• 4-misol
  • 10.10. Asosiy matematik operatorlar
  • 5-misol: Asosiy matematik operatorlar ishlatilgan loyiha
  • O‘zgaruvchilarning tavsifiga misollar




    Download 5,61 Mb.
    bet128/143
    Sana15.03.2021
    Hajmi5,61 Mb.
    #13226
    1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   143

    10.9. O‘zgaruvchilarning tavsifiga misollar

    3-misol


    IntX butun sonining tavsifi. Uning qiymati Text2 matn maydoniga, natija esa Text2 matn maydoniga kiritiladi. Dasturda quyida tavsif qilingan, qatorni songa va sonni qatorga almashtiradigan funksiya foydalaniladi.

    Ikkita belgidan (Label1, Label2), ikkita matn maydonidan (Text1, Text2) va ikkita tugmadan (Command1, Command2) tashkil topgan forma loyihasini yaratamiz.


    10.3-rasm




    Ob’yekt

    Xossa

    O‘rnatilgan qiymatlari

    Label1

    Caption

    Font


    BackColor

    -32768 dan +32767 gacha bo‘lgan intervaldagi butun sonni kiriting

    Label2

    Caption

    Font


    BackColor

    Natija

    Command1

    Caption

    Chiqish

    Command2

    Caption

    Natijani ko‘rsatish

    Text1

    Text2



    Text

    Text xossasi maydonini tozalash

    Command2 (Natijani ko‘rsatish) tugmasi bosilgandagi protseduraning kodini yozamiz

    10.4-rasm



    Loyihani ishga tushiramiz

    10.5-rasm


    Shunga e’tibor qilish kerakki, ya’ni agar kiritilgan son qiymatlar diapazonidan tashqarida bo‘lsa, Overflow to‘lib ketish xatosi yuz beradi.

    10.6-rasm



    10.7-rasm


    4-misol

    Har xil turdagi o’zgaruvchilar va ularning har xil diapazondagi qiymatlarini ishlatish uchun yangi loyiha yaratamiz.


    10.8-rasm



    Dastur kodi

    Option Explicit

    Private Sub Command1_Click()

    End

    End Sub


    Private Sub Command2_Click()

    Dim intX1 As Integer, lngX2 As Long

    Dim sngX3 As Single, dblX4 As Double

    Dim binX5 As Boolean, strX6 As String

    intX1 = Val(Text1.Text)

    lngX2 = Val(Text2.Text)

    sngX3 = Val(Text3.Text)

    dblX4 = Val(Text4.Text)

    binX5 = Text5.Text

    strX6 = Text6.Text

    Text7.Text = Str(intX1)

    Text8.Text = Str(lngX2)

    Text9.Text = Str(sngX3)

    Text10.Text = Str(dblX4)

    Text11.Text = binX5

    Text12.Text = strX6

    End Sub


    Private Sub Form_Load()

    End Sub
    Dastur kodida quyiq-qiya shaklda operatorlar ajratilib yozilgan.




    Ob’yekt

    Xossa

    O‘rnatilgan qiymatlar

    Label1

    Caption

    Font


    BackColor

    Integer turidagi butun son

    Label2

    Caption

    Font


    BackColor

    Long turidagi uzun butun son

    Label3

    Caption

    Font


    BackColor

    Single turidagi siljuvchi nuqtali son

    Label4

    Caption

    Font


    BackColor

    Double turidagi siljuvchi nuqtali son

    Label5

    Caption

    Font


    BackColor

    Boolean turidagi mantiqiy qiymat

    Label6

    Caption

    Font


    BackColor

    String turidagi qator

    Label7

    Caption

    Font


    BackColor

    Kiritish maydoni

    Label8

    Caption

    Font


    BackColor

    Natijalar maydoni

    Command1

    Caption

    Tugatish

    Command2

    Caption

    Natihani ko‘rsatish

    Text1

    Text2

    Text3

    Text4

    Text5

    Text6

    Text7

    Text8

    Text9

    Text10

    Text11

    Text12

    Text

    Text xossasi maydoni tozalash


    10.9-rasm


    10.10-rasm



    10.10. Asosiy matematik operatorlar

    Matematik operatorlar sonlar ustida hisoblashlarni bajarishga imkon beradi.



