatda ishlab chiqarish vositasidir. Sababi – bozorning axborotiy ta’minoti
ushbu
texnologiyaga bog‘likdir. Quyidagi asosiy texnlogiyalarni
mikroelektronika texnologiyasi;
texnikaviy ta’minot te’nologiyasi;
dasturiy ta’minot texnologiyasi;
telekommunikatsiya texnologiyasi
138
Tahlil qiladigan bo‘lsak, ushbu texnologiyalar aniq hisoblash tizimlari va tarmoqlarida
bir-biri bilan aloqada bo‘ladi va birlashtiriladi.
Axborot bozorini segmentlarini tasniflashda bevosita ushbu mahsulotlardan
foydalaniladiganlarni turlari buyicha ajratish mumkin.
Iste’molchilar segmenti - xususiy shaxslar tomonidan axborotlarni uzatish va iste’mol
qilish.
O‘zaro ta’sir etuvchi segment – axborot mahsulotlarini ishlab chiquvchilarning o‘zaro
ta’siri, masalan standartlar.
Biznesni ta’minlash segmenti – korxona o‘z faoliyatini amalga oshirish davrida axborot
va xizmat mahsulotlarini iste’mol qilish.
Intellektual faoliyat – menejer va mutaxassislar tomonidan axborotlarni iste’mol qilish.
Uzatish segmenti – axborotlarni har xil vositalar yordamida fizikaviy uzatishni
tashkillashtirish.
Ma’lumotlarni nusxalash – axborot mahsulotlarini
bir axborot tashuvchisidan
boshqasiga nusxalash.
Saqlash - axborot mahsulotlarini elektron yoki boshqa shaklda saqlash vositalari.
Qayta ishlash – axborot mahsulotlarini bir ko‘rinishdan boshqasiga o‘zgartirish.
Xordiq chiqarish - dam va rohat olishga muljallangan axborot mahsuloti.
Axborot mahsulotlari va xizmatlarini
bozorga chiqaruvchilarga quyidagilarni misol
qilish mumkin:
hisoblash te0xnikasini ishlab chiqaruvchilar;
axborotlarni uzatish va qayta ishlash vositalarini ishlab chiqaruvchilar;
dasturiy ta’minotni ishlab chiqaruvchi tashkilotlar;
ma’lumotlar bazasini yaratish va qayta ishlaydigan tashkilotlar;
telekommunikatsiya xizmatini ko‘rsatadigan korxonalar.
Axborot mahsulotlari va xizmatlarini bozor tarkibi quyidagi qismlardan iborat:
texnikaviy va texnologik qismi (ya’ni
kompyuterlar, kompyuter tarmoqlari,
ma’lumotlarni qayta ishlaydigan texnologiyalar)
xuquqiy qismi (ya’ni bozorda mavjud mulokatni xuquqiy ximoyalash qonunlari)
axborotiy qismi (ya’ni zaruriy axborotlarni qidirishda yordam beruvchi ma’lumotnoma
va reklama vositalari
tashkiliy qismi (ya’ni axborot mahsulotlari va xizmatlarini ishlab chiqaruvchilar va
ularni sotuvchilar orasida munosabatni davlat tomonidan tartibga solish).
