Iqtisodiy bilim asoslari fanidan

Topshiriqlarning to’g’ri javoblari doskaga ilib qo’yilib, o’quvchilar nechta topshiriqni to’g’ri bajarganlarini so’rash va ularning dars jarayonidagi faoliyatini hisobga olgan holda baho e’lon qilinadi.

. VI. Uyga vazifa:

Bilimingizni sinab ko`ring bandidagi savollarga javob toppish

O`zbekistonning 2014 yilgi ijtimoiy-iqtisodiy yakunlari to`g`risida ma’ruza tayyorlash.

Foydalanish uchun matnlar..

Mamlakatimiz mustaqil taraqqiyotining dastlabki bosqichida, ya’ni 1991 yilda 2000 yilgacha bo’lgan davrda ulkan o’zgarishlarni amalga oshirishda asosiy e’tiborimiz markazlashtirilgan ma’muriy – buyruqbozlik tizimiga barham berish va bozor iqtisodiyotining asoslarini, avvalambor, qonunchilik bazasini shakllantirish uchun sharoit yaratishga qaratildi.

Shu borada qabul qilingan o’ta muhim qonun va normativ hujjatlar qatorida Fuqarolik, Yer, Soliq va Bojxona kodekslari, “Davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to`g’risida”, “Banklar va bank faoliyati to’g’risida”, “Chet el investorlar huquqlarining kafolatlari va ularni himoya qilish choralari to’g’risidagi”gi qonunlarni qayd etish mumkin.

Islohotlarimizning keyingi bosqichida “Tadbirkorlik faoliyati erkinliginining kafolatlari to’g’risida”, “Xususiy korxona to’g’risida”, “Valyutani tartibga solish to’g’risida”, “Tashqi iqtisodiy faoliyat to’g’risida”, “Fermer xo’jaligi to’g’risida”gi qonunlar, yangi tahrirdagi Soliq kodeksi va iqtisodiyotni isloh qilish bo’yicha umumiy hisobda 400 dan ziyod qonun hujjatlari ishlab chiqilib, qabul qilindi va joriy etildi. Ularning barchasi iqtisodiyotimizni yanada liberallashtirildi.



O’ZBEKISTON BOZOR IQTISODIYOTI SARI

O’zbek modelining asoslari

1991-yil respublikamiz o’z mustaqilligini qo’lga kiritib, sobiq ittifoq istibdodidan xalos bo’ldi. Endi xalqimiz oldida mustqillik poydevorini mustahkamlash , hur ve erkin fuqarolik jamiyatini qurishdek o’ta ma’sulyatli vazifa turar edi. Bu vazifani bajarishning birdan bir yo’li bu bozor iqtisodiyotiga o’tish edi. Prezidentimiz I.A.Karimov tomonidan ishlab chiqilgan O’zbekistonning milliy , o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda bozor iqtisodiyotiga o’tishning beshta tamoyili asos qilib olindi.

Bu tamoyillarning asosiy mohiyati Prazidentimiz I.A.Karimovning “ O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida “ kitobida ochib berilgan:

1.Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi.Bu tamoyiliga ko’ra ham ichki, ham tashqi iqtisodiy munosabatlar mafkuradan xoli qilinadi. Qoloq iqtisodiyotning siyosiy mustaqillikka tayanch bo’la olmasligidan kelib, chiqib, iqtisodiyot siyosatdan ustun qo’yiladi.

2. Davlat- bosh islohotchi.Bu tamoyilga ko’ra davlat butun xalq manfaatlaridan kelib chiqib, islohot jarayonlarining tashabbuskori bo’ladi va ularni amalga oshirishga rahbarlik qiladi.

3. Qonunlar va ularga rioya qilishning ustuvorligi.Bu tamoyilga ko’ra islohot jarayonalri tartibli, sinalgan va amaliy kuchga ega bo’lgan qonunlar asosida ularga so’zsiz rioya qilish bilan amalga oshiriladi. Bozor iqtisodiyotining qonunchilikka tayanishi demokratik yo’l bilan qabul qilingan yangi Konsitutsiya va qonunlar oldida barchaning baravarligi, qonunlarga rioya etish hamma uchun ham qarz, ham farz ekanligini bildiradi.

4.Faol ijtimoiy siyosat yuritish.Bu tamoyilga ko’ra bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida jamiyatda ijtimoiy- siyosiya barqarorlik ta’minlanadi. Aholining turmush darajasidan kelib chiqib, ijtimoiy himoya chora-tadbirlari ko’riladi.

5. Bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o’tish.Bu tamoyilga ko’ ra bozor iqtisodiyotiga o’tish islohotlari shoshilmasdan, har tomonlama puxta o’ylangan holda , bosqichma- bosqich iqtisodiy , siyosiy larzalarsiz amalgam oshiriladi.



Bozor islohotlari

Ushbu tamoyillardan kelib chiqib, respublikamizda shu o’tgan qisqa vaqt ichida olamshumul o’zgarishlar amalgam oshirildi. Respublikamizda bozor munosabatlariga asoslangan milliy iqtisodiyot asoslari yaratildi. Bunga misol qilib mulkchilik, qishloq xo’jaligi, moliya-kredit, tashqi iqtisodiy aloqalar va ijtimoiy sohadagi amalga oshirilgan islohotlarni keltirish mumkin.

• 
  tadbirkorlik haqida tushunchaga ega bo’lish va uning xususiyatlarini sanay olish ;
  
• 
  tadbirkorlikning bozor iqtisodiyotidagi rolini anglash ;
  
• 
  biznes rejaning tadbirkorlik faoliyatidagi ahamiyatini tushunib yetish.
  

• 
  Tadbirkorlik faoliyati turlarina ayta olish
  
• 
  Iqtisodiy faoliyatning tadbirkorlikka xos turlarini bilish ;
  
• 
  har bir tadbirkorlik faoliyati turining afzallik va kamchiliklarini sanash;
  

• 
  tadbirkorlik
  
• 
  biznes reja
  
• 
  ishlab chiqarish
  
• 
  tijorat;
  
• 
  moliyaviy tadbirkorlik;
  
• 
  vositachilik;
  
• 
  sug’urta;
  

O’quvchilar bilan salomlashib davomat tekshiriladi.

Dars tadbirkorlikka ta’rif berish bilan boshlanadi:

Tadbirkorlik deganda,kishilarning foyda olish maqsadida,tavakkalchilik asosida,o’z mablag’I,mulki,bilimi va imkoniyatlarini ishga solib tovar ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish faoliyati tushuniladi.

III. Yangi mavzuni yoritish.

Tadbirkorlikni ishbilarmonlik yoki biznes,deb ham atashadi.Bunday faoliyat bilan shug’ullanuvchilarni ishbilarmonlar,tadbirkorlar yoki biznesmenlar ham deb atashadi.So’ng o’quvchilar e’tibori darslikdagi rasmga qaratiladi.Rasmda berilgan tadbirkorlikka xos fazilatlar bilan tanishtiriladi va o’quvchilarga quyidagi savol beriladi:

O’quvchilarga o’ylash va bo’sh kataklarni to’ldirish uchun vaqt ajratiladi,so’ng fikrlari tinglanadi.