    Operatorlar

    Bajariladigan amallar

    +

    Qo‘shish

    -

    Ayirish

    *

    Ko‘paytirish

    /

    Bo‘lish

    \

    Butun sonli bo‘lish

    mod

    Qoldiq

    /\

    Darajaga oshirish


    Ustuvorliklar (Prioritetlar)

    Matematik operatorlar ifodalarni kiritish uchun tavsiya qilingan. Ifoda bitta operatorga bog‘lik bo‘lgan o‘zgaruvchilardan, qiymatlardan, funksiyadan tashkil topishi mumkin. Agar ifodada qavslar yo‘q bo‘lsa, operatorlar quyidagi tartib bo‘yicha bajariladi:




    1. Darajaga oshirish.

    2. Ko‘paytirish va bo‘lish.

    3. Butun sonli bo‘lish.

    4. Bo‘linmadan olingan qoldiq.

    5. Qo‘shish va ayirish.

    Ifodada hisoblash tartibini o‘zgartirish uchun oddiy qavslar ishlatiladi. Masalan, (d-c*(a-b))/(a+b) formulasida avval a-b amali so‘ng natijani c ga ko‘paytmasi, olingan ko‘paytma d dan ayirmasi, undan keyin esa a+b amali va nihoyat birinchi olingan natija ikkinchisiga bo‘linadi. Ifodadagi qavslar soni chegaralanmagan, lekin shuni esta tutish kerak, ya’ni qavslar – juftli belgilar. Har bir ochilgan qavs uchun o‘zining yopilgan qavsi ham bo‘lishi shart.



    Amallarning bajarilishi natijasining turi operandlarning turlariga bog‘lik bo‘ladi. Agar ikkala operand ham butun bo‘lsa, qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va butun sonli darajaga oshirish amallari natijasi butun bo‘ladi. Agar hech bo‘masa bitta (yoki ikkita) operand haqiqiy bo‘lsa, natija haqiqiy bo‘ladi.

    5-misol: Asosiy matematik operatorlar ishlatilgan loyiha


    Quyidagi turdagi formani yaratingiz:

    10.11-rasm




    Ob’yekt

    Xossa

    O‘rnatilgan qiymatlari

    Form1

    Caption

    Matematik amallarni bajarish

    Label1

    Caption

    Font


    BackColor

    Butun a ni kiriting



    Label2

    Caption

    Font


    BackColor

    Butun b ni kiriting



    Label3

    Caption

    Font


    BackColor

    Haqiqiy x ni kiriting




    Label4

    Caption

    Font


    BackColor

    Haqiqiy y ni kiriting



    Label5

    Caption

    Font


    BackColor

    BUTUN


    Label6

    Caption

    Font


    BackColor

    HAQIQIY

    Label7

    Caption

    Font


    BackColor

    YIG‘INDI

    Label8

    Caption

    Font


    BackColor

    AYIRMA

    Label9

    Caption

    Font


    BackColor

    KO‘PAYTMA

    Label10

    Caption

    Font


    BackColor

    BO‘LINMA

    Label11

    Caption

    Font


    BackColor

    BUTUN SONLI BO‘LINMA


    Label12

    Caption

    Font


    BackColor

    QOLDIQ


    Label13

    Caption

    Font


    BackColor

    SONNING KUBI

    Label14

    Caption

    Font


    BackColor

    KUBIK ILDIZ

    Command1

    Caption

    Amallar natijasi


    Command2

    Caption

    Yakunlash


    Text1, Text2,

    Text3, Text4,

    Text5, Text6,

    Text7, Text8,

    Text9, Text10,

    Text11, Text12,

    Text13, Text14,

    Text15, Text16,

    Text17, Text18,

    Text19, Text20

    Text

    Text xossasi maydonini tozalash



    Dastur kodi
    Option Explicit

    Private Sub Command1_Click()

