13.6. M en ejm en t n a z a r iy a sig a X otorn ta jr ib a sin in g tasiri M aslo u n in g inson ehtiyojlari m avzusidagi nazariy fikrlaridan
ancha avval X otorn tajribasi xodim lar o 'rtasid ag i ijtim oiy m u no
sa b a tla rn i hisobga olish k erakligini isbotlab berg an edi. X otorn
izlanishlarida tashkilotning sam aradorligini oshirishda insoniy xulq-
atvoriar ilk bor ilm-fanda qo'ilanildi. U ishchilarda ijtim oiy talablar
ham borligini an ch a avval boshqa m ualliflar o ‘z ish larid a ay tib
o'tganliklarini t a ’kidladi. T ashkilotning o 'zaro aloqador m asalalarini
bajaruvchi ishchilarni m antiqiy jo y lash tirish d an k o 'ra allaqanday
m urakkabroq tahlil qila boshladilar.
M e n e jm e n t n a z a riy o tc h ila ri v a a m a liy o tc h ila ri to m o n id a n
tashkilotda rasm iy va norasm iy guruh alohida shaxs faoliyati sifati
da ijtim oiy tizim m enejm enti deb tushuniladi.
A lbatta, X otorn kuzatishlari usullarini qoralash m um kin, lekin
xulq-atvor ilmi izlanishlariga ko'ra biz endilikda ishchi jam oadagi
rasm iy va norasm iy g u ru h s u r’ati, tab iati haqida an cha ravsh an
tu sh u n ch ag a egam iz.
X u lo sa Iq tis o d n i b o s h q a r is h d e g a n d a n a f a q a t ish la b c h iq a r is h n i
boshqarish, balki bu odam larni, ular orasidagi m unosabatlarni ijti
moiy jihatdan boshqarish tushuniladi.
K eng m a’noda iqtisodiy m u nosabatlar bir vaqtd a ijtim oiy m u
nosabatlardir, chunki ular odam lar o 'rtasidagi m un osabatlarni ifo
dalaydi, har bir odam ning ijtimoiy roli, uning ishlab chiqarishdagi
o'rni, funksiya va m ajburiyatlari, huquqiy ijtim oiy m unosabatlarini
aniqlaydi.
Bozor iqtisodiga o 'tish jam oaning ijtifnoiy tizim iga o'zgartirish
k irita d i. B o z o r u c h u n u d d a b u ro n , is h g a ijo d iy m u n o s a b a td a
bo'luvchi, m enejm ent, m arketing va biznesni biluvchi kishilar kerak.
164
Ijtim o iy riv o jla n ish g a oid ta d b irla r iq tisodiy a so sla n g a n va
ilm iy-texnik rivojlanish tadbirlari bilan uzviy b o g 'lan g an bo'lishi
kerak.
Ja m o a n in g ijtim oiy rivojlanish rejasi - korxona u m u m bizn es
re jasin in g bir bo'lagi.
Ijtim oiy m enejm en t, jum ladan, shaxsning hayoti va so g 'lig ’iga
kafolat m eh nat va fuqarolik qonunlari asosida bo'lishi kerak.
