36
ko‘ra, Filipp Anjuy Fransiya taxtiga bo‘lgan huquqidan voz kechdi.
Urush oqibatida fransuzlar ham, gabsburglar ham kuchsizlanib qoldi.
Bu esa Angliyaning kuchayishiga olib keldi.
XVIII asrda Yevropada yuz bergan muhim mojarolardan biri
Rossiya Shvetsiyaga qarshi olib borgan urush bo‘ldi.
Shimoliy urush
(1700–1721) deb nom olgan bu urushda Rossiya g‘alaba qozondi.
Yevropa davlatlarining deyarli barchasi ishtirok etgan
Yetti yillik
urush (1756–1763) natijasida Yevropadagi chegaralar o‘zgarmadi.
Urushdan eng katta foydani Angliya oldi. Hindiston va Shimoliy Ame-
rikadagi fransuz mustamlakalari Angliyaga o‘tdi. Angliya dunyoning
yetakchi mustamlaka imperiyasiga aylandi.
Usmoniylar sultoni Mustafo III 1768-yili Rossiyaga qarshi urush
boshladi. Urush 1774-yili Kuchukqaynarji shartnomasi bilan yakun-
landi. Urushda Rossiya imperiyasi g‘alaba qozondi. Shartnomaga bi-
noan, Qrim xonligi Rossiyaga qaram davlatga aylandi va keyinchalik
Rossiya tarkibiga qo‘shib olindi. Rossiya Qora dengizda harbiy flotga
ega bo‘lish huquqini ham qo‘lga kiritdi.
