|
Kichik guruh yoshidagi bolalarni sodda geometrik shakllar haqida
|
| bet | 90/185 | | Sana | 16.11.2023 | | Hajmi | 7,07 Mb. | | #99720 |
Bog'liq Bolalarning matematik tasavvurlarini shakilantirish O\'qitish materiallariKichik guruh yoshidagi bolalarni sodda geometrik shakllar haqida.
Tasvir atrofidagi barmoq harakati figuraning butun yuzi bo‘ylab qo‘l yurgizib chiqish bilan yakunlanadi. Bolalar pedagogning qo‘l harakatini kuzatib turadilar, keyin esa o‘zlari figura modeli bo‘ylab
qo‘l yurgizib chiqib, uning nomini aytadilar. Shakl xususiyatlari bolalarga biror harakat qilishni taklif etish yo‘li bilan anglatiladi.
Masalan: kichkintoylar figuralarni yumalatib ko‘rib, doiraning yumalashini, kvadratning esa yumalamasligini aniqlaydilar. «Nima uchun kvadrat yumalamaydi?» — «Burchaklari xalaqit beradi».
«Doiraning burchaklari yo‘q, shuning uchun doira yumalaydi». Bolalar figuralarni bir-biridan farq qilish va nomini aytishni mashq qiladilar. Buning uchun ularga, masalan, mana bunday topshiriqlar beriladi: «Doirani o‘ng qo‘lingga, kvadratni esa chap qo‘lingga ol», «Hamma doirachalarni kartochkaning pastki doskasiga, kvadratlarni esa yuqori doskasiga qo‘y», «Sening o‘ng qolingda qanaqa figura bor?»
Doira, kvadrat va uchburchaklar modelidan to‘plamlar miqdorlarini taqqoslashni mashq qildirish uchun namuna va tarqatma material sifatida foydalaniladi.
Natijada o‘quv yili oxiriga kelib bolalar xilma-xil figuralar orasidan doira, kvadrat va uchburchaklami modellarining rangi va kattaligi har xil bo‘lsa ham topa oladilar.
Matematika mashg’ulotlarida bolalar eng sodda geometrik figuralar bilan, ularning ba’zi xossalari bilan tanishadilar, buyumlarni geometrik etalonlar bilan taqqoslash asosida ularning (buyumlarning) shaklini tahlil qilish va baholashni o‘rganadilar.
Bolalarda asta-sekin shakl haqidagi umumiy tasavvur shakllanadi, bunday tasavvur maktabda geometriya, chizmachilik kabi fanlarni o‘zlashtirish uchun asos bo‘ladi. Geometrik figuralar to‘g'risidagi birinchi ma'lumotlami bolalar o‘yinlarda oladilar. O‘quv yilining boshida guruhga sharlar to‘plami, qurilish materiallari, geometrik shakllar va boshqalar olib kiriladi. Bolalar zehnini boyitish, ularda turli shakllar haqida tasavvur hosil qilish muhim ahamiyatga ega. Ilk yoshdagi guruhlarda bolalar
shar va kubni bir-biridan farq qilishga o‘rgatilgan edi. Biroq, ba'zi bolalar ikkinchi kichik guruhga biriuchyrtajgslaiiyftr, shuning uchun ishni shar va kub bilan tanishish maqsadga muvofiqdir.
U harakat jarayonida gapirib turadi. Men shami u qo‘limdan bu qo‘limga yumalatib— deydi. Har bir bolaga shar olish va xuddi shunday harakatlar qilish taklif etiladi. Keyin har qaysi kichkintoydan uning olgan shari qanday rangdaligini, yumalaydimi yoki yumalamaydimi, — deb so‘raydi va xulosa qiladi: „Jasurda qizil shar, u yumalaydi. Nigorada havo rang shar, u yumalaydi, Sheralida— yashil, u ham
yumalaydi. Sharlar yumalaydi". Bolalar narsalar shaklini tekshirib ko‘rish tajribasiga ega bo‘lganliklari sababli ularga birdaniga turli hajmdagi kubiklaming modellari beriladi. Pedagog (tarbiyachi) avval kubikni ko‘rsatadi va nomini aytadi. Keyin esa, turli kattalikdagi ikki kubikni ko‘rsatib: „Bular nima? Kubiklar qanaqa rangda? Qaysi kub katta (kichik)?",- deb so‘raydi.
|
| |
