|
Relatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash
|
| bet | 5/9 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 3,83 Mb. | | #232965 |
Bog'liq Amaliyot hisoboti RaxmatovRelatsion ma’lumotlar bazasini loyihalash. Sohalar ma'lumotlar bazasi — bu katta tashkilotlar axborot tizimlari hisoblanib. ular o‘zida bir necha o‘nlab MBni saqlaydi. Bu MB har xil bo‘limlarda joylashgan o‘zaro bog‘langan kompyuterlarda joylashgan bo‘ladi.
Amaliy ma'lumotlar bazasi — bu bir yoki bir nechta amaliy masalalarni yechish uchun zarur bo‘lgan berilgan ma'lumotlarni birlashtiruvchi ma'lumotlar bazasidir (masalan, moliya, talabalar. 0‘qituvchilar va boshqalar haqidagi berilganlar bo‘lishi mumkin).
Sohalar ma'lumotlar bazasi har qanday joriy va kelgusi ilo- valardan foydalanishni ta'minlab beradi. Uning ma'lumotlar ele- mentlari amaliy ma'lumotlar elementlari to‘plami bazasiga ham kiradi.
MBni loyihalashtirishnung joriy va oldindan ko‘rilgan ilo- valariga asoslanib yuqori samarali axborot tizimlarini yaratishni yanada tezlashtirish mumkin. Shu sabab amaliy loyihalash MBni ishlab chiqaruvchilarni o‘ziga jalb etmoqda. Bunday informa- tsion tizimiarda ilovalar sonining oshib borishi amaliy MB soni- ni tez o‘stirib yubormoqda.
Shunday qilib har bir qarab chiqilgan loyihalashga boMgan usul har xil yo‘nalishdagi loyihalashtirish natijasiga ta'sirini ko‘rsatadi.
Maqsadga erishish uchun loyihalash metodologiyasini tash- kil etish sohali va amaliy usullarni qo‘llash samaradorligiga bog‘liqdir. Umuman olganda sohali usul boshlang‘ich informa- tsion strukturani qurish uchun ishlatiladi, amaliy usul esa uni rivojlantirish maqsadida ma'lumotlarni qayta ishlash samarador- ligini oshirishda ishlatiladi.
Axborot tizimlarni loyihalashda bu tizimlarni to‘liq analiz qilish va unga boMgan foydalanuvchilar talablarini aniqlashga olib keladi. Ma'lumotlarni yig‘ish mohiyatni o‘rganish bilan boshlanadi.
MBni loyihalashning asosiy maqsadi — bu saqlanadigan ma'lumotlarni kamaytirish, ishlatiladigan xotira hajmini tejash va ko‘p qaytariladigan operatsiyalami kamaytirishdir.
Relatsion MBBT. Infologik modellashtirishning maqsadi — tuziladigan ma'lu- motlar bazasida shakllanishi mumkin bo‘lgan ma'lumotlarni tasvirlash va yig‘ish usullarini odamlar uchun tabiiy ta’minlashdir. Shuning uchun ma'lumotlarning infologik modelini tabiiy tilga mos qilib qurishga harakat qilinadi.
Infologik modelni qurishning asosiy konstruktiv elementlari:
mohiyat;
mohiyatlar orasidagi bog‘lanish xossalar (atributlar).
Mohiyat — har xil obyekt (obyckt — bu biz ulami bir-biri- dan farqlaymiz), uning ma'lumotlari ma’lumotlar bazasida saqlanadi. Mohiyat odam, joy, samolyot, reyslar, gullar va boshqalar bo‘lishi mumkin. Mohiyat turi va mohiyat nusxasi tushunchalari mavjud, ulami bir-biridan farqlash kcrak. Mohiyat turi tushunchasi bir jinsli narsalar, hodisalar, shaxslar uchun qaraladi. Mohiyat nusxasiga aniq narsalar to‘plami sifatida qaraladi. Masalan, mohiyat turi SHAHAR. uning nusxasi esa — TOSH KENT, MOSKVA bo‘lishi mumkin.
Atribut — mohiyatni xarakterlovchi nomlar. U o‘zida yago- na murakkab boMmagan strukturani tasvirlab, mohiyat holatini xarakterlaydi. Masalan, “0‘quvchi” mohiyati atributi — kod, familiya, ism, manzil, yosh va boshqalar.
Mohiyat atributlari to‘plami cheksizdir. U axborot tizimlari bilan ishlaydigan foydalanuvchi talabiga va yechiladigan masala- ga bog‘liqdir.
Yana bir misol: AVTOMOBIL mohiyati atributi bu — tur, marka, nomer belgisi, rangi va boshqalar. Bu yerda tur bilan nusxa orasida farq mavjud. Rang atributi turi ko‘p qiymatli yoki nusxali: qizil, ko‘k, oq va boshqalar.
Mohiyat va atribut turlari orasida absolyut farq yo‘q. Mohiyat turi bilan aloqada faqat atribut bor. Boshqacha kontekstda atribut o‘zi mustaqil mohiyat bo‘lib qatnashishi ham mumkin. Masalan, avtomobil zavodi uchun rang — bu faqat ish- lab chiqarish mahsuloti atributi, lok-bo‘yoq fabrikasi uchun esa rang — mohiyat turidir.
Kalit — atributlarning minimal to‘plami, uning qiymati yor- damida kcrakli mohiyat nusxasini topish mumkin. Masalan, samolyotlar uchishi uchun “Rcys jadvali” mohiyati kalitlari “Reys nomeri” yoki “Jo‘nash joyi”, “Uchish vaqti” va “Qo‘nish joyi” to‘plami bo‘lisi mumkin.
|
| |