    Dim inta As Integer, intb As Integer

    Dim dblx As Double, dbly As Double

    Dim intsum As Integer, intsubstr As Integer

    Dim intmult As Integer, intdiv As Integer

    Dim intmod As Integer, intsqr As Integer

    Dim dblsum As Double, dblsubstr As Double

    Dim dblmult As Double, dbldiv As Double

    Dim dblsqr As Double, dblsqrt As Double

    Dim dbldiv1 As Double, dblsqrt1 As Double

    inta = Val(Text1.Text)

    intb = Val(Text2.Text)

    dblx = Val(Text3.Text)

    dbly = Val(Text4.Text)

    intsum = inta + intb

    intsubstr = inta - intb

    intmult = inta * intb

    dbldiv1 = inta / intb

    intdiv = inta \ intb

    intmod = inta Mod intb

    intsqr = inta ^ 3

    dblsqrt1 = inta ^ (1 / 3)

    dblsum = dblx + dbly

    dblsubstr = dblx - dbly

    dblmult = dblx * dbly

    dbldiv = dblx / dbly

    dblsqr = dblx ^ 3

    dblsqrt = dblx ^ (1 / 3)

    Text5.Text = Str(intsum)

    Text7.Text = Str(intsubstr)

    Text9.Text = Str(intmult)

    Text11.Text = Str(dbldiv1)

    Text13.Text = Str(intdiv)

    Text15.Text = Str(intmod)

    Text17.Text = Str(intsqr)

    Text19.Text = Str(dblsqrt1)

    Text6.Text = Str(dblsum)

    Text8.Text = Str(dblsubstr)

    Text10.Text = Str(dblmult)

    Text12.Text = Str(dbldiv)

    Text18.Text = Str(dblsqr)

    Text20.Text = Str(dblsqrt)

    End Sub
    Private Sub Command2_Click()



    End

    End Sub

    10.12-rasm



    10.13-rasm


    10.11. Visual Basicning matematik funksiyalari

    Matematik funksiyalar qiymatlar qaytaradi. Ular o‘zgaruvchiga qiymat o‘zlashtirilganda va ifodalarni hisoblashda ishlatilishi mumkin. n – funksiya argumenti va funksiya tarkibi sonli qiymatga ega bo‘lishi yoki sonli turdagi o‘zgaruvchi bo‘lishi mumkin.




    Funksiyalar

    Bajaradigan vazifalari

    Abs(n)

    n ning absolyut qiymatini qaytaradi

    Atn(n)

    n ning arktangensini radianlarda qaytaradi

    Cos(n)

    n ning kosinus burchagini qaytaradi. n burchak radianlarda beriladi.

    Exp(n)

    n ning eksponentasini qaytaradi

    Rnd

    0 dan 1 gacha bo‘lgan intervaldagi tasodifiy sonni qaytaradi

    Sgn(n)

    Agar n noldan kichik bo‘lsa -1 ni, n nolga teng bo‘lsa nolni va n noldan katta bo‘lsa 0 ni qaytaradi.

    Sin(n)

    n ning sinus burchagini qaytaradi. n burchak radianlarda beriladi.

    Sqr(n)

    n dan chiqarilgan kvadrat ildizni qiymatini qaytaradi

    Tan(n)

    n ning tangens burchagini qaytaradi. n burchak radianlarda beriladi.




    Download 5,61 Mb.
    1   ...   124   125   126   127   128   129   130   131   ...   143




    Download 5,61 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    O‘zgaruvchilarning tavsifiga misollar

    Download 5,61 Mb.