Atom va yadro fizikasining rivojlanishi

1.3. Atom va yadro fizikasining rivojlanishi Birinchi jahon urushidan keyin 1919 yilda e. Rezerford rahbarligida Kavendish laboratoriyasi qaytadan ishga tushdi. Bu erda yangi tekshirishlar o’tkazish natijasida birinchi yadro reaktsiyasi hosil qilindi. Bu tajribalardan keyin Rezerford atomlar yadrolari shunday mustahkamki bularni faqat a zarrachalari (yaxshi kontsentrlashtirilgan energiya manbai) bilan urilganida bu zarrachalar yaxshi himoya qilingan binoga mos bo’ladi, deb aytadi, ya`ni bilan yadro urilganida ham milliondan bir nechtasinigina ta`siri seziladi. Agar bizning ixtiyorimizda zarraning energiyasidan (tajriba vaqtida - ni energiyasi edi) o’nlab marta kattaroq energiyali zarracha bo’lganida biz atomlarning hammasini strukturasiga erishib borib atomlar buzilishiga ham erishar edik, deb orzu qilar edi. Rezerfordni bu orzusidan tezlatgichlar bo’lganida biz atomlarni parchalab tashlar edik, degan ma`no chiqadi. SHundan keyin bu yo’nalishdagi ish davom etdi: - Tomsonning shogirdi Frensis Aston 1919 yilda mass spektrogafni yasab bu asbobdan ionlar dastasini elektr va magnit maydonlarni ta`sirida o’tkazganida bu zarrachalarni solishtirma zaryadlari ga qarab navlarga ajratdi. SHu yo’l bilan neon, xlor, kripton, simob, litiy, bor va boshqa elementlar izotroplarini aniqladi. Agar kislorod atomi massasini 16 deb qabul qilinsa (vodorod atomidan tashqari) boshqa hamma elementlar massasi butun sonlarga nisbatan karrali bo’ladi deb aytdi. 1920 yilda ingliz assotsiatsiyasini qarori bilan proton so’zi fanga kiritildi - vodorod atomining yadrosi. endi atom ikki qismdan va uning asosiy qismi yadroning o’zi ham bir necha zarrachalardan tuzilganligi, atomning asosiy massasi uning atom og’irligiga yaqin bo’lishi har bir izotop uchun ma`lum bo’ldi. YAdro zaryadi undagi protonlar soniga teng bo’lishi kerak, vodorod uchun protonlar soni yadrodagi zarrachalar soniga teng. Lekin, yadro massasi Katalog: files -> ebooks -> Bitiruv%20malakaviy%20ishlar Bitiruv%20malakaviy%20ishlar -> Annotatsiya Bitiruv%20malakaviy%20ishlar -> Xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti Bitiruv%20malakaviy%20ishlar -> O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muxandislik-texnоlоgiya instituti kimyo-texnоlоgiya fakulteti Download 0.51 Mb.